Dlaczego odpowiednia czystość w chlewni jest tak istotna?

Intensywna produkcja trzody chlewnej charakteryzuje się koncentracją dużej liczby zwierząt na relatywnie niewielkiej przestrzeni, wynikiem czego jest wysoki poziom zanieczyszczeń w pomieszczeniach. Dbałość o higienę budynków inwentarskich oraz zapewnienie odpowiedniego programu profilaktycznego przyczyniają się do zmniejszenia zagrożeń z tym związanych oraz ograniczają możliwości wystąpienia chorób. Zdrowe zwierzęta bowiem są gwarancją zadowalających wyników produkcyjnych i poprawy rentowności chowu trzody chlewnej.

Dzięki uzyskaniu właściwego poziomu higieny w pomieszczeniach jesteśmy w stanie stworzyć zwierzętom optymalne warunki środowiskowe. Zapewnienie odpowiedniej wilgotności powietrza, temperatury oraz wentylacji znacznie poprawia dobrostan świń oraz wpływa na polepszenie wyników produkcyjnych osiąganych w produkcji trzody chlewnej. Reakcja układu odpornościowego zwierząt na chorobotwórcze bakterie oraz wirusy zmienia sposób przetwarzania źródła energii w organizmie, który zaczyna zużywać znaczne zapasy składników pokarmowych i energii na walkę z patogenami, a nie na przyrosty masy ciała. Wszelkie zmiany w metabolizmie mogą mieć poważne konsekwencje nie tylko dla cech produkcyjnych, ale także dla zdrowia i kondycji zwierząt.

• Przy niskiej higienie pomieszczeń będą rozwijały się patogeny, a walka z zarazkami obciąża organizm zwierząt i spada ich wydajność

Złe warunki higieniczne w chlewni wpływają na metabolizm świń

Wyniki badań pokazują, że złe warunki higieniczne mają negatywny wpływ na parametry produkcyjne niezależnie od genetycznych predyspozycji świń. Powodują znaczny wzrost dziennego pobrania paszy, co wskazuje na wyższe zapotrzebowanie na energię u zwierząt. Złe warunki utrzymania prowadzą w efekcie do zmniejszenia średnich dziennych przyrostów masy ciała świń.

Francuscy naukowcy wykazali, że niedostateczna higiena znacząco zmienia metabolizm w tkance mięś­niowej, co może odpowiadać za spadek wydajności wzrostu u zwierząt. Wyniki te są zgodne z wcześniejszymi badaniami pokazującymi, że zmiany w pobraniu paszy i tempie wzrostu świń modyfikują metabolizm mięśni. Naukowcy stwierdzili ponadto, że zwierzęta utrzymywane w złych warunkach higienicznych wykorzystują jako źródło energii do pracy mięśni znaczne ilości kwasów tłuszczowych, co skutkuje ich mniejszym stężeniem we krwi. Zmiana metabolizmu mięśni w kierunku wykorzystania większej ilości kwasów tłuszczowych jako źródła energii może być strategią oszczędzania glukozy. Sugeruje to przekierowanie składników odżywczych dostarczających energię w celu wsparcia odpowiedzi układu odpornościowego u świń.

Szkodliwy pył w chlewni

Należy również zwracać uwagę na poziom zapylenia powietrza w chlewni. Problemy z utrzymaniem czystości i higieny w produkcji świń mogą bowiem wynikać z nadmiernej ilości pyłów, które pochodzą głównie z paszy oraz ściółki i przyczyniają się do rozwoju chorób układu oddechowego. Pył zawiera wiele potencjalnie niebezpiecznych składników, jak bakterie i grzyby, oraz produkowane przez nie endotoksyny, które pochodzą głównie ze ścian komórkowych niektórych bakterii obecnych w pyle. Endotoksyny mają działanie drażniące i sprzyjają stanom zapalnym.

Sposobem na zmniejszenie zapylenia w powietrzu chlewni, które szkodzi zwierzętom, może być, oprócz utrzymania czystości, dodatek oleju sojowego bądź rzepakowego do paszy. Natłuszczanie mieszanek powoduje związanie najdrobniejszych cząstek, co przeciwdziała unoszeniu się kurzu w powietrzu. Zastosowanie podłóg rusztowych oraz betonowych także ogranicza ten problem, gdyż rozścielanie słomy to element zwiększający poziom zapylenia w chlewni.

Aby zwiększyć wydajność świń, trzeba im zapewnić dostęp do czystej wody pitnej. Jedną z najważniejszych przyczyn obniżenia jej jakości jest występowanie biofilmu, który powstaje na skutek gromadzenia się żelaza, manganu, wapnia i różnych resztek pochodzących z dodatków stosowanych do wody, w tym także leków. Gromadzący się biofilm jest doskonałym środowiskiem dla rozwoju wielu bakterii, takich jak

• Escherichia coli,
• Salmonella,
• Clostridium,
• Streptococcus,
• Staphylococcus
• Campylobacter.

Redukcja patogenów w chlewni

Istnieje wiele środków czyszczących i dezynfekujących, które zapewniają prawidłowe utrzymanie higieny w środowisku chlewni. By spełniały swoje zadanie, trzeba je prawidłowo używać i wybierać takie, które niszczą zarówno wirusy, bakterie, jak i grzyby. Aby wyeliminować patogeny chorobotwórcze, konieczne jest najpierw czyszczenie i mycie, a następnie dezynfekcja. To czasochłonne czynności, ale ważne dla dobrego zdrowia świń. Przy dokładnym przeprowadzeniu wszystkich zalecanych działań znacznie zmniejsza się presja zarazków w chlewni, a ich liczba spada z 50 mln/cm2 do poniżej 500/cm2.

Plan czyszczenia i dezynfekcji powinien zawierać dobre przygotowanie pomieszczenia, w tym usunięcie wszystkich ruchomych elementów z kojców, a następnie mycie pianą kojców i ich wyposażenia. Jeśli pomieszczenie jest szczególnie brudne, należy wcześ­niej namoczyć całą powierzchnię, co znacznie ułatwia usuwanie zanieczyszczeń. Kolejnym krokiem jest mycie pod wysokim ciśnieniem, dezynfekcja i na koniec płukanie pod ciśnieniem oraz osuszanie.

Dominika Stancelewska
Zdjęcia: Dominika Stancelewska