125 lat istnienia samorządu rolniczego

W tym roku mija także 125. rocznica powołania samorządu rolniczego na ziemiach polskich. Pierwszą izbę rolniczą zawiązano w 1895 r. na mocy prawodawstwa pruskiego. Powołano wtedy Izbę Rolniczą w Poznaniu. Do jej zadań należały m.in.: reprezentacja i obrona interesów rolnictwa i leśnictwa, prowadzenie szkół rolniczych oraz wspieranie postępu technicznego w produkcji rolnej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przejęcie Izby Rolniczej w Poznaniu przez władze polskie nastąpiło 20 stycznia 1919 r. na mocy dekretu Naczelnej Rady Ludowej.

Uroczystości 25-lecia WIR w Gnieźnie

Rocznicowe uroczystości odbyły się 20 czerwca w Gnieźnie na placu św. Wojciecha tuż przed gnieźnieńską katedrą. Uroczystą mszę świętą w intencji wielkopolskich rolników odprawił abp Wojciech Polak, metropolita gnieźnieński, prymas Polski, który wygłosił okolicznościową homilię. Podczas mszy modlono się również za duszę ś.p. Leszka Grali, prezesa Dolnośląskiej Izby Rolniczej, który zmarł w styczniu br. Oficjalne uroczystości rozpoczęto od wprowadzenia sztandarów i odśpiewania hymnu.

– Spotykamy się w miejscu historycznym, gdzie rodziła się Polska, która jednocząc się, wprowadzana była do cywilizacji łacińskiej. Na tych ziemiach jeszcze pod zaborem pruskim powstaje Wielkopolska Izba Rolnicza. Kiedy Polska odzyskuje niepodleg­łość w 1918 r., trwają dyskusje, co zrobić z izbą, która powstała na prawie niemieckim. Chwała elitom rolniczym z okresu międzywojennego, które widząc dobro tkwiące w samorządzie rolniczym, postanowiły zachować izbę rolniczą. Efekt jest taki, że nie tylko Wielkopolska Izba się ostaje. W całym kraju powstaje w różnym czasie międzywojnia trzynaście izb rolniczych – mówił Józef Waligóra, pierwszy prezes Poznańskiej Izby oraz Krajowej Rady Izb Rolniczych.

Żywią i bronią

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. rozpoczął się nowy rozdział w historii izb rolniczych. Miały one charakter powszechny i dlatego mogły reprezentować interesy wszystkich rolników i bronić całego rolnictwa. Dopiero dekret Rady Ministrów z 1946 r. likwidujący izby rolnicze przekazał ich majątek kontrolowanemu przez partię komunistyczną Związkowi Samopomocy Chłopskiej.

– Składam podziękowania na ręce prezesa WIR i wszystkich działaczy za to, że od 25 lat pracujecie dla polskich rolników i godnie ich reprezentujecie, walcząc o interesy polskiej wsi. Dziękuję też za krytykę – tę konstruktywną, która ułatwia osiąganie i realizację celów oraz zamierzeń. Polskie rolnictwo w ostatnich latach bardzo się zmieniło. Jesteśmy w Unii Europejskiej, a Wspólna Polityka Rolna przez ostatnie lata kształtuje wieś. Nasi rolnicy skorzystali z szansy, jaką dało nam przystąpienie do Unii. Zdali ten egzamin wzorowo. Widzimy, jak wieś się zmieniła i jak z podniesioną głową polscy rolnicy konkurują na rynku europejskim – mówił Ryszard Bartosik, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W Gnieźnie w ramach obchodów jubileuszu odbyły się uroczyste obrady Walnego Zgromadzenia Wielkopolskiej Izby Rolniczej VI kadencji

– Samorząd województwa bardzo docenia pracę Izby Rolniczej na rzecz wielkopolskich rolników. To niedościgniony wzorzec, który jest godny naśladowania. W imieniu samorządu województwa składam gratulacje i najlepsze życzenia wszystkim wielkopolskim rolnikom – mówił Jarosław Maciejewski, wiceprzewodniczący wielkopolskiego sejmiku.

W uroczystościach 25-lecia WIR uczestniczyli także prezesi izb rolniczych z innych województw oraz przedstawiciele zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych.

Głos rolników nie bez znaczenia

– Za 25 lat aktywności dziękuję wszystkim działaczom WIR. Szczególnie honorowemu prezesowi Józefowi Waligórze, który jest także honorowym prezesem KRIR. Niewielu rolników zasiada w sejmikach i parlamencie. Przewidziano więc, że to samorząd będzie głosem rolników. Dziękuję za 25 lat historycznych zmian. Przed nami kolejne, które będą oddziaływać na następne pokolenia rolników. Mogą to być trudne czasy. Ostatnie hasła o Zielonym Ładzie i „od pola do stołu” są wyrażane w atmosferze, jakby do tej pory rolnictwo robiło rzeczy złe i szkodliwe. To nie jest prawda. My, rolnicy, zawsze produkowaliśmy żywność. Wyrosło pokolenie, które nie wie, co to jest głód i brak chleba. Jesteśmy tymi, którzy żywią i bronią – mówił Wiktor Szmulewicz, prezes KRIR.

Obecna WIR inna od międzywojennej instytucji

Współczesna WIR sporo się różni od jej międzywojennej poprzedniczki, która reprezentowała interesy rolników na znacznej części Kujaw.

– Sto dwadzieścia pięć lat Wielkopolskiej Izby Rolniczej obejmuje także znaczną grupę rolników z obecnego województwa kujawsko-pomorskiego. Przed wojną prawie 50% naszego regionu to była Wielkopolska. Pozostała podlegała pod Pomorską Izbę Rolniczą z siedzibą w Toruniu, która powstała rok po tej w Poznaniu. Sto dwudziesta piąta rocznica powstania Wielkopolskiej Izby Rolniczej to w pewnym sensie święto wielu rolników z obecnego województwa kujawsko-pomorskiego – przypomniał Ryszard Kierzek, prezes K-PIR, składając gratulacje wielkopolskim rolnikom.

Medale i odznaczenia

Podczas rocznicowych uroczystości w Gnieźnie wręczono odznaczenia i podziękowania. Uhonorowano także delegatów WIR, którzy od 25 lat nieprzerwanie pracują na rzecz samorządu rolniczego. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ryszard Bartosik wręczył odznaczenia „Zasłużony dla Rolnictwa”. Wręczono także Medaliony im dr. Aleksandra hr. Szembeka za działalność na rzecz rolnictwa i rozwoju wsi wielkopolskiej. Jubileuszowi towarzyszył także przegląd ludowej twórczości artystycznej oraz wystawa Aktywna Wielkopolska Wieś. Szczegółowe informacje oraz wyniki konkursów zaprezentowane zostaną na łamach najbliższego numeru „Siewcy Wielkopolskiego”, który jest oficjalnym biuletynem WIR.

Tomasz Ślęzak
Fot. T. Ślęzak