Czy wydzierżawiający musi przedłużyć umowę z dzierżawcą?

Nie ma podstaw prawnych do tego, żeby zarządca gruntu (wydzierżawiający) musiał przedłużyć umowę czy też zezwolić obecnemu dzierżawcy na dokonanie zbioru pszenicy. Umowa dzierżawy skończy się z upływem terminu, na jaki została zawarta, i dzierżawca straci z tą chwilą jakie­kolwiek uprawnienia do korzystania z gruntu.

Jakie obowiązki ciążą na dzierżawcy gruntu rolnego?

Zgodnie z art. 705 Kodeksu cywilnego, po zakończeniu dzierżawy dzierżawca, w przypadku braku odmiennych uregulowań w umowie, zwraca przedmiot dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się znajdować stosownie do przepisów o wykonywaniu dzierżawy.

Komu przypadną zasiewy po wygaśnięciu umowy dzierżawy?

Z kolei art. 706 k.c. stanowi, że jeżeli przy zakończeniu dzierżawy dzierżawca pozostawia zgodnie ze swym obowiązkiem zasiewy, może żądać zwrotu poczynionych na te zasiewy nakładów. Żądania te są słuszne o tyle, o ile wbrew wymaganiom prawidłowej gospodarki nie otrzymał odpowiednich zasiewów przy rozpoczęciu dzierżawy.

Do kogo należy kierować roszczenia: do wydzierżawiającego czy nowego dzierżawcy?

Ewentualne roszczenie z tego tytułu dzierżawca może kierować wyłącznie do wydzierżawiającego, a nie nowego dzierżawcy. Z roszczeniem tym może wystąpić w ciągu roku od dnia zwrotu gruntu rolnego z zasiewami. Ciężar udowodnienia, że przy rozpoczęciu dzierżawy grunt nie był obsiany, spoczywa na dzierżawcy.

Kiedy dzierżawcy należy się zwrot nakładów poniesionych na zasiewy?

Nakłady poniesione przez dzierżawcę obejmują koszty uprawy roli, nawożenia, w tym koszty osobowe (tzw. robocizna) i rzeczowe (materiałowe), a także równowartość ziarna. Dzierżawcy należy się zwrot nakładów na zasiewy dokonane w ramach prawidłowej gospodarki. W grę wchodzi zatem jedynie rozliczenie nakładów prawidłowo wykonanych oraz uzasadnionych. Roszczenie dzierżawcy jest niezależne od tego, jakie plony ostatecznie zebrano z pola.

Jak podkreśla się w orzecznictwie sądowym, art. 706 k.c. nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego i strony umowy dzierżawy mogą inaczej umówić się w przedmiocie zwrotu poczynionych przez dzierżawcę nakładów na zasiewy pozostawionych zgodnie z jego obowiązkiem przy zakończeniu dzierżawy. Tak stwierdził m.in. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 25 marca 2015 r. (sygn. akt: I ACa 939/14). Być może umowa dzierżawy zawarta przez księdza z obecnym dzierżawcą taki zapis zawiera, a wtedy także odpowiedzialność wydzierżawiającego za nakłady poniesione na zasiewy jest wyłączona.

Czy nowy dzierżawca będzie mógł starać się o dopłaty?

Jeśli zawrze Pan umowę dzierżawy od 2 stycznia 2021 r. i będzie uprawiał wydzierżawione grunty, oczywiście może Pan składać wniosek o dopłaty. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, jednolita płatność obszarowa, płatności: za zazielenienie, dla młodych rolników, dodatkowa i związane do powierzchni upraw, zwane płatnościami obszarowymi, są przyznawane do powierzchni działki rolnej będącej w posiadaniu rolnika w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tych płatności. Artykuł 18 ust. 1 wymienionej ustawy stanowi, że w przypadku gdy działka rolna lub zwierzę, do których rolnik ubiega się o przyznanie płatności, stanowią przedmiot posiadania samoistnego i posiadania zależnego, płatności bezpośrednie przysługują posiadaczowi zależnemu, czyli m.in. aktualnemu dzierżawcy.

Alicja Moroz
Fot. Pixabay