Z artykułu dowiesz się
- Jakie mamy rodzime rasy świń ?
- Skąd się wzięły rodzime rasy świń w Polsce ?
- Dlaczego rodzime rasy są tak cenne ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Świnie rodzime. Skąd się wzięły i dlaczego są tak cenne?
20.07.2020
Rasy rodzime zostały wytworzone w kraju z lokalnych, prymitywnych ras. Są ważne ze względu na zachowanie bioróżnorodności oraz jako cenny element tradycji. Produkty otrzymywane od tych zwierząt mają często szczególną jakość. Bardzo ważną cechą wielu ras rodzimych jest również ich charakterystyczny wygląd, co może stanowić atrakcję w gospodarstwach agroturystycznych.
Zwierzęta ras rodzimych utrzymywane głównie w gospodarstwach przyzagrodowych mają wiele cennych genów odziedziczonych po świniach prymitywnych, dzięki czemu stanowią rezerwę genetyczną, a w przyszłości mogą być wykorzystane w hodowli. Stanowią niewielką część pogłowia trzody chlewnej w Polsce. Wysoka specjalizacja, intensyfikacja produkcji zwierzęcej oraz dążenie do zwiększenia wydajności wpływa na preferowanie ras wysokomięs-
nych. Powoduje to odchodzenie od produkcji zwierząt o niższej produkcyjności.
nych. Powoduje to odchodzenie od produkcji zwierząt o niższej produkcyjności.
r e k l a m a
Bywa jednak, że warunki skłaniają do produkcji ekstensywnej i utrzymania ras mniej wymagających. W wielu przypadkach może się to okazać uzasadnione ekonomicznie. Rasy rodzime są bowiem doskonale przystosowane do miejscowych warunków środowiskowych: klimatu, zasobów paszowych i warunków chowu. Niższy poziom użytkowości jest rekompensowany zazwyczaj przez inne cechy, takie jak: odporność na choroby i stres, wysoka płodność i plenność, dobre cechy mateczne, długowieczność oraz zdolności adaptacyjne do trudnych warunków środowiskowych i paszy o niskiej jakości. Ochroną zasobów genetycznych objęte są trzy rasy rodzime świń: puławska, złotnicka biała i złotnicka pstra.
Świnia gołębska była zaczątkiem rasy puławskiej
Rasa puławska powstała w wyniku krzyżowania wypierającego prymitywnych ras rodzimych angielską rasą berkshire oraz krzyżowania uszlachetniającego rasami białymi. Świnie berkshire pochodziły z okolic wsi Gołąb, stąd nazwa świń gołębskich, które stały się zaczątkiem rasy puławskiej. W 1926 roku w Stacji Zootechnicznej Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Borowinie wyhodowano świnie w cenionym ówcześnie typie tłuszczowo-mięsnym, które wykazywały cechy wczesnego dojrzewania oraz intensywnego otłuszczania się już w młodym wieku. Cechą szczególną był fakt, iż tłuszcz odkładany był głównie w formie słoniny i tłuszczu wewnętrznego, w mniejszym stopniu jako tłuszcz międzymięśniowy.
Największe zainteresowanie hodowlą świń puławskich przypada na lata 1950–1960. Jeszcze w 1960 roku lochy tej rasy stanowiły 9,8% krajowego stada loch zarodowych. Później jednak nadszedł czas intensywnej redukcji rasy, co doprowadziło do likwidacji większości stad. Obecnie uznawany za typowy wzorzec świni rasy puławskiej cechuje umaszczenie łaciate czarno-białe z nieregularnym rozmieszczeniem czarnych plam na białym tle, których nasilenie nie powinno przekraczać 70% powierzchni skóry. Dopuszcza się także umaszczenie czarno-biało-rude. Uszy nieduże, szeroko ustawione, stojące, z wiekiem pochylające się ku przodowi. Skóra na całym ciele pigmentowana, z wyjątkiem dolnych części nóg i końca ryja, które mogą być białe.
Świnie rasy puławskiej wykazują dobrą płodność, plenność oraz wykazują pożądane cechy macierzyńskie. Należą do zwierząt wcześnie dojrzewających, o dużej żywotności, zdrowotności i długowieczności.
Złotnickie białe i pstre cechują się dobrym przystosowaniem do gorszych warunków
Rasa złotnicka powstała w latach 1946–1949. Prace nad jej doskonaleniem były prowadzone w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Złotniki należącym do Akademii Rolniczej w Poznaniu. Materiałem wyjściowym były mieszańce prymitywnych świń długouchych i krótkouchych z niewielką domieszką rasy wielkiej białej angielskiej. Wśród zwierząt stanowiących populację wyjściową przeważały osobniki o umaszczeniu łaciatym czarno-białym i białym, zdarzały się jednak świnie czarne, szare, rude oraz z pręgami. W trakcie prowadzenia pracy hodowlanej wyodrębniono dwie odmiany świń złotnickich: białą o użytkowości mięsnej i pstrą o użytkowości mięsno-słoninowej.
Obie cechuje dobre przystosowanie do gorszych warunków chowu, odporność, wysoka jakość mięsa o dużym udziale tłuszczu śródmięśniowego, co wpływa na ich przydatność do krzyżowania towarowego. Tuczniki – zarówno czystorasowe, jak i krzyżówkowe – dają mięso o wyjątkowych walorach smakowych, szczególnie przydatne przy produkcji wędlin wędzonych.
W czystości rasy świnie złotnickie w ciągu wielu lat prowadzenia hodowli zwiększyły przyrosty dzienne, znacznemu zmniejszeniu uległo otłuszczenie. Nie utraciły przy tym cennych genów świń pierwotnych. Rasa złotnicka biała to świnie w typie mięsnym, późno dojrzewające, o średnio szybkim tempie wzrostu, natomiast złotnicka pstra to typ mięsno-słoninowy w kierunku mięsnym, także późno dojrzewający, o średnim tempie wzrostu. Lochy ras złotnickich wykazują dobre wyniki użytkowości rozpłodowej i odznaczają się dużą troskliwością macierzyńską. Płodność rzeczywista wynosi około 10,5–11 prosiąt.
Świnie złotnickie pstre mają umaszczenie łaciate, czarnobiałe, gdzie ponad 50% jest maści białej, przy czym najbardziej pożądany jest układ łat sprawiający wrażenie „drugiej skóry” narzuconej na grzbiet zwierzęcia.
Główne trudności przy odtwarzaniu tych ras obecnie wynikają z niewielkiej liczebności populacji wyjściowej, co wpływa na ograniczenie możliwości reprodukcji.
- Rasa złotnicka pstra to świnie w typie mięsno-słoninowym, późno dojrzewające, o średnim tempie wzrostu
Dominika Stancelewska
Zdjęcie:
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a