Kiedy ubezpieczony otrzyma rentę rolniczą?

Artykuł 21 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 o ubezpieczeniu społecznym rolników określa, że renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres,

jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2 (podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983–1990; prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia przed dniem 1 stycznia 1983 r.) lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. 1 wymienionego w podpunkcie trzecim nie stosuje się do ubezpieczonego, który podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat.

Od czego zależy wysokość renty rolniczej?

Jeżeli chodzi o wysokość renty, zależy ona od wielu różnych czynników. Przykładowo, w przypadku gdy rencista prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem podlegającym ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy, wypłata nie ulega zawieszeniu, czyli jest w pełnej wysokości. Artykuł 28 ustawy określa, że wypłata renty rolniczej z ubezpieczenia ulega częściowemu zawieszeniu na zasadach określonych w ust. 2–8, jeżeli rencista prowadzi działalność rolniczą. Zawieszenie wypłaty dotyczy:

części uzupełniającej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy,

renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin w części równej 95% emerytury podstawowej – i obejmuje całość lub określony ułamek tej części świadczenia.

Uznaje się, że rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając:

gruntów wydzierżawionych na podstawie umowy pisemnej zawartej – w przypadku renty stałej – co najmniej na 10 lat, a w przypadku renty okresowej – na okres wskazany w decyzji prezesa Kasy o przyznaniu tej renty, której zawarcie potwierdził wójt, osobie niebędącej: małżonkiem rencisty, osobą pozostającą z rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym oraz jej małżonkiem;

gruntów trwale wyłączonych z produkcji rolniczej na podstawie odrębnych przepisów, w tym zalesionych gruntów rolnych;

gruntów i działów specjalnych należących do małżonka, z którym rencista zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do renty rolniczej z ubezpieczenia;

własności (udziału we współwłasności) nieustalonej odpowiednimi dokumentami urzędowymi, jeżeli grunty będące przedmiotem tej własności (współwłasnoś­ci) nie znajdują się w posiadaniu rolnika lub jego małżonka.

Według ustawy o ubezpieczeniu rolników, jeżeli rencista jest całkowicie niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy rolniczej albo rolniczej choroby zawodowej, wypłata świadczenia przez okres dwóch lat od tego wypadku albo od zachorowania ulega zawieszeniu tylko w połowie. Poza tym wypłatę zawiesza się w połowie, jeżeli rencista pobiera okresową rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy – nie dłużej jednak niż przez dwa lata.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. arch. red.