Kiedy możliwe jest przekształcenie lasu na użytek rolny?

Według art. 13 ustawy o lasach, zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów. W stosunku do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa decyzję wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych na wniosek nadleśniczego, a do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa – starosta na wniosek właściciela lasu.

Najbezpieczniej podać prawdziwe przyczyny przekształcenia lasu w działkę rolną

Problem polega na interpretacji wyrażenia „szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów”. W tym zakresie są różne wykładnie przyjmowane przez starostów, samorządowe kolegia odwoławcze i sądy administracyjne. Powinien Pan wystąpić z wnioskiem i podać prawdziwe przyczyny, czyli chorobę syna i potrzebne dodatkowe środki finansowe na jego leczenie.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 listopada 2021 r. (sygn. akt: I OSK 51/21) orzekł, że użyte w art. 13 ust. 2 ustawy z 1991 r. o lasach sformułowanie „zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna” wskazuje, że rozstrzygnięcie w przedmiocie zmiany lasu na użytek rolny zapada w ramach tzw. uznania administracyjnego, które daje organowi pewną swobodę przy podejmowaniu decyzji. W takiej sytuacji wydający decyzję powinien, po uprzednim zgromadzeniu materiału dowodowego, dokonać jego starannej oceny i szczegółowo wyważyć potrzeby właściciela lasu w kontekście oceny, czy mają one charakter szczególnie uzasadniony, przemawiający za zmianą przeznaczenia lasu. Przy czym należy pamiętać, że uszczuplanie powierzchni leśnej jest wyjątkiem od zasady utrzymywania dotychczasowej ich powierzchni, a nawet jej zwiększania i jako wyjątek winien być stosowany tylko po dogłębnej analizie przesłanek.

Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 10 października 2019 r. (sygn. akt: IV SA/Po 358/19) stwierdził, że treść pojęcia szczególnie uzasadnionych potrzeb nie została zdefiniowana normatywnie i zastosowanie tego przepisu zostało przez ustawodawcę pozostawione uznaniu administracyjnemu. W takiej sytuacji organ, wydając decyzję, powinien po uprzednim wyczerpującym zgromadzeniu materiału dowodowego dokonać jego starannej oceny i szczegółowo wyważyć potrzeby właściciela lasu w kontekście oceny, czy mają one charakter szczególnie uzasadniony, przemawiający za zmianą przeznaczenia lasu. W opinii sądu za potrzeby, o których mowa w art. 13 ust. 2 ustawy z 1991 r. o lasach, mogą być uznane tylko wyjątkowe okoliczności, które w sytuacji konkretnego właściciela przeważają nad ustawowymi zasadami ochrony i trwałości utrzymania lasu, przy czym ciężar wykazania zaistnienia tego rodzaju okoliczności spoczywa na właścicielu lasu.

Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 20 grudnia 2010 r. (sygn. akt: II SA/Lu 520/10) orzekł, że nieuzasadnione jest, w świetle art. 13 ust. 2 ustawy z 1991 r. o lasach, zasięganie opinii co do zasadności wniosku o zmianę lasu na użytek rolny innych podmiotów niż właściciel lasu. Fakt, iż dyrektor parku krajobrazowego oraz nadleśniczy nie wyrażają zgody na wylesienie, nie może mieć istotnego wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, gdyż zmiana lasu na użytek rolny uzależniona jest jedynie od woli właściciela lasu i jego uzasadnionych potrzeb, nie zaś od woli innych podmiotów, niewskazanych w art. 13 ust. 2 tejże ustawy.

Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 27 maja 2019 r. (sygn. akt: II SA/Rz 259/19) doszedł do wniosku, że by adekwatnie poczynić ustalenia w zakresie wystąpienia przesłanek z art. 13 ust. 2 ustawy z 1991 r. o lasach, należy także wziąć pod rozwagę takie okoliczności, jak: wielkość lasu, jego wiek, utrzymanie (stan/kondycja) oraz rodzaj (powszechność/rzadkość) drzewostanu, położenie w zwartym kompleksie leśnym, odległość od działek rolnych, sąsiedztwo infrastruktury przemysłowej, drogowej (każdej nieleśnej), wykorzystanie lub możliwość wykorzystania do produkcji i gospodarki leśnej itp.

Co w przypadku otrzymania decyzji odmownej?

W przypadku jeżeli starosta nie wyrazi zgody, może Pan skorzystać z odwołania do samorządowego kolegium odwoławczego. Od decyzji kolegium można złożyć skargę do sądu administracyjnego, a potem Naczelnego Sądu Administracyjnego.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. Pixabay