Trudno byłoby w jednym artykule opisać i porównać wszystkie zaprezentowane odmiany. Przedstawiciele firm mieli w trakcie prezentacji kolekcji odmian czas na przedstawienie esencji najważniejszych informacji i cech mieszańców wyróżniających je na tle pozostałych. Przedstawiono jednocześnie trendy w hodowli kukurydzy, a także kilka ciekawych serwisów posprzedażowych dla lojalnych klientów.

Kukurydza budzi zaufanie u polskich rolników 

Konferencję towarzyszącą Krajowym Dniom Kukurydzy i prezentację kolekcji mieszańców w Wilkowicach poprzedziło krótkie wystąpienie mgr Anny Kołakowskiej, koordynatora programu promocji kukurydzy. Przedstawiła uczestnikom cele programu realizowanego przez Polski Związek Producentów Kukurydzy i Francuską Federację Produkcji Nasion Kukurydzy i Sorga (FNPSMS). Głównymi z nich są: promocja uprawy kukurydzy i sorga w kierunku zapewnienia samowystarczalności Unii Europejskiej w produkcji zbożowej i zredukowanie deficytu handlowego, a także promocja postępu hodowlanego i wysokiej jakości nasion kukurydzy i sorga produkowanych w Unii Europejskiej oraz promocja różnorodnego wykorzystania ziarna kukurydzy i sorga.

W tych kategoriach produkcja i przetwórstwo kukurydzy w Polsce może być przykładem dla innych członków UE. Areał uprawy kukurydzy w Polsce rośnie, a w większości krajów UE spada. Z wstępnych szacunków wynika, że ten areał w bieżącym sezonie pobił kolejny rekord i osiągnął powierzchnię ok. 1,866 mln ha.

Tak dla przypomnienia – do 2012 r. był to stabilny areał znacznie poniżej 1 mln ha. 2012 r. był sezonem przełomowym po silnych wymarznięciach ozimin, w których miejsce wielu rolników zamiast przesiewać rzepak i zboża ozime formami jarymi tych gatunków zdecydowało się na kukurydzę. I od tego zaczęło się jakby nowe życie kukurydzy w Polsce. Po raz pierwszy areał uprawy kukurydzy przekroczył wtedy 1 mln ha i systematycznie rośnie. Rośnie oczywiście uprawa na ziarno, bo zasiewy kukurydzy na kiszonkę są dość stabilne.

Jak wspomniałem, po części to zasługa niechlubnego sezonu ze stratami w oziminach, ale także dobra promocja uprawy realizowana od wielu lat przez Polski Związek Producentów Kukurydzy i Francuską Federację Produkcji Nasion Kukurydzy i Sorga (FNPSMS). Wielu rolników zainteresowało się bliżej kukurydzą odwiedzając Krajowe Dni Kukurydzy. Wielkie znaczenie i zachętę stanowi oczywiście postęp hodowlany, dzięki któremu aktualnie na ziarno można z powodzeniem uprawiać kukurydzę w każdym zakątku Polski. Oczywiście całość tego zainteresowania kukurydzą spina aspekt najważniejszy – opłacalność. Jednak ten sezon i wykłady ekspertów (prezentowaliśmy je w nr. 38 TPR) pokazują, że warto i trzeba nad tym popracować kładąc nacisk na optymalizację kosztów nawożenia i suszenia, które wg cen stanowią w bieżącym sezonie ok. 70% w strukturze kosztów bezpośrednich uprawy kukurydzy na ziarno.

• Przez kolekcję odmian prezentowanych w Wilkowicach k. Leszna na Krajowych Dniach Kukurydzy przeprowadził rolników prof. dr hab. Tadeusz Michalski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu będący prezesem Rady Polskiego Związku Producentów Kukurydzy

• Problemy z omacnicą nie ustają. Wielu rolników interesowała w tym zakresie oferta firmy PROCAM i dopytywali o szczegóły działania i stosowania ciekawego produktu biologicznego OstriniaSTO​P

Zaprezentowano aż 120 odmian kukurydzy. Jaką wybrać?

Nie ma prostej i oczywistej odpowiedzi. Np. najnowsze polecane i rekomendowane na siewy w 2023 r. odmiany prezentowane na kolekcji Krajowych Dni Kukurydzy w Wilkowicach mimo wpływu tegorocznej suszy prezentowały się doskonale. Dodam, że 120 prezentowanych odmian to przecież nie wszystkie obecne na polskim rynku. I dodam także, na co każdy rolnik odwiedzający tego typu imprezy w różnych częściach kraju zwraca uwagę, że firmy zwykle dobierają na takie spotkania odmiany ze swojej oferty optymalnie wpisujące się wczesnością do rejonu Polski. Oznacza to ni mniej, ni więcej, że interesująca nas i teoretycznie najlepiej wyglądająca odmiana w Wilkowicach niekoniecznie będzie najlepsza w Szepietowie na Podlasiu.

Porównanie innych cech, jak ważnej stay green, jest jak najbardziej zasadne i wybija się, jeżeli możemy w jednym miejscu porównywać 120 odmian. W Wilkowicach można było zauważyć również subtelne różnice między odmianami wynikające z wpływu suszy. Są bowiem odmiany lepiej radzące sobie z tym stresem. Wszystkie odmiany na kolekcji potraktowano oczywiście równo – od siewu w tym samym terminie, przez odchwaszczanie i nawożenie. Jednak zmienności glebowej na takiej kolekcji nie da się zlikwidować i o tym też proszę zawsze pamiętać porównując odmiany.

A co wybrać na przyszłoroczne siewy? Wszystko trzeba wyważyć i wybierać odmiany o wczesności bezpiecznej i optymalnej dla danego regionu. Odmiany dopasowane cechami do kompleksu glebowego w gospodarstwie i najlepiej sprawdzone w naszym rejonie, z List Odmian Zalecanych. Warto także analizować wyniki plonowania odmian zbierane w sieci Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU, a także z odrębnymi ciekawymi i pomocnymi analizami tych danych z doświadczeń PDO i doświadczeń rozpoznawczych wykonywanych przez ekspertów Polskiego Związku Producentów Kukurydzy, które dostępne są na stronie https://kukurydza.info.pl.

Co do potencjału produkcyjnego biomasy całych roślin na kiszonkę czy potencjału plonowania na ziarno, pamiętajmy, że postęp hodowlany spośród roślin uprawy polowej jest w kukurydzy stały i największy. Oznacza to, że każda nowa rejestrowana w Polsce odmiana ma wyższy potencjał plonotwórczy od odmian o kilkuletnim stażu na rynku. Dlatego też dostępność najnowszych najplenniejszych odmian, mimo że droższych, jest ograniczona. Niektóre pewnie już teraz zostały wyprzedane, ale bez obawy – materiału siewnego nie zabraknie.

• Odmiana Tondo z firmy KWS jest w tym roku kalibrowana i dołączy w przyszłym roku do grona odmian objętych satelitarnym „Monitoringiem suchej masy”

• W Wilkowicach prezentowano również odmiany sorga. Ten gatunek zyskał wiele lat temu zainteresowanie i uznanie po jednym bardzo suchym sezonie. Wdrażano wówczas nawet współrzędową uprawę kukurydzy z sorgiem w celu zminimalizowania wpływu suszy na plon przeznaczany na kiszonkę. Były to wówczas odmiany pastewne o innym pokroju dorównujące wyrostowością kukurydzy. Sorgo na zdjęciu jest odmianą ziarnową​

Jakie są najnowsze trendy w hodowli i nasiennictwie?

Jeden jest zauważalny i bardzo korzystny na obecne czasy dla plantatorów kukurydzy na ziarno. To pojawienie się wcześniejszych mieszańców z ziarnem dent. Ten typ jest najlepszy, bo ekonomiczny. Denty szybko oddają wodę (efekt kominowy), a przecież koszty suszenia stanowiące znaczną część kosztów bezpośrednich wzrosły radykalnie. Wczesny dent był szczególnie oczekiwany przez plantatorów Wschodniej i Północnej Polski.

Podczas zwiedzania poletek na ten czynnik - na pojawienie się w ofertach firm hodowlanych wczesnych dentów - zwracał uwagę prof. dr hab. Tadeusz Michalski. Podkreślał, że dzięki hodowli coraz więcej dentów jest w Polsce dedykowanych do uprawy na ziarno z wczesnością, którą można już dostosować do każdego rejonu uprawy w Polsce. Dent znany jest z tego, że jak jest ciepła jesień, to doskonale, bardzo szybko oddaje wodę, co obecnie bardzo się liczy. Do niedawna najwcześniejsze denty miały FAO 280. A teraz są już zarejestrowane typowe denty o FAO 220.

Dla ułatwienia poszukiwania informacji o firmach oferujących odmiany kukurydzy na Krajowych Dniach Kukurydzy, oto ich lista z adresami stron internetowych: MAS Seeds (www.masseeds.pl), PUH Farmko, Lidea (lidea-seeds.pl), Dekalb (www.agro.bayer.com.pl), Farmsaat (www.farmsaat.pl), Ragt (ragt-nasiona.pl), KWS (www.kws.com/pl), Agro UP (agro-up.com.pl), Agro Seed (www.agroseed.pl), Chemirol (chemirol.com.pl), Oseva (www.oseva.pl), Aga Saat (www.agasaat-mais.de), Top Nasiona (opnasiona.pl), Limagrain (www.lgseeds.pl), Saatbau (www.saatbau.pl), Procam (www.procam.pl), Pioneer (pioneer.com/pl), HR Smolice (www.hrsmolice.pl), Syngenta (www.syngenta.pl)

• Ochronę przeciwko omacnicy realizowano na kolekcji odmian przy użyciu zawieszek z kruszynkiem

• Po zwiedzaniu poletek wielu rolników wykorzystało możliwość bezpośrednich konsultacji z przedstawicielami firm nasiennych. Na zdjęciu udzielający porad Jerzy Grzesiek, ekspert z firmy Syngenta

Satelitarny monitoring suchej masy 

Niektóre firmy hodowlane i dystrybucyjne zaczynają oferować ciekawe pakiety sprzedażowe – odmianę i serwis. Ten serwis to kompletna profesjonalna pomoc i doradztwo w prowadzeniu odmiany po zbiór z np. chemiczną analizą kiszonki. Jest jeszcze bardziej zaawansowane doradztwo satelitarne, oferowane dla wybranych odmian przez Lidea. Dla wybranych, bo ten system dostarczania ciekawych informacji satelitarnych wymaga skalibrowania cech fenotypowych mieszańców ze zbieranymi danymi.

Taką ofertę od ub.r. ma np. firma KWS. To właśnie satelitarny "Monitoring suchej masy", narzędzie umożliwiające obserwację kukurydzy na kiszonkę. Algorytm analizuje dane pogodowe, aktualne zdjęcia satelitarne i widma światła odbitego. Dzięki temu rolnik może obserwować zawartości suchej masy kukurydzy na kiszonkę, a także prognozę na najbliższe 7 dni. Wyniki są zawsze dostępne w narzędziu myKWS. Jak z tego skorzystać? Wg informacji firmy KWS wystarczy zakupić min. 4 j.s. odmiany kukurydzy na kiszonkę KWS, ale konkretnych odmian, dla których monitoring satelitarny jest skalibrowany: Agro Polis, Figaro Ronaldinio, Kentos, Agro Vitallo i KWS Adaptico. Potem należy się zarejestrować w myKWS i skorzystać z narzędzia "Monitoring suchej masy". Pierwsze zdjęcia satelitarne plantacji kukurydzy dostarczane są z wartością suchej masy na poziomie 20%-22%. Od tego momentu co 7 dni można sprawdzać nowe wartości suchej masy kukurydzy kiszonkowej.

• Do niedawna najwcześniejsze denty ziarnowe miały FAO 280. Obecnie są już zarejestrowane denty o wczesności FAO 220, co ma szczególne znaczenie przy obecnie wysokich kosztach dosuszania ziarna kukurydzy

fot. Marek Kalinowski

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 41/2022 na str. 18. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.