Kiedy na umowę pożyczki powinno się sporządzić umowę?

Zgodnie z art. 720 § 2 Kodeksu cywilnego, umowa pożyczki, której wartość przekracza 1000 złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. Do zachowania tej formy wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Umowa zawarta bez zachowania tej formy jest ważna, jednak w razie sporu nie jest dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Dlatego lepiej sporządzić umowę.

Kiedy pożyczka jest opodatkowana?

Co do zasady, umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli kwota lub wartość pożyczki przekracza 1000 zł.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, wynosi on 0,5% podstawy opodatkowania, którą stanowi kwota lub wartość pożyczki. Zobowiązany do jego zapłacenia jest biorący pożyczkę. Powinien to zrobić w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku umowy pożyczki stanowi zawarcie umowy pomiędzy podmiotami.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, w odniesieniu do umowy pożyczki przez chwilę dokonania czynności cywilno­prawnej należy rozumieć moment zawarcia umowy, nie zaś datę przekazania objętego umową świadczenia. Jeżeli jednak wypłata środków pieniężnych ma nastąpić niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych.

Kiedy umowa pożyczki jest zwolniona z podatku?

Jak przewiduje art. 9 pkt 10 wymienionej ustawy, zwolnione z podatku są pożyczki udzielone w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między członkami najbliższej rodziny, o których mowa w art. 4a ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Chodzi tu o: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest:

• złożenie deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego (wtedy robi to notariusz),

• udokumentowanie otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.

Przepis ten dotyczy pożyczek w wysokości przekraczającej kwotę wolną od podatku od spadków i darowizn dla I grupy podatkowej, czyli 9637 zł. Do I grupy zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Pożyczki o wartości do 9637 zł między tymi osobami są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych bez dodatkowych warunków.

Alicja Moroz
fot. arch. red.