Areał uprawy kukurydzy na kiszonkę jest stabilny, bo stabilna jest w Polsce produkcja mleka i pogłowie bydła. Rośnie jednak średnia wydajność krów i w coraz większej ilości gospodarstw żywione są one TMR-em. Dlatego zmieniają się nieco preferencje w stosunku do odmian (np. efektywne wykorzystanie azotu, duży udział kolb w plonie), ale zawsze na pierwszym miejscu jest plon i strawność mieszańców.

Typowa odmiana kiszonkowa nie będzie dobrą ziarnówką

Dziś przedstawiamy Listę Odmian Zalecanych kukurydzy na kiszonkę, przy czym każda ziarnowa odmiana kukurydzy też nadaje się na kiszonkę, ale nigdy odwrotnie. Typowa odmiana kiszonkowa nie będzie dobrą ziarnówką. Wysoki plon ogólny suchej masy z dużym udziałem kolb w strukturze tego plonu i jak najwyższa strawność zebranej kukurydzy, to cechy najważniejsze w produkcji kukurydzy na kiszonkę.

Z uwagi na pożądaną skrobię trawioną jelitowo, na kiszonkę polecane są odmiany z ziarnem szklistym typu flint albo ziarnem typu pośredniego między flint/dent. Skrobia z ziarna typu flint, nawet w ilości o 30% większej niż skrobia mączysta z ziarniaków dent jest trawiona w jelicie cienkim. Takie są różnice w samym typie ziarna, ale to, ile skrobi trafi do jelita cienkiego zależy też od precyzji zbioru, rozdrobnienia ziarniaków i właściwego zakiszenia. Im bardziej ziarno jest rozdrobnione, tym większa jest podatność skrobi na rozkład w żwaczu.

• Duży udział kolb w plonie i wysoki plon ogólny suchej masy to w uprawie odmian kiszonkowych priorytety

Wybór mieszańców na kiszonkę powinien być dobrze wyważony

Jak jednak poruszać się w gąszczu informacyjnym o odmianach i dobrze wybrać z setek mieszańców z Krajowego rejestru i dostępnych także z katalogu wspólnotowego? Odpowiedź jest dość prosta – warto analizować dostępne informacje z najbliższej gospodarstwu jednostki realizującej Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolnicze. Najlepiej jest korzystać z List Odmian Zalecanych, które w przypadku kukurydzy na kiszonkę i na ziarno tworzą aktualnie cztery województwa: podlaskie, łódzkie, kujawsko-pomorskie i pomorskie.

Wybór mieszańców na kiszonkę powinien być dobrze wyważony. Nie można tylko i wyłącznie sugerować się potencjałem plonowania. Wiadomo, że jest on wyższy dla odmian o późniejszym FAO, ale jeżeli zaryzykujemy uprawę odmiany zbyt późnej dla naszego regionu, możemy ponieść fiasko. Z wczesnością FAO mieszańców kukurydzy wiąże się wprost ich produktywność. Odmiany wczesne ze względu na krótszy wzrost i rozwój wytwarzają niższy plon.

Jeżeli wybierzemy zbyt późną odmianę, to nadmiernie duża wilgotność ziarna przy zbiorze spowoduje opóźnione osiągnięcie dojrzałości technologicznej do zbioru na kiszonkę (lub na ziarno). Gdy zostanie wybrana za wczesna odmiana niż jest zalecana w danym regionie, rolnik utraci część plonu, którą potencjalnie mógł uzyskać przy wyborze odmiany późniejszej.

Rekomendowane mieszańce kukurydzy na kiszonkę

Na Listach Odmian Zalecanych do uprawy na kiszonkę w 2023 r. znajduje się 16 odmian z trzech grup wczesności. Poniżej za informacją COBORU przedstawiamy ich listę. Zachęcam do dokładnych analiz i porównania wyników. Doświadczalnictwo realizuje w każdym województwie kilka jednostek (główna Stacja Doświadczalna Oceny Odmian oraz Zakłady Doświadczalne Oceny Odmian) i najlepiej jest przyjrzeć się wynikom z Zakładów najbliższych naszemu gospodarstwu. Te dane są dostępne na stronach internetowych wojewódzkich Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU.

Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. podlaskiego do uprawy rekomendowane na 2023 r. są mieszańce: wczesne – Keltico, SM Mieszko i Qualito; średnio wczesne – SM Perseus, SM Varsovia, SM Bard i ES Skytower oraz średnio późne – KWS Adaptico, SM Giewont, Classico i Hardware.

Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. łódzkiego do uprawy rekomendowane na 2023 r. są mieszańce: wczesne – Keltico i SM Mieszko; średnio wczesne – SM Perseus, SM Varsovia, SM Bard i ES Skytower oraz średnio późne – KWS Adaptico i SM Giewont.

Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. kujawsko-pomorskiego do uprawy rekomendowane na 2023 r. są mieszańce: wczesne – Keltico, SM Mieszko i Fieldplayer; średnio wczesne – SM Perseus, SM Varsovia, SM Bard, ES Skytower i Monster (katalog CCA) oraz średnio późne – KWS Adaptico, SM Giewont i Clementeen.

Na LOZ odmian kiszonkowych kukurydzy dla woj. pomorskiego do uprawy rekomendowane na 2023 r. są mieszańce: wczesny – RGT Decitexx; średnio wczesne – SM Perseus, SM Varsovia i SY Collosseum (katalog CCA) oraz średnio późne – KWS Adaptico i Classico

Najlepiej przy wyborach mieszańców wspomagać się Listami Odmian Zalecanych, na których są nowe odmiany, ale przetestowane w doświadczeniach porejestrowych najbliższych gospodarstwu. W tabeli pokazujemy zestawienie plonowania odmian z LOZ. Porównanie szeregu innych cech można znaleźć w opracowaniach COBORU.

• Pożądaną cechą mieszańców na kiszonkę jest ziarno ze szklistą skrobią trawioną by-pass oraz tzw. stay-green z dłużej zielonymi liśćmi. Taką odmianą rekomendowaną najczęściej w grupie średnio wczesnych jest SM Perseus

fot. Marek Kalinowski

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 11/2023 na str. 22. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.