Kiedy można rozwiązać umowę dożywocia?

Rozwiązanie umowy dożywocia może nastąpić tylko w wyjątkowych okolicznościach i może dotyczyć jedynie Pana. Jeśli przekaże Pan gospodarstwo synowi, na niego przejdą obowiązki wynikające z tej umowy. Jednak jej rozwiązanie nie będzie już możliwe. Pana rodzice będą natomiast mogli żądać od wnuka zamiast świadczeń wynikających z umowy płacenia dożywotniej renty.

Artykuł 913 Kodeksu cywilnego przewiduje, że jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. W sytuacjach wyjątkowych sąd może rozwiązać umowę o dożywocie na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości.

Sytuacja wyjątkowa w rozumieniu tego przepisu zachodzi wówczas, gdy dochodzi do krzywdzenia dożywotnika i złej woli po stronie nabywcy nieruchomości. Z „wyjątkowością” mamy do czynienia wtedy, gdy zachowanie się zobowiązanego wobec dożywotnika jest szczególnie naganne i na tyle drastyczne, że uniemożliwia wykonywanie umowy dożywocia.

Kto dokonuje rozwiązania umowy dożywocia?

Do rozwiązania przez sąd umowy z Panem mogłoby zatem dojść tylko wówczas, gdyby nasilenie konfliktu było bardzo duże i zawinione przez Pana.

Jeżeli pierwotny nabywca sprzeda lub przekaże nieruchomość obciążoną prawem dożywocia, roszczenie o rozwiązanie umowy względem kolejnego właściciela nie przysługuje. Zbycie nieruchomości nie ma wpływu na treść prawa dożywocia ani na wykonywanie uprawnień dożywotnika. Nabywca nieruchomości odpowiada w takim samym zakresie jak zbywca.

Zgodnie jednak z art. 914 k.c., jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa. Żadne dodatkowe przesłanki nie muszą być spełnione. Pańscy rodzice będą więc mieli prawo wystąpić z takim roszczeniem wobec Pana syna po przejęciu przez niego gospodarstwa. Zobowiązanym do płacenia renty jest bowiem nabywca nieruchomości, zbywca natomaist odpowiada wyłącznie za świadczenia niewykonane do daty zbycia nieruchomości.

Zbyciem, w rozumieniu art. 914 k.c., jest każde przeniesienie własności nieruchomości w drodze czynności prawnej – tak odpłatnej, jak i nieodpłatnej, a więc np. w drodze sprzedaży, zamiany i darowizny.

Alicja Moroz
fot. envato.elements