De minimis: czy słusznie notariusz pobiera podatek od czynności cywilno-prawnych (PCC)?

09.02.2021autor: Roman Włodarz

Mały i szybko wyczerpujący się limit pomocy de minimis w rolnictwie może być powodem pobrania przez notariusza podatku od czynności cywilno-prawnych (PCC) przy zakupie gruntów rolnych, mimo formalnego zwolnienia z tego podatku.

Szybko wyczerpujący się limit pomocy de minimis w rolnictwie może być powodem pobrania przez notariusza podatku od czynności cywilno-prawnych (PCC) przy zakupie gruntów rolnych, mimo formalnego zwolnienia z tego podatku.

Przypomnijmy, że od kilu lat zwolniony od PCC jest zakup gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym o powierzchni co najmniej 11 ha (po transakcji zakupu) i nie więcej niż 300 ha.

Formalnie PCC jest pobierany przez notariusza, który ma obowiązek sprawdzić:

spełnienie warunku powierzchni gospodarstwa przed i po zakupie ziemi;
czy nabywca (rolnik) ma limit indywidualny pomocy de minimis;
czy na dzień transakcji jest jeszcze limit krajowy pomocy de minimis.

Wg aktualnego orzecznictwa notariusz powinien nie tylko sprawdzić kryterium powierzchni w ha fizycznych, ale też w ha przeliczeniowych.

Notariusze naliczają PCC

Jak donoszą nam rolnicy, zwłaszcza pod koniec roku kalendarzowego, notariusze naliczają PCC mimo formalnego zwolnienia. Znane są też przypadki, gdy notariusz chce pobierać PCC w każdym przypadku, przesuwając na rolnika – nabywcę gruntu działanie w celu odzyskania pobranego podatku z urzędu skarbowego.
Zwolnienie z PCC dla ww. transakcji jest objęte pomocą de minimis w rolnictwie (limit 20 tys. euro w okresie 3 lat na gospodarstwo).

Jednym z warunków jest prowadzenie całego gospodarstwa przez co najmniej 5 lat od daty zawarcia umowy nabycia gruntu (lub całego gospodarstwa).

Nie ma zwolnienia z PCC w przypadku nabycia gruntów wcześniej dzierżawionych, ponieważ nie doszło do „powiększenia” gospodarstwa.

Problem limitu pomocy de minimis przy zwolnieniu z PCC dotyczy sytuacji indywidualnej rolnika oraz sytuacji limitu krajowego. W pierwszym przypadku rolnikowi nabywającemu grunt rolny zwolnienie przysługuje w przypadku, gdy kwota zwolnienia mieści się w limicie 3 letnim na gospodarstwo.

Np. w interpretacji indywidualnej IBPB-2-1/4514-213/16/PM z 27 czerwca 2016 r. organ podatkowy stwierdził, że „warunek (zwolnienia z PCC-red.) ten nie zostanie zachowany w przypadku, gdy obliczony podatek nie będzie mieścił się w limicie pomocy de minimis w rolnictwie przysługującym kupującemu.

Jeżeli kwota podatku przekroczy niewykorzystany limit tej pomocy, wówczas cała sprzedaż nie korzysta ze zwolnienia. Błędem jest wówczas nie pobranie podatku tylko w kwocie przewyższającej kwotę niewykorzystanej pomocy.

W drugim przypadku mamy sytuację ostatnich 3 lat, gdy mieliśmy do czynienia z szybko wyczerpującym się limitem pomocy de minimis w ciągu roku, praktycznie już w I półroczu. W takim przypadku, np. na podstawie interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach IBPB-2-1/4514-103/16/DP z 27 kwietnia 2016 r., zwolnienie z PCC nie może być przyznane.

r e k l a m a

Czytamy w nim: „Z powyższych przepisów wynika zatem, że jeżeli w okresie dwóch poprzednich lat podatkowych oraz bieżącego roku podatkowego z powodu udzielenia nowej pomocy de minimis danemu przedsiębiorstwu zostałby przekroczony pułap (…) lub łączna kwota pomocy de minimis przyznanej przez państwo członkowskie przedsiębiorstwom przekroczyłaby górny limitu krajowy określony w załączniku, pomocy nie udziela się.”

Co ma zrobić rolnik?

W związku z tym rolnicy chcący skorzystać ze zwolnienia z PCC przy nabyciu gruntów rolnych powinni uzgodnić z notariuszem, czy takie zwolnienie jest możliwe – zarówno ze względu na limit indywidualny 20 tys. euro, jak też na limit krajowy pomocy de minimis.

Dla zobrazowania, na dzień 8 lutego br. MRiRW nie podaje jeszcze informacji o wysokości limitu de minimis (www.gov.pl/web/rolnictwo/limity-pomocy-de-minimis) co oznacza, że w tym momencie nie ma ograniczeń w uzyskaniu zwolnienia z PCC. Limit krajowy na 2020 rok został wyczerpany 7 sierpnia 2020 r.

Co ma zrobić rolnik, jeżeli mimo spełnienia indywidualnych i krajowych limitów pomocy de minimis notariusz pobierze PCC? W takim przypadku rolnik powinien zwrócić się o zwrot PCC – formalnie zwrot nadpłaty na podstawie art. 72 Ordynacji podatkowej.

PCC nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w którym został zapłacony.

Roman Włodarz

Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.

Fot. Pixabay

Roman Włodarz, prezes Śląskiej Izby Rolniczej

przeczytaj inne artykuły tego autora

Masz pytania?

Zadaj pytanie redakcji

r e k l a m a

Przeczytaj także

Czy rolnik musi zapłacić podatek od ziemi podarowanej przez wujka?

Rodzice mają zamiar przekazać mi w darowiźnie 3 ha gruntów rolnych. Poza tym brat taty chce przejść na emeryturę i darować mi gospodarstwo rolne z domem. Czy będę musiał płacić w tych przypadkach podatek? Jakie są zasady zwolnienia z tej daniny?

czytaj więcej

Czy gmina ma prawo pobierać wysoki podatek od drogi dojazdowej do pola?

Razem z sąsiadem jesteśmy współwłaścicielami 5 ha gruntów rolnych i drogi, która ją dzieli w połowie. Droga ma 21 arów i stanowi odrębną działkę. W ewidencji gruntów i budynków jest sklasyfikowana jako „dr”. Jest to droga wyłącznie dojazdowa do naszych pól. Od początku istnienia tej działki, czyli około 50 lat, gmina nie pobierała żadnych opłat – zawsze przychodził na nią nakaz zerowy. Od 4 lat gmina nakłada za tę drogę bardzo wysoki podatek. W nakazie podatkowym napisane jest, że jest to podatek od nieruchomości. Czy gmina ma prawo pobierać tak wysoki podatek i oznaczać drogę jako nieruchomość?

czytaj więcej

Ulga inwestycyjna w podatku rolnym a kredyt i następca

Czy mogę się starać o ulgę inwestycyjną w podatku rolnym, jeżeli część inwestycji została sfinansowana z kredytu komercyjnego? Jeśli tak, to czy jeśli za kilka lat przekażę gospodarstwo rolne synowi, będzie on mógł korzystać dalej z ulgi inwestycyjnej w podatku rolnym?

czytaj więcej

Najważniejsze tematy

r e k l a m a