Czy dzierżawca może wystąpić o ustanowienie służebności gruntowej?

O ustanowienie służebności gruntowej, w tym drogi koniecznej, może wystąpić – co do zasady – tylko właściciel lub współwłaściciel nieruchomości.

Na czym polega służebność gruntowa?

W myśl art. 285 Kodeksu cywilnego, służebność gruntowa polega na tym, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega na tym, że:

• właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, lub

• właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, albo

• właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu przysługują względem nieruchomości władnącej.

Czym jest służebność drogi koniecznej?

Służebność drogi koniecznej jest szczególnym rodzajem służebności gruntowej. Zgodnie z art. 145 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej, czyli drogi koniecznej. Przeprowadzenie drogi koniecznej następuje z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić.

Służebność gruntowa, w tym służebność drogi koniecznej, trwa na nieruchomości obciążonej i przynosi korzyść nieruchomości władnącej niezależnie od osoby aktualnego właściciela.

Wniosek o ustanowienie służebności gruntowej może też złożyć użytkownik wieczysty nieruchomości pozbawionej dostępu do drogi publicznej oraz spółdzielnia produkcyjna – niezależnie od tego, czy jest właścicielem gruntu. Ustanowienia drogi koniecznej może się także domagać posiadacz samo­istny, ale wtedy będzie to jedynie służebność osobista, związana z jego osobą. Posiadanie samoistne polega na władaniu rzeczą tak, jak robi to właściciel. Dzierżawca nie jest posiadaczem samoistnym, tylko posiadaczem zależnym. Panu zatem uprawnienie do wystąpienia z takim wnioskiem nie przysługuje.

Alicja Moroz
fot. M. Szymańska