Kto i kiedy może uchylić ubezwłasnowolnienie?

Zgodnie z art. 559 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd uchyli ubezwłasnowolnienie, gdy ustaną przyczyny, dla których je orzeczono. Może to zrobić na wniosek lub z urzędu. Sąd może też w razie poprawy stanu psychicznego ubezwłasnowolnionego zmienić ubezwłasnowolnienie całkowite na częściowe, ale w tym przypadku postępowanie jest podejmowane wyłącznie na wniosek.

Czym jest ubezwłasnowolnienie?

Ubezwłasnowolnienie ma chronić interes osoby chorej, która z przyczyn określonych w art.  13 § 1 Kodeksu cywilnego nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem albo z przyczyn określonych w art. 16 § 1 k.c. potrzebuje pomocy do prowadzenia spraw życia codziennego. Rozpatrując wniosek o uchylenie ubezwłasnowolnienia, sąd będzie brał pod uwagę przede wszystkim interes osoby ubezwłasnowolnionej. Aby zatem uchylić orzeczone ubezwłasnowolnienie, zebrany materiał dowodowy musi pozwalać na zasadne przyjęcie, że osoba ta jest w stanie kierować swoim postępowaniem we wszelkich sprawach, które dotyczą jej osoby i majątku – i to w taki sposób, że nie spowoduje po swojej stronie szkody materialnej czy krzywdy osobistej.

Kto może złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie?

Wniosek o uchylenie ubezwłasno­wolnienia (lub zmianę ubezwłasnowolnienia z całkowitego na częściowe) może zgłosić:

• małżonek osoby, której dotyczy wniosek,

• jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo,

• jej przedstawiciel ustawowy.

Krewni osoby, której dotyczy wniosek, nie mogą jednak zgłosić wniosku, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.

Kto jest przedstawicielem małoletniego?

Przedstawicielami ustawowymi małoletniego są rodzice (rodzic) sprawujący władzę rodzicielską lub opiekun, ubezwłasnowolnionego całkowicie (niepozostającego pod władzą rodzicielską) – opiekun, ubezwłasnowolnionego częściowo – kurator. Tak więc w sytuacji, gdy brat ma ustanowionego opiekuna w osobie ojca, Pan nie może złożyć wniosku o uchylenie ubezwłasnowolnienia.

Czy osoba ubezwłasnowolniona może sama złożyć wniosek o uchylenie ubezwłasnowolnienia?

Z wnioskiem o uchylenie albo zmianę ubezwłasnowolnienia może jednak wystąpić także sam ubezwłasnowolniony. Taki wniosek może więc złożyć do sądu Pana brat.

Sprawy o ubezwłasnowolnienie rozpatruje sąd okręgowy właściwy dla miejsca zamieszkania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie lub już ubezwłasno­wolnionej.

Uczestnikami postępowania są prócz wnioskodawcy:

• osoba, której dotyczy wniosek,

• jej przedstawiciel ustawowy,

• małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.

Postępowanie toczy się z udziałem prokuratora.

Alicja Moroz
​fot. Pixabay