Czy rolnikowi należy się odszkodowanie z tytuł OC rolnika, za wypadek w gospodarstwie?

Jeżeli do wypadku nie przyczyniła się żadna osoba zamieszkująca razem z Panem (ani ewentualnie pracownik gospodarstwa), do przyznania odszkodowania, niestety, nie ma podstaw. Zgodnie bowiem z art. 50 ust. 1 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa szkodę będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Jakie są przesłanki odpowiedzialności ubezpieczyciela?

Przesłankami odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest zatem zdarzenie o następujących cechach: zawinione zachowanie rolnika, mieszkańców lub pracowników gospodarstwa rolnego mające związek z posiadaniem przez rolnika gospodarstwa rolnego, którego skutkiem jest szkoda. Do powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela niezbędne jest wykazanie związku pomiędzy powstaniem szkody a posiadaniem przez rolnika gospodarstwa rolnego. Oznacza to, że poszkodowany będzie miał roszczenie wobec ubezpieczyciela, jeżeli szkoda powstała w związku z działalnością rolniczą, a nie inną działalnością prowadzoną na terenie gospodarstwa lub prywatnymi celami rolnika.

Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 25 lutego 2016 r. (sygn. akt: I ACa 1266/15), odszkodowanie przysługuje: osobie trzeciej, na przykład gościowi gospodarstwa, w sytuacji gdy szkoda na osobie lub mieniu będzie wynikiem zawinionego zachowania rolnika, osoby zamieszkującej z rolnikiem, a ponadto zachowany będzie związek z posiadaniem gospodarstwa rolnego. Poza powyższą sytuacją ochrona ubezpieczeniowa OC rolnika jest zróżnicowana w zależności od tego, czy zachodzi szkoda na mieniu, czy szkoda na osobie.

Wyłączona odpowiedzialność ubezpieczyciela. W jakich sytuacjach zachodzi?

Zgodnie z art. 53 wymienionej wyżej ustawy, zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody w mieniu wyrządzone rolnikowi przez osoby pracujące w jego gospodarstwie rolnym lub pozostające z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym albo osobom pozostającym z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub pracującym w jego gospodarstwie rolnym.

W przypadku natomiast szkody na osobie zakres odpowiedzialności gwarancyjnej rolnika jest bardzo szeroki, co wynika z treści arty­kułu 50 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Przepis ten nie zawiera ograniczenia co do kręgu osób uprawnionych. W związku z czym odszkodowanie za szkodę na osobie przysługiwać będzie również samemu rolnikowi, jeżeli został poszkodowany przez osobę zajmującą wspólnie z nim gospodarstwo rolne, a także przez pracownika samego tegoż gospodarstwa. Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Łodzi, jedyne ograniczenie kręgu osób objętych uprawnionych do odszkodowania ma miejsce w sytuacji, gdy rolnik wyrządzi szkodę sam sobie, wyłącznie w wyniku własnego zachowania.

W Pana przypadku istnieje bez wątpienia związek szkody z gospodarstwem rolnym. Jeśli jednak do Pana upadku ze schodów nie przyczyniły się inne osoby wymienione w art. 51 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, odszkodowanie nie przysługuje.

Warto pamiętać, że na mocy art. 7 ust. 3 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników jako emeryt może Pan ubezpieczyć się w KRUS w zakresie ograniczonym do skutków wypadku przy pracy rolniczej lub zachorowania na rolniczą chorobę zawodową. Składka na takie ubezpieczenie wynosi obecnie 20 zł miesięcznie. W przypadku objęcia tym ubezpieczeniem miałby Pan prawo do odszkodowania za każdy procent uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku w wysokości 1033 zł.

Alicja Moroz
fot. Pexels