Przeniesienie własności gospodarstwa rolnego na dzieci

Kwestia, czy własność pojazdów rolniczych może być przeniesiona poprzez czynność prawną obejmującą gospodarstwo rolne, jest sporna. Przepisy nie są bowiem jednoznaczne. Zgodnie z art. 55[3] Kodeksu cywilnego, za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Pod pojęciem urządzeń mieszczą się niewątpliwie pojazdy rolnicze. Tak więc są one częścią składową gospodarstwa rolnego.

Czy przeniesienie własności gospodarstwa rolnego obejmuje jego całość?

Nie jest jednak oczywiste, czy przeniesienie własności gospodarstwa rolnego obejmuje jego całość. W odniesieniu do przedsiębiorstwa tak właśnie się dzieje. Stanowi o tym art. 55[2] k.c., w myśl którego czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład tego przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Odnośnie do gospodarstwa rolnego takie rozwiązanie nie jest wprost przewidziane w Kodeksie cywilnym. Dlatego część prawników stoi na stanowisku, że gospodarstwo rolne jako całość nie jest przedmiotem prawa i w tym charakterze (jako całość) nie może być przedmiotem czynności prawnej. Przeważa jednak opinia odmienna, w myśl której do gospodarstwa rolnego ma odpowiednie zastosowanie art. 55[2] k.c. dotyczący przedsiębiorstwa.

Ponadto, jak stwierdził Sąd Okręgowy w Łomży I w wyroku z 24 kwietnia 2014 r. (sygn. akt: I Ca 77/14), rzecz ruchoma wchodząca w skład gospodarstwa jest przynależnością w rozumieniu art. 51 k.c. Zgodnie zaś z art. 52 k.c., czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, chyba że co innego wynika z treści czynności albo z przepisów szczególnych.

Zapisy dotyczące składników gospodarstwa w akcie notarialnym ma ogromne znaczenie

Wszystko zatem zależy od tego, jak przedmiot darowizny określono w akcie notarialnym. Jeśli jest w nim mowa o przekazaniu gospodarstwa rolnego, oznacza to, że również maszyny rolnicze (inwentarz martwy) przeszły na własność obdarowanego. Brak wyraźnego postanowienia odnośnie do maszyn, nie oznacza, że pozostały one własnością darczyńcy. Jeśli natomiast przedmiotem umowy są jedynie grunty rolne lub grunty i budynki, własność pojazdów rolniczych pozostaje przy dotychczasowym właścicielu zbywanego gruntu.

Alicja Moroz

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym.



fot. Pixabay