Odpowiedź: Pożyczkę może udzielić osoba fizyczna (ktoś z rodziny czy znajomych) bądź też osoba prawna (firma pożyczkowa, bank itp.). 

Czym jest pożyczka?

Przez umowę pożyczki  dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzecz, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę rzecz w tym samym gatunku i w tej samej jakości.

Pożyczyć możesz traktor, samochód, przyczepę albo 5 ton jęczmienia. Pożyczyć możesz też pieniądze w każdej walucie.

Pożyczka: ustnie tylko do 1000 zł

Umowę pożyczki można zawrzeć również ustnie, ale jeżeli jej wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

- Zaleca się jednak, by umowa pożyczki została spisana. Forma pisemna służyć będzie bowiem nie tylko pożyczkodawcy, ale i pożyczkobiorcy. 

- Umowa pożyczki powinna przede wszystkim określać jej przedmiot, przykładowo: kwotę pieniędzy czy opis pożyczanych rzeczy.

- Warto zaznaczyć termin zwrotu pożyczki, bądź też czas, w jakim pożyczkodawca będzie mógł żądać zwrotu.

- Umowa pożyczki nie jest umową odpłatną. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by strony wprowadziły do niej elementy odpłatności, np. poprzez oprocentowanie pożyczki. Oprocentowanie można ustalić w skali roku, miesiąca czy w odniesieniu do innych terminów (dni, tygodni). 

Zwrot pożyczki

Zwrot pożyczki powinien nastąpić w taki sposób, jaki to wynika z umowy zawartej między stronami. Najczęściej jest to zwrot tej samej ilości pieniędzy albo tej samej rzeczy. Możliwa jest też taka konstrukcja zwrotu pożyczki, gdzie w celu wywiązania się ze zobowiązania pożyczkobiorca zwróci inną rzecz (np. nieruchomość). 

Pożyczyć, czy nie pożyczyć?

Uwaga, Kodeks cywilny (kc) pozwala nam uniknąć kłopotów z pożyczką. Pożyczkodawca może odmówić pomocy, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. 

Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. 

Po drugie, roszczenie pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany (art. 722 kc).

Przykład: Zgodziłeś się pomóc sąsiadowi, spisaliście umowę pożyczki na dostawę 30 t żyta. Ale gdy dowiedziałeś się o kłopotach alkoholowych sąsiada i jego rozwodzie z żoną, swego ziarna mu nie wydałeś.

Uwaga: jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. 

Jeśli więc masz umowę spisaną na papierze, masz do czego się odwołać. W razie dużej zwłoki – możesz iść do sądu. 

Nie zapomnij o fiskusie!

W gospodarstwach często rodzice czy dziadkowie pożyczają pieniądze zstępnym, np. na kupno ziemi czy maszyn. Co do zasady, takie pożyczki zwolnione są od podatku. Spełniać muszą jednak pewne warunki. Są to tylko pożyczki:

- udzielone w formie pieniężnej;

- wyłącznie gdy stronami są małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. 


Kolejne warunki, jakie należy spełnić formalnie przy pożyczce to: 

- złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania pożyczki;

- obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego – obowiązek ten powstaje z chwilą zawarcia umowy pożyczki bądź wypłacie kolejnych transz;

- pożyczka zawarta w formie aktu notarialnego nie wymaga składania deklaracji do fiskusa;

- udokumentować otrzymanie pieniędzy wydrukiem z rachunku bankowego lub przekazem pocztowym.

- udzielenie pożyczki jest opodatkowane i wynosi 0,5% pożyczki. 

Niedochowanie tych obowiązków skutkować może naliczeniem podatku wynoszącego 20% od kwoty pożyczki, jeśli fiskus się o niej dowie. A dowiedzieć się może, jeśli wystąpisz do sądu, jeśli dłużnik będzie zwlekał z oddaniem długu.

Adwokat Mikołaj Pomin