Z czym związana jest służebność gruntowa?

Należy przede wszystkim wyjaśnić, że służebność gruntowa jest związana z nieruchomością, a nie osobą właściciela. Zgodnie z art. 285 Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega na tym, że:

• właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, lub

• właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, lub

• właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.

Komu przysługują prawa wynikające ze służebności gruntowej?

Prawa wynikające ze służebności przysługują każdoczesnemu właścicielowi (użytkownikowi wieczystemu) nieruchomości władnącej. Tak więc fakt, że zmienił się właściciel łąki, nie ma znaczenia dla istnienia służebności. Znaczenie ma natomiast to, czy korzysta on ze służebności. Artykuł 293 § 1 k.c. stanowi bowiem, że służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat 10. Następuje to z mocy prawa, ale musi być potwierdzone wyrokiem sądu.

Kiedy starostwo może wykreślić wpis o służebności gruntowej?

Wydział geodezji starostwa powiatowego nie może wykreślić wpisu bez podstawy prawnej. W tym wypadku konieczne będzie uzyskanie orzeczenia sądu potwierdzającego to, że służebność gruntowa wygasła na skutek niekorzystania z niej przez lat 10. Wyrok sądu w tej sprawie będzie stanowić podstawę zmiany w księdze wieczystej, a następnie wypis z księgi posłuży do wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów.

Jeżeli nie da się wykazać, że służebność nie była wykonywana przez lat 10, może Pan żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej (art. 294 k.c.).

Gdy służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie (np. jej właściciel uzyskał dostęp do swojej działki z innej strony), właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia (art. 295 k.c.).

Jednak także w obu tych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie sprawy sądowej. Wykreślenie służebności z księgi wieczystej, a następnie dokonanie zmiany w ewidencji gruntów bez konieczności udania się do sądu będzie możliwe tylko wtedy, jeżeli obecny właściciel łąki zrezygnuje ze swego prawa. Stosowne oświadczenie musi być złożone u notariusza. Należy je dołączyć do wniosku o wykreślenie służebności.

Alicja Moroz
fot. M. Szymańska