Z artykułu dowiesz się
- Na czym polega umowa barterowa?
- Czy barter jest równoważny wymianie towarów i usług?
- Jakie pojawiają się wymogi co do opodatkowania barteru podatkiem dochodowym i VAT?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Strona główna>Artykuły>Podatki: VAT, rolny, inne>Podatki w rolnictwie>Jaki podatek pojawi się przy umowie barterowej?
Jaki podatek pojawi się przy umowie barterowej?
02.02.2021autor: Marcelina Znamirowska
Rolnik kosi kombajnem zboże u sąsiada, sąsiad użycza przyczepy do rozrzutu obornika. Wszystko dobrze, gdy ma to miejsce na niewielką skalę. Przy szerszym zakresie usług umowa barterowa rodzi skutki podatkowe.
Czy sąsiedzkie przysługi mogą prowadzić do powstania skutków podatkowych? Drobna pomoc sąsiedzka czy niewielka wymiana plonów z pewnością nie.
Ale co w sytuacji, kiedy sąsiad użyczy rolnikowi prasę zwijającą na dwa dni, a ten w zamian skosi mu własnym kombajnem pięć hektarów zboża? Tu już może się pojawić potrzeba formalnego załatwienia sprawy, co wiąże się z podatkiem dochodowym oraz podatkiem VAT.
Warto więc wiedzieć, jak je prawidłowo rozliczyć.
Ale co w sytuacji, kiedy sąsiad użyczy rolnikowi prasę zwijającą na dwa dni, a ten w zamian skosi mu własnym kombajnem pięć hektarów zboża? Tu już może się pojawić potrzeba formalnego załatwienia sprawy, co wiąże się z podatkiem dochodowym oraz podatkiem VAT.
Warto więc wiedzieć, jak je prawidłowo rozliczyć.
Sąsiedzka współpraca daje obu stronom korzyści. Inaczej rolnicy musieliby nabyć takie usługi za określoną zapłatę. Wzajemna wymiana, w tym przypadku usług, powoduje, że żaden z nich nie płaci drugiemu, ale jednocześnie obaj uzyskują potrzebne im usługi. Ta sama sytuacja może dotyczyć również wymiany plonów czy gotowych produktów (np. pasza dla zwierząt).
Wymianę usług lub towarów w zamian za inne usługi lub towary określa się jako barter. Pomimo że w umowach barterowych nie dochodzi do zapłaty w pieniądzu, może ona rodzić określone skutki podatkowe dla obu stron.
r e k l a m a
Umowa barterowa
Umowa barterowa jest umową wzajemną, zawieraną przez co najmniej dwie strony, której wzajemność polega na tym, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności. Przyjmuje się, że wymieniane towary lub usługi powinny mieć tę samą wartość, określoną w umowie (niekoniecznie rynkową).
Umowa barterowa zbliżona jest do umowy zamiany, do której należy stosować regulacje dotyczące sprzedaży – także w zakresie jej opodatkowania. Cechą charakterystyczną takiej umowy jest fakt, że obie jej strony są jednocześnie nabywcą i sprzedawcą.
Jaka jest wartość świadczenia przy wymianie?
Wartość świadczenia określana jest w umowie. Z zasady wartości wzajemnych świadczeń powinny być sobie równe. Przykładowo skoszenie kombajnem 2,5 ha pola może być równowarte 1 tonie pszenicy. I właśnie ta wartość, określana jako wartość świadczenia w naturze, stanowi podstawę dla rozliczeń podatkowych. Błędem jest wykazywanie różnicy pomiędzy rynkowymi wartościami takich świadczeń, jako wartości podlegającej opodatkowaniu.
Podatek dochodowy
Przychodem z działalności gospodarczej jest kwota należna, choćby nie została faktycznie otrzymana. Nie są to tylko przychody w formie pieniądza, ale także przychody m.in. w naturze. Przychodem przy wymianie świadczeń jest wartość w naturze, jaką strony otrzymały w zamian za wyświadczenie swojej usługi (lub w zamian za towar), wyrażona w cenie określonej w umowie.
W powyższym przykładzie, przychodem dla rolnika, wydającego pszenicę, będzie więc wartość uzyskanej usługi kombajnem. U czynnych podatników VAT, przychód pomniejsza się o wartość podatku VAT.
Uzyskany przychód należy zaliczyć do pozostałych przychodów z działalności i opodatkować zgodnie z wybraną formą opodatkowania.
Z kolei kosztem podatkowym mogą być tutaj wydatki poniesione przez rolnika na wytworzenie lub nabycie towarów przekazanych w ramach barteru.
Uwaga! Jeżeli wartość określona w umowie będzie znacząco odbiegała od wartości rynkowych (ok. 33%) dla danych towarów czy usług, organ podatkowy będzie miał prawo doszacowania tej wartości, co może zwiększyć kwotę podatku do zapłacenia.
Podatek VAT
Przepisy ustawy VAT nie regulują odrębnie kwestii opodatkowania umowy barterowej. Przyjmuje się więc, że należy traktować ją tak samo, jak każde inne świadczenie usług czy dostawę towarów. Na gruncie podatku VAT za zapłatę również uznaje się wartość świadczenia w naturze i to ona stanowi podstawę opodatkowania.
Wysokość stawki VAT będzie uzależniona od rodzaju towaru lub usługi, która jest przedmiotem umowy barterowej. Przykładowo, usługa kombajnowania opodatkowana jest stawką 8% VAT, a pszenica stawką 5% VAT i takie też stawki będą właściwe przy rozliczeniu tych świadczeń.
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy lub wyświadczenia usługi. Z uwagi na różny charakter wymienianych świadczeń – dostawa towarów lub świadczenie usług – obowiązek podatkowy należy rozpoznać niezależnie od siebie, czyli odrębnie dla każdego świadczenia.
Należny podatek przy takich transakcjach powinien być wykazany w deklaracji i rozliczony przez podatnika. Jednocześnie obie strony umowy są uprawnione do odliczenia kwoty podatku naliczonego na zasadach ogólnych. Należy pamiętać także, że strony są zobowiązane do wystawienia faktury VAT dla wykonanych usług (lub dostarczonych towarów).
A co jeśli nie jesteś czynnym podatnikiem VAT?
Powyższe obowiązki w podatku VAT mają zastosowanie tylko do czynnych podatników. Jeśli jedna ze stron nie będzie takim podatnikiem, nie ma ona obowiązku rozliczania VAT oraz wystawiania FV. Jednocześnie, kwota przychodu będzie tutaj określona w wartości brutto.
Umowa barteru wywołuje dla rolnika podobne skutki podatkowe, jak zwyczajowa sprzedaż czy nabycie. Z tą jednak różnicą, że nie wymaga bezpośredniego zaangażowania środków finansowych przez żadną ze stron. Można więc przyjąć, że w ramach barteru rolnik „zapłaci” tylko tyle, ile kosztuje go wytworzenie danego towaru lub wyświadczenie danej usługi.
Takie rozwiązane może korzystnie wpłynąć na jego płynność finansową – bez angażowania gotówki otrzymuje produkt, którego potrzebuje. Warto więc rozważyć taką formę współpracy.
Marcelina Znamirowska
Tax Advisors Group
Podstawa prawna:
- Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.).
- Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.).
Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.
Fot. Deutz Fahr
Marcelina Znamirowska
Marcelina Znamirowska, Tax Advisors Group sp. z o.o.
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a