Czy rolnik ma szansę uzyskać od gminy umorzenie czynszu za dzierżawę gruntów rolnych?

Jestem dzierżawcą gruntów rolnych od urzędu gminy. W latach 2018 i 2019 moje gospodarstwo zostało dotknięte suszą oraz w 2020 roku – gradobiciem. Postanowiłem złożyć wniosek o umorzenie czynszu dzierżawnego powołując się na art. 700 Kodeksu cywilnego. W odpowiedzi otrzymałem pismo, iż ze względu na zapis „dany okres gospodarczy” rozpatrywany był tylko rok 2020. Urząd gminy stwierdził brak podstaw prawnych do umorzenia lub obniżenia czynszu. Powołał się na uchwałę rady gminy oraz określenie „znacznego zmniejszenia przychodu”, który występuje w przypadku utraty 1/3 normalnie wyliczonego dochodu. Czy mam jakąś szansę na uwzględnienie także strat poniesionych w ubiegłych latach?

Na pytanie odpowiada Alicja Moroz, redakcyjna prawnik Tygodnika Poradnika Rolniczego

Czy w sytuacji niezawinionej przez rolnika może on żądać zmniejszenia czynszu?

Zgodnie z art. 700 Kodeksu cywilnego, jeżeli wskutek okoliczności, za które dzierżawca odpowiedzialności nie ponosi i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu, dzierżawca może żądać obniżenia czynszu przypadającego za dany okres gospodarczy.

Czy obniżenie czynszu dotyczy całego czasu trwania umowy?

Jak wynika z treści tego przepisu, dzierżawca może żądać obniżenia czynszu za dany okres gospodarczy, czyli okres, w którym wystąpiły okoliczności prowadzące do znacznego zmniejszenia przychodu. W razie wątpliwości z określeniem okresu gospodarczego należy przyjąć, że pokrywa się on z okresem płatności czynszu. Jak stwierdził Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku z dnia 4 lipca 2012 r. (sygn. akt: III Ca 91/12, art. 700 k.c.) nie daje możliwości obniżenia czynszu na przyszłość, żądania kompensacji strat z lepszymi przychodami z innych okresów oraz zaliczenia na poczet obniżki przychodowości w danym okresie gospodarczym nadwyżek z lat następnych.

Nie wyłącza to jednak możliwości ubiegania się o obniżkę w kolejnym okresie gospodarczym pod warunkiem trwania okoliczności uzasadniających wystąpienie z roszczeniem.

Za jaki okres czasu rolnik może ubiegać się o obniżenie czynszu?

Oznacza to, że ubiegając się o obniżenie czynszu za 2020 r. może Pan powoływać się jedynie na wydarzenia, które wystąpiły w tym roku. Niestety, klęski, które doprowadziły do strat w latach poprzednich, nie mogą już być uwzględnione. Jeśli wójt nie chce obniżyć Panu czynszu za 2020 r., może Pan jedynie dochodzić tego na drodze sądowej.

Należy jednak wcześniej przeanalizować umowę dzierżawy i ustalić, czy określa ona przypadki, kiedy czynsz może być obniżony. Niewykluczone, że odsyła ona do uchwały rady gminy ustalającej zasady obniżania czynszu za nieruchomości rolne dzierżawione od gminy.

Alicja Moroz
Fot. Pixabay