Kto ustala wykaz osób uprawnionych do wspólnoty gruntowej?

Rozumiem, że chodzi tu o ustalenie przez starostę wykazu osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej na podstawie art. 8c ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych z 29 czerwca 1963 r. Ze względu na to, że jej przepisy w dużej mierze były mocno przestarzałe i niedostosowane do dzisiejszych realiów, dokonano 10 lipca 2015 r. gruntownej nowelizacji ustawy. Zmienione przepisy weszły w życie 1 stycznia 2016 r.

Kto może zostać dopisany do wspólnoty gruntowej?

Według art. 6 wymienionej ustawy, tzw. pierwotną grupę uprawnionych do udziału we wspólnocie stanowią osoby fizyczne lub prawne posiadające gospodarstwa rolne, jeżeli w ciągu ostatniego roku przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed 5 lipca 1963 r., faktycznie korzystały z tej wspólnoty. Jeśli osoby takie już nie żyją, w ich miejsce wchodzą następcy prawni.

Czy osoba spoza miejscowości, gdzie znajdują się grunty może dołączyć do wspólnoty gruntowej?

Jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia, uprawnionymi do udziału w takiej wspólnocie są osoby fizyczne mieszkające lub osoby prawne mające siedzibę na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę.

Prawo takie mają też osoby mieszkające na terenie innej miejscowości, a prowadzące gospodarstwo rolne, chyba że w ciągu 5 lat przed dniem wejścia w życie ustawy osoby te faktycznie nie korzystały ze wspólnoty. Niekorzystanie ze wspólnoty gruntowej w okresach wymienionych nie powoduje utraty uprawnień, jeżeli spowodowane to było klęską żywiołową, wypadkami losowymi lub innymi szczególnymi względami.

Druga grupa uprawnionych do wspólnoty gruntowej, czyli kto?

Ustalenie grona pierwotnie uprawnionych ze względu na upływ czasu jest bardzo trudne, a w wielu przypadkach wręcz niemożliwe. W takiej sytuacji starosta orzeka o nieustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej, a następnie wyznacza termin składania wniosków przez drugą grupę uprawnionych do udziału we wspólnocie, o których mowa w art. 6a ustawy. Są to osoby fizyczne lub prawne, które posiadają gospodarstwo rolne i nieprzerwanie w okresie od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2015 r. faktycznie korzystały ze wspólnoty.

Mogą to też być osoby fizyczne, które zamieszkują na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę lub prowadzą w tej miejscowości gospodarstwo rolne – jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia. Chyba że przez okres od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2015 r. faktycznie nie korzystały ze wspólnoty.

Czas trwania postępowania prowadzonego przez starostwo?

Postępowanie w sprawie ustalenia wykazu uprawnionych, zarówno w odniesieniu do pierwszej, jak i drugiej grupy uprawnionej, jest długotrwałe i wymaga dokładnej analizy zgromadzonego materiału dowodowego. Zaniedbania starosty w tym zakresie skutkują z reguły uchyleniem decyzji.

Czy udział we wspólnocie gruntowej może być zbywalny?

Co do nabywców działek, o których Pan wspomina, należy pamiętać, że w dalszym ciągu obowiązuje art. 27 ust. 1 ww. ustawy, który przewiduje, że udział we wspólnocie gruntowej może być zbywany wyłącznie w całości i tylko na rzecz osoby posiadającej już udział w tej wspólnocie oraz na rzecz osób posiadających gospodarstwa rolne w tej samej wsi lub we wsiach przylegających do wspólnoty.

Inne kroki odwoławcze od decyzji starosty?

Jeżeli starosta wpisze do wykazu osoby niespełniające warunków do nabycia udziału, należy wnieść odwołanie od decyzji do wojewody. Gdyby natomiast wojewoda utrzymał decyzję starosty w mocy, pozostanie wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Alicja Moroz
fot. Pixabay