Czy wysokość składki emerytalno-rentowej przekłada się na wysokość świadczenia?

W systemie ubezpieczenia społecznego rolników kwota opłacanej składki emerytalno-rentowej nie przekłada się na wysokość świadczenia. Wynika to ze sposobu wyliczania emerytur i rent określonego w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

W myśl art. 17 tej ustawy składka miesięczna za każdego ubezpieczonego wynosi 10% emerytury podstawowej. Obecnie obowiązująca kwota tej emerytury to 1084,58 zł, a więc składka wynosi 108 zł. Więcej, bo dwukrotność tej kwoty, zapłacą rolnicy, którzy dodatkowo prowadzą działalność gospodarczą.

Kto jest zobowiązany do opłacania składek?

Do opłacania dodatkowych składek – oprócz wymienionej wyżej grupy –są zobowiązani posiadacze gospodarstw rolnych o powierzchni użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych. Ich wymiar jest zróżnicowany w zależności od powierzchni użytków rolnych. I tak dodatkowa składka wynosi:

• 12% emerytury podstawowej (obecnie 130 zł) – gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych do 100 ha przeliczeniowych,

• 24% emerytury podstawowej (obecnie 260 zł) – gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych,

• 36% emerytury podstawowej (obecnie 390 zł) – gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych,

• 48% emerytury podstawowej (obecnie 521 zł) – gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 300 ha przeliczeniowych.

Dodatkową składkę należy opłacać również za współmałżonka rolnika. Natomiast w przypadku domowników rolnika – niezależnie od kategorii obszarowej – obowiązuje składka w podstawowej wysokości.

Jednak kwoty składek – z wyjątkiem składek opłaconych od początku 1983 do końca 1990 r. – nie mają wpływu na wysokość świadczeń emerytalno-rentowych. Ta bowiem zależy od aktualnie obowiązującej emerytury podstawowej i liczby lat podlegania ubezpieczeniu. Zgodnie z art. 24 wymienionej wyżej ustawy, emerytura rolnicza, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rolnicza szkoleniowa składają się z części składkowej i części uzupełniającej, ustalonych zgodnie z art. 25 i 26. Dla każdej z tych części ustala się wskaźnik wymiaru. Wskaźnik wymiaru jest to liczba wyrażająca stały stosunek świadczenia emerytalno-rentowego (części składkowej/uzupełniającej) do emerytury podstawowej, z zaokrągleniem do drugiego miejsca po przecinku.

Jak ustala się część składkową?

Według art. 25 ustawy, część składkową ustala się, przyjmując po 1% emerytury podstawowej za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Do liczby tych lat dolicza się też liczbę lat:

• podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 1 stycznia 1983 do 31 grudnia 1990 r. – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok (więcej niż 1% w przypadku opłacenia rocznej składki wyższej niż 120% przeciętnej emerytury podstawowej w danym roku),

• prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie w okresie od 1 lipca 1977 do 31 grudnia 1982 r., za który była opłacana składka na Fundusz Emerytalny Rolników – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok,

• podlegania innemu ubezpieczeniu (o ile z tego tytułu ubezpieczonemu nie przyznano emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów), które przelicza się w wymiarze półtorakrotnym.

Przy czym okresów wymienionych w podpunkcie trzecim nie uwzględnia się przy ustalaniu wysokości emerytury rolniczej osobom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. Wyjątek stanowi okres odbywania czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim, który dolicza się po 1% emerytury podstawowej za każdy rok.

Zgodnie z art. 26 ustawy, część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej, jeżeli liczba lat przyjęta do ustalenia części składkowej jest mniejsza od 20. Przy każdym pełnym roku od 20 lat część uzupełniającą zmniejsza się o 0,5% emerytury podstawowej. Część uzupełniająca nie może wynosić mniej niż 85% emerytury podstawowej, a suma części uzupełniającej i części składkowej nie może być mniejsza od emerytury podstawowej. Jeżeli wysokość przyznanej emerytury lub renty jest niższa od najniższej emerytury pracowniczej (obecnie 1338,44 zł), wysokość takiego świadczenia podwyższa się do tej kwoty.

Podwyższenia nie stosuje się do emerytur i rent rolniczych pobieranych w zbiegu z emeryturą lub rentą z innego ubezpieczenia społecznego, jeżeli suma tych świadczeń przekracza kwotę najniższej emerytury pracowniczej (np. pobierania jednocześnie emerytur z ZUS i KRUS), z wyjątkiem renty rodzinnej wypłacanej w zbiegu z rentą socjalną.

Opłacana przez Pana dodatkowa składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe nie ma wpływu na wysokość przyznanej Panu emerytury. Szykują się jednak zmiany przepisów w tym zakresie.

Alicja Moroz
fot. arch. red.