Eksport do Chin kuleje i unijni producenci zaczynają tracić

Odbija się czkawkom coraz większe uzależnienie unijnych producentów od chińskiego eksportu. Należy mieć na uwadze, iż pomimo spadku produkcji wieprzowiny wewnątrz unijnej wspólnoty, 36% produkcji musi wyjechać na zewnętrzne rynki, czyli państw trzecich. Tylko w pierwszym półroczu bieżącego roku z Unii do Państwa Środka wyjechało 1,6 mln t wieprzowiny, tj. o prawie 70% więcej niż przed rokiem.

Państwo Środka jest największym na świecie eksporterem wieprzowiny a Niemcy, po USA i Hiszpanii, były trzecim co do wielkości jego dostawcą. Od kiedy po raz pierwszy w Chinach dwa lata temu odnotowano ASF, Chiny odbudowują swoje stado świń. Chińskie ministerstwo rolnictwa poinformowało, że pogłowie trzody chlewnej w tym kraju w sierpniu wzrosło o 31,3% w skali roku, a stado loch o 37%, nie podaje jednak rzeczywistych rozmiarów pogłowia. Unijni eksperci twierdza jednak, że pogłowie świń w Państwie Środka ciągle spada. Choć jest ono nadal największe na świecie, nie jest w stanie wypełnić krajowego zapotrzebowania na wieprzowinę.

Niemcy straciły status kraju wolnego od ASF

Jeszcze do 10 września br., Niemieccy hodowcy trzody chlewnej mieli nadzieję, że po zawirowaniu z przestojami w ubojni Tönnies w Rheda-Wiedenbrück, sytuacja powoli się stabilizuje. Tym bardziej, że zakłady miały ponownie uzyskać zgodę na eksport do Chin. Po wykryciu ASF Niemcy straciły jednak status kraju „wolnego od ASF”. Od 10 września Niemcy nie mogą już wystawiać niezbędnych do odprawy eksportowej świadectw weterynaryjnych. Biorąc pod uwagę historię szybkiego wprowadzania zakazów w takich przypadkach przez Pekin, zakaz, ogłoszony przez chińską agencję celną i ministerstwo rolnictwa, był powszechnie oczekiwany. Po blokadzie importu niemieckiej wieprzowiny przez Korę Płd., Japonię i Chiny, zrobiły to również Brazylia i Argentyna.

Ceny na rynku wieprzowym dołują

Natychmiast po tym, cena trzody chlewnej na niemieckim rynku ze względu na dużą presję rynkową spadła o 20 eurocentów do 1,27 euro/kg wbc kl. E, (do tej pory niemalże przez 2 miesiące utrzymywała się na poziomie 1,47 euro/kg). Obawiano się dalszych spadków na niemieckiej giełdzie, aczkolwiek 16 września cena ta została utrzymana do 23 września br. włącznie. W dół poleciały także ceny prosiąt. Cenę za 25-kilogramowe prosię obniżono 11 września o 12 euro do 27 euro/sztukę. W kolejnym tygodniu cena na prosięta została, podobnie, jak na tuczniki, utrzymana, ale niestety jest potężny problem z ich sprzedażą. Nie ma bowiem popytu na prosięta, jeżeli zdarzają się jakieś oferty zakupu, to dużo poniżej tej ceny. Podobnie dramatyczna sytuacja z prosiętami jest w Holandii. Tamtejsze prosięta też nie znajdują nabywców. Według eksperta rynkowego z Varkenshandel Dijk, wielu południowoeuropejskich importerów postrzega Holandię jako „prowincję Niemiec”. Z powodu ASF nie maja odwagi kupować niemieckich prosiąt.

Szybkie poszukiwanie innych rynków zbytu

Organizacje skupiające niemieckich producentów trzody chlewnej nawołują, aby szukać alternatywnych rynków zbytu na tamtejszą wieprzowinę. Niemiecki resort rolnictwa, przygotowując się do  ewentualnego wybuchu ASF, brał pod uwagę szybkie otwarcie prywatnych magazynów i uruchomienie prywatnego skupu, o co też zabiegał w KE. Aczkolwiek obecnie, gdy magazyny nie upłynniły jeszcze do końca zapasów związanych z wystąpieniem pandemii, może się to okazać trudne logistycznie.

Kto może skorzystać na zakazie importu do chin niemieckiej wieprzowiny?

Do momentu zablokowania chińskiego eksportu, dostawy wieprzowiny z Niemiec stanowiły 14% procent chińskiego importu wieprzowiny. Zdaniem analityków niepowodzenie niemieckiego importu zwiększy popyt na mięso ze strony innych głównych dostawców, takich jak USA i Hiszpania, a także może doprowadzić do wyższych cen na rynku światowym. Z krajów unijnych oprócz Hiszpanii, mogą na tym skorzystać Duńczycy, którzy handlują już z Chinami, ale do tej pory, sprzedawali do Państwa Środka zdecydowanie mniej wieprzowiny, co Niemcy i Hiszpanie. Tamtejsza produkcja jest bowiem nastawiona głównie na zaopatrywanie niemieckich i polskich hodowców w prosięta i warchlaki. Najbliższe tygodnie zweryfikują, czy będzie to nadal opłacalne.

Julia Klöckner, niemiecka Minister rolnictwa prowadzi wraz z unijnymi urzędnikami intensywne  rozmowy z Chinami o uznanie regionalizacji, zabiegała zresztą o to już wcześniej, jeszcze przed wystąpieniem ASF w Niemczech. Klöckner daje jednocześnie do zrozumienia, że nie ma jeszcze państwa na świecie, które zawarło takie porozumienie z Państwem Środka. Rzeczniczka niemieckiego ministerstwa rolnictwa określiła stanowisko Pekinu w tej sprawie jako „bardzo twarde”.

Niemieckie Stowarzyszenie Przemysłu Mięsnego (VDF) zwraca uwagę, iż  blokada eksportu dotyczy szczególności tych produktów, na które praktycznie nie ma popytu w tym kraju, są to łapy, uszy, ogony i kości. Kawałki te są postrzegane na wielu rynkach jako przysmaki, a ich marketing przyczyniał się do wartości dodanej produkcji mięsa.

Hiszpania i USA liczą na duże zyski

Jak donosi Reuters, zakaz importu przez Chiny niemieckiej wieprzowiny spowoduje wzrost światowych cen wieprzowiny do nowych maksimów. Ten wzrost cen wywrze również presję na Chiny, gdzie kurczą się dostawy mięsa. Zakłócenie podaży pojawia się, gdy Chiny zmagają się z bezprecedensowym niedoborem wieprzowiny po własnej epidemii ASF.

Niemiecka wartość eksportu wieprzowiny do Chin wynosi około 1 miliarda euro (1,2 miliarda dolarów) rocznie, a wolumeny podwoiły się w pierwszych czterech miesiącach tego roku w wyniku gwałtownego wzrostu popytu po tym, jak chińska produkcja spadła o około 20%. Z kolei Japonia zaimportowała w 2019 r. z Niemiec 40,2 tys. ton wieprzowiny, co stanowi 3,3% całkowitego japońskiego importu.

Jak wskazuje Daniel de Miguel, dyrektor Interporc, hiszpański sektor wieprzowiny jest w pełni przygotowany do kontynuacji trendu wzrostowego w sprzedaży bezpiecznych i wysokiej jakości produktów wieprzowych na rynek chiński. W przeciwieństwie do innych krajów europejskich, Hiszpania nie musiała w ostatnich tygodniach zamykać żadnych zakładów przetwórstwa wieprzowiny z powodu epidemii koronawirusa. Warto przypomnieć, iż od ubiegłego roku Hiszpania jest wiodącym na świecie eksporterem wieprzowiny do Chin, wyprzedziła wtedy Niemcy, Brazylię, Stany Zjednoczone oraz Danię. W 2019 r.  na eksporcie wieprzowiny do Państwa Środka, Hiszpanie zarobili 1,12 mld euro, czyli dwukrotnie więcej niż w 2018 r.

Z kolei, jak zapewnia Joe Schuele, rzecznik Federacji Eksportu Mięsa Stanów Zjednoczonych, do wysyłania większej ilości wieprzowiny do Chin, są przygotowane także Stany Zjednoczone. Tamtejsze kontrakty terminowe na żywą wieprzowinę wzrosły jeszcze przed ogłoszeniem blokady niemieckiego eksportu. Produkcja wieprzowiny w 2020 r. wzrosła w USA o 3% w porównaniu z 2019 r., osiągając nowy rekord. W okresie od stycznia do lipca Stany Zjednoczone wyeksportowały rekordowe 1,775 mln ton wieprzowiny o wartości 4,6 mld dolarów, z czego przesyłki do Chin stanowiły 36% i wyceniono je na 1,5 mld dolarów. Od stycznia br. Chiny zgodziły się na obniżenie ceł na import wieprzowiny z USA.

Na rynku chińskim oprócz USA i Hiszpanii, mocno umocowana jest też Brazylia. Kraj ten eksportuje do Chin mniej niż jedną trzecią tego co USA, ale w bieżącym roku mocno zintensyfikował dostawy. Od maja do sierpnia br. brazylijski eksport świeżego, mrożonego i schłodzonego mięsa wieprzowego do Chin był o 125% większy niż w poprzednim roku.

Stracimy największego odbiorcę

Niemcy są największym odbiorcą polskiej wieprzowiny. Jak wskazuje Witold Choiński, prezes Polskiego Mięsa, ze względu na nadwyżkę wieprzowiny u naszych zachodnich sąsiadów, polskim eksporterom będzie bardzo trudno utrzymać dotychczasowy rynek niemiecki, na który dostarczamy 13,4% wszystkich wywożonych z kraju produktów wieprzowych. Należy ponadto spodziewać się, że do Polski zacznie napływać tania wieprzowina i żywiec wieprzowy z Niemiec, który wywoła znaczące spadki cen skupu świń na krajowym rynku. Polska wprowadziła zakaz importu jedynie żywych świń z tego kraju.

Obecnie wiele gospodarstw produkujących świnie w Polsce jest na granicy opłacalności. Jak podkreśla Choiński, tania wieprzowina jest korzystna dla konsumentów, ale jest granica, gdy się ją przekroczy, rolnicy będą likwidować hodowle. Już dziś mięso to jest o 10% tańsze niż przed rokiem i ceny nadal spadają. W przyszłości może to spowodować jeszcze większy jego import niż obecnie.

ASF w Niemczech uderzy także w rynek zbóż paszowych

Na obszarze zagrożonym w Niemczech obowiązuje czasowy zakaz użytkowania terenów rolniczych i leśnych. Przerwano zbiory kukurydzy. W tym roku w Brandenburgii kukurydzą obsiano  229 tys. ha. 182 gospodarstwa, które użytkują ponad 33 tys. ha nie mogą wykonywać żadnych prac polowych. Rolnikom wolno jedynie korzystać jedynie z siana, trawy i słomy, które zostały zebrane minimum sześć miesięcy przed wyznaczeniem obszaru zagrożonego.

Handlujący zbożem i producenci pasz nie tylko w rejonie Brandenburgii, są obecnie bardzo niechętni do kupowania kukurydzy i innych zbóż paszowych z nowych zbiorów.

Na rynku europejskim ceny kukurydzy są obecnie wspierane przez bardzo małe zbiory kukurydzy ze względu na pogodę u dwóch największych eksporterów, czyli Rumunii i Francji. Również na Ukrainie, która jest największym dostawcą ziarna na unijny rynek, susza mocno zdziesiątkowała zbiory, co będzie miało niewątpliwie wpływ na eksport kukurydzy. Jeśli ASF w Niemczech się rozszerzy, na pewno będzie miało to wpływ na rynek zbóż w tej części Europy.

Skutki będą bardzo bolesne

ASF nie był zaskoczeniem dla hodowców trzody chlewnej w Niemczech. Wielu niemieckich hodowców świń mniej boi się choroby niż jej konsekwencji gospodarczych. Tamtejsi producenci twierdzą, iż ASF zabije o wiele mniej świń i gospodarstw w Niemczech niż przemysł i handel. Obserwując to, co obecnie dzieje się z cenami skupu żywca wieprzowego w Polsce, niestety dotyczy to także naszych producentów świń.

Magdalena Szymańska
fot. Pixabay