Kiedy nie stosuje się powtórnego przetargu?

Artykuł 39 ust. 2 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa określa, że przetargu nie stosuje się, jeżeli: dotychczasowy dzierżawca złożył w KOWR oświadczenie o zamiarze dalszego dzierżawienia nieruchomości na nowych warunkach uzgodnionych z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa, z tym że czynsz nie może być niższy niż dotychczasowy.

Kiedy konieczne jest oświadczenie o kontynuowaniu dzierżawy?

W razie niezłożenia tego oświadczenia najpóźniej na trzy miesiące przed zakończeniem dzierżawy i nieuzgodnienia nowych warunków dzierżawy w terminie miesiąca od złożenia oświadczenia wydzierżawienie nieruchomości następuje na zasadach określonych w ust. 1, czyli w drodze przetargu.

Czy KOWR musi odpowiedzieć na deklarację rolnika?

Z kolei jeśli KOWR nie ustosunkuje się do złożonego przez dzierżawcę oświadczenia o zamiarze dalszej dzierżawy w terminie miesiąca od dnia złożenia oświadczenia, domniemywa się, że wyraził zgodę na dalsze dzierżawienie nieruchomości na dotychczasowych warunkach przez rok.

Moim zdaniem dzierżawca może po raz kolejny złożyć wniosek o przedłużenie dzierżawy. Żaden z przepisów nie wprowadza zastrzeżenia, że przedłużyć umowę na podstawie art. 39 można tylko raz. Ustawa bardzo ogólnie wspomina o nowych warunkach umowy dzierżawy, nie wprowadzając żadnych regulacji prawnych – konieczne było doprecyzowanie tego zagadnienia w zarządzeniach Dyrektora Generalnego KOWR.

Na ile lat można wydłużyć dzierżawę?

Według zarządzenia nr 105/2020/Z, możliwe jest wydłużania umów dzierżaw na okres 5–15 lat, jeżeli dzierżawcą nieruchomości jest osoba prowadząca gospodarstwo rodzinne. Zarządzenie przewiduje, że może to być także osoba niemająca więcej niż 40 lat, jeśli nie spełnia wyłącznie wymogu dotyczącego 5-letniego osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego. Wskazano również, że jeżeli w momencie określania warunków dalszej dzierżawy istnieje znaczne zapotrzebowanie na grunty ze strony okolicznych rolników indywidualnych, oddział terenowy KOWR powinien zaproponować dzierżawcy krótszy okres dzierżawy. Zarządzenie wskazuje także przypadki, kiedy za zgodą dyrektora generalnego KOWR możliwe jest wydłużenie dzierżawy na dłuższy okres.

Wymienia się tutaj np. sytuacje gdy dzierżawca poczynił nakłady finansowe w ramach prowadzonej działalności rolniczej.

Należy jednak podkreślić, że KOWR nie musi przedłużać umowy, jeżeli dzierżawca nie zaakceptuje przedstawionych przez niego warunków. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 marca 2010 r. (sygn. akt: V CSK 289/09) orzekł, że „nie można tłumaczyć przepisów ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, tak (…) że Skarb Państwa jest zobowiązany po upływie terminu, na jaki była zawarta umowa dzierżawy, zawrzeć umowę o dzierżawę państwowych gruntów rolnych z dotychczasowym dzierżawcą na dalszy okres i co do tego samego przedmiotu dzierżaw”

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. Pixabaya