Czemu służy rozgraniczenie nieruchomości?

Według ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Rozgraniczeniu podlegają, w miarę potrzeby, wszystkie albo niektóre granice określonej nieruchomości z przyległymi nieruchomościami lub innymi gruntami. Dokonują go wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) z urzędu lub na wniosek strony, a w przypadkach określonych w ustawie – sądy.

Postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości przeprowadza się z urzędu przy scaleniu gruntów, a także jeśli brakuje wniosku strony, a potrzeby gospodarki narodowej lub interes społeczny uzasadniają wykonanie rozgraniczenia.

Kto jest uprawniony do ustalenia przebiegu granic?

Postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie scalenia gruntów zastępuje postanowienie o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości. Czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Przy ustalaniu przebiegu granic bierze się pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej.

Kto wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości?

Jeżeli brakuje danych, są one niewystarczające albo sprzeczne, ustala się przebieg granicy na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Ugoda zawarta przed geodetą ma moc ugody sądowej. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, jeżeli zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu granicy nastąpiło na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron.

Co w przypadku sporu co do przebiegu linii granicznych?

Według art. 34 ustawy, gdy w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania decyzji, upoważniony geodeta tymczasowo utrwala punkty graniczne. Robi to według ostatniego stanu spokojnego posiadania, dokumentów i wskazań stron. Następnie oznacza je na szkicu granicznym, sporządza opinię i całość dokumentacji przekazuje właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).

Kiedy sąd podejmuje decyzję rozgraniczeniu nieruchomości?

Organ umarza postępowanie administracyjne i przekazuje sprawę z urzędu do rozpatrzenia sądowi. Według ustawy sąd rozpatruje sprawy o rozgraniczenie nieruchomości w trybie postępowania nieprocesowego.

Jak wskazuje wyrok wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Krakowie z 12 czerwca 2017 r. (sygn. akt: III SA/Kr 445/17), decyzja o umorzeniu postępowania Rozgraniczeniowego i przekazanie sprawy sądowi są zgodne z prawem tylko wówczas, gdy nie zawarto ugody i gdy zebrane dowody nie dają podstaw do ustalenia przebiegu granicy oraz nie można tego przebiegu przyjąć także w oparciu o zgodne oświadczenie stron. Umorzenie postępowania rozgraniczeniowego i przekazanie sprawy sądowi może dotyczyć tylko tych granic, których nie można rozgraniczyć w postępowaniu administracyjnym z wyżej wskazanych przyczyn. Jeśli nie ma dokumentów pozwalających na jednoznaczne określenie przebiegu granicy, a stanowiska stron co do tego przebiegu są sprzeczne, organ nie ma kompetencji do dokonania rozgraniczenia.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. Pixabay