Posłowie Dorota Niedziela oraz Kazimierz Plocke z Platformy Obywatelskiej wysunęli pod adresem Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa poważne zarzuty dotyczące tempa i sposobu rozdysponowania powracających dzierżaw.

Ziemia powinna trafić do rolników, a leży odłogiem

 - Od dłuższego czasu do biur poselskich napływają liczne skargi w związku z zagospodarowaniem gruntów pochodzących z zakończonych umów dzierżawy wygasłych z tytułu niewyłączenia tzw. 30%. Byli dzierżawcy skarżą się, że odebrane grunty leżą odłogiem.

Wskazują, że rokrocznie państwo traci na tym miliony (brak wpływów z tytułu czynszu dzierżawnego), a dodatkowo osłabia się bezpieczeństwo żywnościowe Polski (brak produkcji rolnej z wyspecjalizowanych gospodarstw towarowych). Z kolei miejscowi rolnicy skarżą się na opieszałość KOWR w przygotowywaniu przetargów. Procedury i organizacja licytacji przeciągają się w nieskończoność. Mijają kolejne okresy wegetacyjne, a ziemia leży niezagospodarowana. Rolnicy wprost wskazują na „ręczne“ sterowanie przetargami, niską skuteczność przetargów ograniczonych ofertowych, których wyniki są coraz częściej masowo oprotestowywane. Zwracają również uwagę na brak dostępu do bieżącej informacji o gruntach, które już przejęte powinny natychmiast trafić do dzierżawy na powiększenie gospodarstw rodzinnych bez uszczerbku dla Skarbu Państwa – czytamy w interpelacji skierowanej do ministra rolnictwa.

Posłowie zapytali w niej jak przebiegał proces rozdysponowania gruntów z dzierżaw w 2022 r.

Ile gruntów wróciło do KOWR?

W odpowiedzi ministerstwo rolnictwa poinformowało, że w 2022 r. wygasło 6 umów dzierżawy, obejmujących łączną powierzchnię 3,1 tys. ha gruntów. Umowy te nie mogły być przedłużone, bowiem ich strony - dzierżawcy nie przyjęli zaproponowanych zmian do umowy dzierżawy stosownie do ustawy z 2011 r., czyli nie zgodzili się na 30% wyłączenia.

Co się stało z tymi gruntami? Z danych KOWR wynika, że po zakończeniu umów dzierżawy w 2022 r. dzierżawcy wydali łącznie ok. 2550 ha.

- Do przejęcia po zbiorach w 2023 r. pozostają nieruchomości o łącznej powierzchni ok. 556 ha, co do których KOWR, na wniosek dotychczasowych dzierżawców tych nieruchomości, wyraził zgodę na przesunięcie terminu ich wydania, głównie z powodu zasiewów ozimin lub konieczności zakończenia produkcji zwierzęcej – napisał w odpowiedzi na interpelację wiceminister rolnictwa Rafał Romanowski.

Nieruchomości przejęte od dzierżawców przede wszystkim przeznaczane są do dzierżawy w przetargach ograniczonych do rolników indywidualnych na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Na powierzchnię ok. 491 ha zawarte zostały nowe umowy dzierżawy, sprzedaż dotyczyła ok. 1 ha, zaś 1,5 ha gruntów przekazane zostało nieodpłatnie na rzecz uprawnionego podmiotu.

Obecnie zaś:

• ok. 74 ha gruntów oczekuje na zakończenie transakcji sprzedaży po rozstrzygnięciu przetargów,
• w przypadku nieruchomości o łącznej powierzchni ok. 476 ha komisje przetargowe są w trakcie analizy złożonych ofert i ustalenia kandydatów na dzierżawców tych nieruchomości,
• ok. 462 ha gruntów jest w trakcie rozpoczętej procedury przetargowej na dzierżawę (trwają kwalifikacje zainteresowanych osób do udziału w przetargach),
• na powierzchnię ok. 368 ha zostały opublikowane wykazy na dzierżawę tych nieruchomości, a w następnej kolejności publikacji podlegać będą ogłoszenia przetargowe,
• na powierzchnię ok. 670 ha planowane są przetargi na dzierżawę w II kwartale 2023 r.

- KOWR nie bada średniego czasu ponownego rozdysponowania gruntów „powracających” z wygasłych umów. Procesy ponownego rozdysponowania nieruchomości ZWRSP przebiegają zgodnie z obowiązującymi procedurami w tym zakresie. W zależności od przeznaczenia gruntów i konieczności przygotowania ich do rozdysponowania (np. przeprowadzenia podziałów geodezyjnych), dobierana jest  odpowiednia forma ich zagospodarowania, co przekłada się na czas rozdysponowania gruntów i przekazania ich nowym podmiotom do użytkowania – podsumował wiceminister R. Romanowski.

Jak przebiega rozdysponowanie ziemi przez KOWR?

MRiRW twierdzi, że z dzierżawy co roku „powraca” ok. 30-40 tys. ha gruntów (grunty „powracają” w całości lub są częściowo wyłączane z trwających umów dzierżawy). Rocznie wygasa ponad 2 tys. umów dzierżawy. Wydzierżawianych jest z kolei również ok. 30-40 tys. ha.

Grunty przeznaczone do sprzedaży, dzierżawy, jak również do nieodpłatnego przekazania, to grunty dotychczas nierozdysponowane, jak i pochodzące z tych dzierżaw, które już wygasły. Proces zagospodarowania gruntów z zakończonych umów dzierżawy, których dzierżawcy nie zgodzili się na wyłączenie 30% z nich, jest jednym z wielu procesów dotyczących obrotu nieruchomościami ZWRSP. W zakresie śledzenia procesów rozdysponowania nieruchomości z tych umów, KOWR planuje wprowadzenie począwszy od 2023 r. bardziej szczegółowej sprawozdawczości, która będzie odzwierciedlała główne kierunki rozdysponowania przejętych z dzierżawy gruntów zapowiada resort rolnictwa.

wk, fot. K. Szałaj