Czy najemca jest uprawniony do ubiegania się o odszkodowanie za szkody łowieckie?

Z całą pewnością jest Pan uprawniony do ubiegania się o odszkodowania za szkody wyrządzone przez dziki na łące, którą Pan użytkuje.

Kto wypłaca szkody łowieckie?

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego jest obowiązany do wynagradzania szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny. Natomiast z ust. 3 tego przepisu wynika, iż wniosek o szacowanie szkód, w tym ustalenie wysokości odszkodowania, do dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego składa właściciel albo posiadacz gruntów rolnych.

Jak m.in. stwierdził Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z 3 czerwca 2020 r. (sygn. akt: III Ca 1934/19), z przytoczonych wyżej przepisów jasno wynika, że wniosek w odniesieniu do ustalenia wysokości powstałych szkód, oprócz właściciela, może złożyć także posiadacz gruntów rolnych. Sam przepis nie różnicuje kategorii posiadacza, tj. nie wskazuje, czy uprawnienie przysługuje posiadaczowi samoistnemu, czy zależnemu. Dlatego należałoby przyjąć, że jest to bez znaczenia dla faktu możliwości skorzystania z uprawnień do dochodzenia odszkodowania. Stosownie do treści art. 336 Kodeksu cywilnego, posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

Kto ma status poszkodowanego w związku z powstaniem szkód łowieckich?

Adam Pązik w Komentarzu do ustawy Prawo łowieckie stwierdza, że w odniesieniu do art. 46 ust. 1 pkt 1 tej ustawy poszkodowanym może być właściciel nieruchomości, na której znajdowały się zniszczone lub uszkodzone uprawy lub płody, albo osoba dysponująca innym tytułem prawnym do gruntu pozwalającym jej na pobieranie z niego pożytków naturalnych (do których zaliczają się płody rolne). Odszkodowania za zniszczenie upraw (roślinności porastającej dany grunt) nie może natomiast domagać się posiadacz samoistny nieruchomości, któremu nie przysługuje do niej żaden tytuł prawny. Uprawy są bowiem częściami składowymi nieruchomości, a zatem prawo własności do nich przysługuje właścicielowi gruntu, a nie jego posiadaczowi samoistnemu (temu ostatniemu może ewentualnie przysługiwać wobec właściciela roszczenie o zwrot nakładów w postaci zasiewów).

Pogląd ten wydaje się kontrowersyjny, gdyż właściciel samoistny władający gruntem jak właściciel, w moim przekonaniu, ma pełne prawo do odszkodowania za szkody łowieckie. Jednak i tak nie dotyczy on Pana, gdyż jest Pan użytkownikiem łąki, czyli posiadaczem zależnym.

Najczęstszą formą posiadania zależnego gruntów rolnych jest dzierżawa. Istotnym elementem umowy dzierżawy jest płacenie czynszu. Natomiast bezczynszowe użytkowanie gruntu przewiduje art. 708 Kodeksu cywilnego, w myśl którego przepisy dotyczące dzierżawy stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy osoba biorąca nieruchomość rolną do używania i pobierania pożytków nie jest obowiązana do uiszczania czynszu, lecz tylko do ponoszenia podatków i innych ciężarów związanych z własnością lub z posiadaniem gruntu.

Pozostaje kwestia, jak udowodnić, że użytkuje Pan łąkę, której nie jest Pan właścicielem.

Ani ustawa Prawo łowieckie, ani rozporządzenie Ministra Środowiska z 16 kwietnia 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków szacowania szkód w uprawach i płodach rolnych nie określają, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o szacowanie szkód łowieckich. W myśl § 2 tego rozporządzenia, właściciel albo posiadacz gruntu rolnego, na którym powstała szkoda łowiecka, zgłasza ją, składając w postaci papierowej albo elektronicznej wniosek o szacowanie szkód łowieckich w terminie 3 dni od dnia jej stwierdzenia.

W przypadku szkody wyrządzonej przez dziki na łąkach i pastwiskach:

• poza okresem wegetacyjnym – w terminie umożliwiającym szacowanie szkody przed doprowadzeniem uszkodzonego obszaru do stanu pierwotnego przed rozpoczęciem wegetacji,
• w okresie wegetacyjnym – w terminie 3 dni od dnia jej stwierdzenia.

Do umów dzierżawy, a zatem i bezczynszowego użytkowania, mają odpowiednio zastosowanie przepisy o najmie. Zgodnie z art. 660 k.c., umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie. W razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nieoznaczony. Nie ma zatem wymogu zawarcia umowy w formie pisemnej. Wystarczające powinno być oświadczenie złożone przez Pana, że jest Pan użytkownikiem łąki, ewentualnie potwierdzone przez jej właściciela.

Alicja Moroz
Fot. Pixabay