Kto jest uprawniony do udziału we wspólnocie gruntowej?

Według art. 6 ust. 1 ustawy z 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, uprawnionymi do udziału we wspólnocie gruntowej są osoby fizyczne lub posiadające gospodarstwa rolne, jeżeli w ciągu ostatniego roku (tj. w 1962 r.) przed dniem wejścia w życie ustawy faktycznie korzystały z tej wspólnoty. Ustawa weszła w życie 5 lipca 1963 r.

Ustęp 2 wskazuje, że jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia, uprawnionymi do udziału w takiej wspólnocie są osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania lub osoby prawne mające siedzibę na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty ją stanowiące. Uprawnionymi są też osoby zamieszkujące na terenie innej miejscowości, a prowadzące gospodarstwo rolne, chyba że w ciągu 5 lat przed dniem wejścia w życie ustawy osoby te faktycznie ze wspólnoty nie korzystały.

Jakie są inne sytuacje ustalania uprawnionego do udziału?

Artykuł 6a ww. ustawy wskazuje, że jeżeli nie jest możliwe ustalenie uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej, o których mowa powyżej (art. 6 ust. 1 lub 2), uprawnionymi do udziału w tej wspólnocie są:

• osoby fizyczne lub prawne, które posiadają gospodarstwa rolne i nieprzerwanie od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2015 r. faktycznie korzystały ze wspólnoty albo
• osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę lub prowadzą w tej miejscowości gospodarstwo rolne – jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia, chyba że przez okres od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2015 r. osoby te faktycznie nie korzystały ze wspólnoty.

W jaki sposób ustala się udziały we wspólnocie?

Ustalenie, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, ustalenie wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie następuje na wniosek złożony nie później niż do 31 grudnia 2016 r. przez uprawnionego do udziału we wspólnocie gruntowej, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lub 2, albo przez jego następcę prawnego.

W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej, starosta wydaje decyzję o nieustaleniu takiego wykazu.

W świetle art. 18 ust. 2 obszar wspólnoty gruntowej i wykazy uprawnionych do korzystania z tej wspólnoty podlegają z urzędu wpisowi do ewidencji gruntów. Wszelkie późniejsze zmiany w obszarze wspólnoty gruntowej i w wykazie osób uprawnionych, jak również zmiana statutu i zmiany w składzie osobowym zarządu zgłasza do ewidencji zarząd spółki.

Kto może wystąpić o zmiany w wykazie osób uprawnionych?

W oparciu o art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego, uprawniony do udziału we wspólnocie gruntowej samodzielnie nie może wystąpić z wnioskiem o zmianę w wykazie osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej, z uwagi właśnie na jednoznaczną treść art. 18 ust. 2 ustawy. Takie żądanie może pochodzić wyłącznie od zarządu spółki powołanego do sprawowania zarządu nad wspólnotą gruntowo-leśną wsi.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. Unsplash