Furazyjna zgorzel podstawy źdźbła przyczyną dużych strat w obsadzie roślin po zimie

Pochwy liściowe zmieniają barwę z zielonej na brązową. Początkowo mogą to być brunatne lub brązowe smugi, kreski oraz plamy nieregularnego kształtu. Niekiedy można obserwować zbrązowienie całej podstawy źdźbła i korzeni. Na porażonych częściach roślin pojawiają się oznaki grzyba w postaci białej lub różowej grzybni często na kolankach, a także wewnątrz źdźbeł. Końcowym etapem fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni jest całkowite, przedwczesne zamieranie porażonych pędów i tak zwane bielenie kłosów. Objawy fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni łatwo można pomylić z objawami zgorzeli podstawy źdźbła oraz z łamliwością źdźbła zbóż. Pamiętajmy, że w przypadku fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni oznaki porażenia na korzeniach i podstawie łodygi są brązowe, a plamy są w postaci kresek i smug. Barwa porażeń powodowanych przez zgorzel podstawy źdźbła na korzeniach i źdźbłach jest czarna, a łamliwość źdźbła zbóż objawia się brązowymi plamami na podstawie źdźbła (czarne łatki w centrum plamek), ale nie atakuje korzeni.

Zboża ozime na celowniku fusarium

Substancjami czynnymi ograniczającymi fuzaryjną zgorzel podstawy źdźbła i korzeni zbóż są strobliluryny, triazole i benzimidazole. Internetowa wyszukiwarka środków ochrony roślin wskazuje, że zastosowanie do ograniczania tej choroby w różnych fazach rozwojowych zbóż ma ponad 50 zarejestrowanych fungicydów. Chemiczne zwalczanie fuzaryjnej zgorzeli jest jednak utrudnione ze względu na sposób zimowania w postaci grzybni sprawców w glebie lub grubościenność zarodników na resztkach pożniwnych. Ponadto, sprawcy tej choroby mogą infekować zboża w ciągu całego okresu wegetacyjnego wywołując fuzariozę na liściach i ostatecznie na kłosach, kiedy zastosowane fungicydy przestają już działać.

Stopień porażenia pszenicy ozimej fuzaryjną zgorzelą podstawy źdźbła i korzeni zależy od warunków pogody, a w mniejszym stopniu od płodozmianu czy też stopnia zachwaszczenia łanu. W ograniczaniu choroby ważne jest stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego, poszukiwanie odmian o zwiększonej odporności i uprawa orkowa. To pomoże, ale też trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że różni sprawcy z rodzaju Fusarium występują powszechnie.


Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski