Jak zająć się nowo nardzonym cielakiem?
Partnerzy
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Strona główna>Cielęta>Jak zająć się nowo nardzonym cielakiem?

Jak zająć się nowo nardzonym cielakiem?

05.02.2020

Od chwili, w której nowo narodzone cielę dotknie podłoża w kojcu porodowym, tylko od hodowcy zależy czy pozostanie zdrowe oraz czy wyrośnie na krowę z wysokim potencjałem produkcyjnym.

Cielę przychodzi na świat bez odporności oraz rezerw energetycznych, dlatego należy działać w sposób właściwy, konsekwentny, dokładny oraz higieniczny. Naszym dążeniem w tym czasie jest bowiem strata cieląt mniejsza niż 5% w ciągu pierwszych 24 godzin ich życia.
 

Kontrola nowo narodzonych cieląt

Pierwszym zadaniem po porodzie jest ocena zdolności życiowych nowo narodzonego cielęcia, która musi nastąpić w ciągu kilku sekund – w przypadku jeśli będziemy musieli zastosować pierwszą pomoc z powodu niedotlenienia lub gdy w płucach będą zalegały wody płodowe. Niektóre punkty kontrolne zaczerpnięte z medycyny ludzkiej mogą pomóc w szybkim i jednoznacznym określeniu zdolności życiowych cielęcia tak, by w razie potrzeby zareagować odpowiednim działaniem (tabela 1). Ocenie poddawane są: napięcie mięśniowe, oddech, kolor błon śluzowych, odruch rogówkowy oraz odruch międzyracicowy. Im mocniejsze i intensywniejsze są reakcje, tym mocniejsze są siły życiowe.
 

W nagłych przypadkach udzielić pierwszej pomocy

Cielęta z punktacją 0–3 na liście kontrolnej, mają słabe szanse przeżycia. Najczęściej umierają w pierwszych minutach życia na skutek zatrzymania krążenia lub uduszenia się. Podjęcie działań pierwszej pomocy może podtrzymać je przy życiu. Należą do nich:
  • Pobudzanie oddechu i krążenia: polanie karku cielęcia dwoma litrami zimnej wody
  • Stabilna pozycja mostkowa (brzuszno-piersiowa): rozmieszczenie przednich kończyn po lewej i prawej stronie ciała. Pozycja ta odciąża płuca (stymulacja wymiany gazowej)
  • Wywołanie odruchu oddychania: przy braku oddechu najpierw uciskać kciukiem (ewentualnie igłą do akupunktury) środek pyska (płytki nosowo-wargowej) – (na zdjęciu powyżej) lub czubek ogona, w celu wywołania oddechu
  • Sztuczne oddychanie: jeśli wywoływanie oddechu nie zadziała, rozpocząć sztuczne oddychanie. Od 6 do 10 wentylacji na minutę za pomocą resuscytatora do wentylowania cieląt (na zdjęciu) lub techniką usta-nos
  • Stymulacja oddechu: dodatkowo mogą pomóc preparaty stymulujące oddychanie – po konsultacji z lekarzem weterynarii.
 
Wskazówka: trzymajmy przyrządy pierwszej pomocy zawsze w pobliżu.

Po pomyślnym zakończeniu pierwszej pomocy cielę nadal musi zostać obejrzane przez lekarza weterynarii. Odruchy ssania oraz przełykania u cieląt ze skomplikowanych porodów są słabo lub w ogóle nie wykształcone. Ponad 50% cieląt jest w stanie za pomocą własnych sił wypić najwyżej 1,5 litra siary, co jest stanowczo za mało, dlatego odpajanie siarą jest konieczne. Cielęta, którym wody płodowe dostały się do dróg oddechowych, chorują często na zapalenie płuc. Może to dotyczyć również cieląt z wynikiem od 4–6 punktów.
 

Z kojca porodowego do specjalnego boksu

Ze względów higienicznych cielę powinno szybko opuścić kojec porodowy. Aby mimo to, dać krowie czas na wylizanie cielęcia (poza przypadkami paratuberkulozy) oraz wykorzystać  zalety takiego postępowania (usunięcie łożyska, pobudzenie krążenia, sucha, wzniesiona sierść) można zastosować praktyczne rozwiązanie: kojec, w którym cielę znajduje się poza kojcem porodowym, ale w zasięgu krowy. Kojec ten powinien być:
  1. łatwy do czyszczenia, odizolowany, wolny od miejsc grożących zranieniem, bez przeciągów
  2.  wyposażony w lampę grzewczą (ciepło ma pozytywne działanie; przynajmniej do momentu wyschnięcia sierści lub ≥ pierwszych 24 godzin)
  3. świeżo wyścielony (wiórami, słomą).
Idealne jest umiejscowienie przed drabiną paszową (zdjęcie powyżej). Krowa może wtedy wylizać swoje cielę, cielę jest czyste, a człowiek może w spokoju zająć się krową. Cielę pozostaje w tym specjalnym boksie do drugiego podania siary lub przynajmniej do momentu, gdy jego sierść będzie sucha.
 

Ważenie – kontrola numer jeden

Podczas pierwszego (wyjęcie cielęcia z kojca porodowego) lub drugiego (włożenie w kojec specjalny) poruszenia cielęcia, powinno się je zważyć. Waga urodzeniowa jest potrzebna do oceny żywienia i utrzymania. Cielę, które jest chore lub źle zaopatrywane, w pierwszych tygodniach nie osiągnie więcej niż 850 g przyrostu masy ciała dziennie.

r e k l a m a
Określenie urodzeniowej masy ciała jest również potrzebne do określenia ilości siary oraz ustalenia wytycznych odchowu.


Cele dotyczące wagi powinny być tworzone w oparciu o wytyczne dla danej rasy oraz uwarunkowań genetycznych krów naszego stada.

Do zasadniczych celów dotyczących przyrostów należy:
  • podwojenie wagi urodzeniowej do 56. dnia życia
  • zwiększenie wzrostu o 10–12,5 cm do 56. dnia życia
W każdym przypadku musi być określona
  • waga urodzeniowa
  • waga przy odsadzeniu
  • waga cielęcia, najlepiej w wieku sześciu miesięcy.


Siara w pierwszej godzinie

Przez pierwsze pobranie siary cielę zaopatrywane jest w konieczne do przeżycia przeciwciała, wysoko skoncentrowane składniki odżywcze, czynniki wzrostu i inne bioaktywne składniki. Cielę nie jest w stanie przyjmować tych wszystkich składników bez ograniczeń. Zdolność śluzówki jelita do absorbowania nierozłożonych immunoglobulin do krwiobiegu jest najwyższa w ciągu pierwszych czterech godzin życia i wygasa po prawie 24 godzinach (grafika 2).


W porównaniu do cieląt, które zostały zaopatrzone w siarę optymalnie, zwierzęta zaopatrzone zbyt późno, zbyt małą ilością siary lub siarą z bakteriami, odczuwają tego skutki przez całe życie. Wykazują niewielkie przyrosty, częściej zapadają na choroby, później się cielą oraz produkują mniejsze ilości mleka. Z tego powodu trzeba spróbować odpoić cielę w czasie pierwszych godzin życia 4 litrami świeżej siary od matki (poza przypadkami paratuberkulozy).
 

Optymalne zaopatrzenie w siarę

Uzyskać siarę z udoju – w ciągu pierwszych dwóch godzin, najlepiej w pierwszych 30 minutach po porodzie. Stężenie przeciwciał w siarze spada z upływem czasu.

  1. Przestrzegać higieny udojowej: użyć rękawiczek jednorazowych, zdoić czop strzykowy, wyczyścić strzyki, przeprowadzić test na ilość komórek somatycznych w mleku (np. California Mastitis Test), zadbać o dobrze wyczyszczone przybory do dojenia i mleka (patrz ramka na stronie 60). Siara musi wykazywać możliwie niewielkie stężenie komórek somatycznych, ponieważ wysokie stężenie redukuje wchłanianie immunoglobulin oraz zwiększa ryzyko wystąpienia biegunek.

  • Jakość: wyznacznikiem jakości siary jest zawartość w niej przeciwciał (w g/l). Stężeniem pożądanym jest > 50 g/l (≥ 200g IgG na cielę, w pierwszym zaopatrzeniu). Do kontroli jakości siary służą specjalne urządzenia. Cyfrowe refraktometry dobrze radzą sobie z wysokimi stężeniami tłuszczu, nie są skomplikowane i mierzą do 93% Brix (odpowiada to zawartości IgG > 70g, dla zamrożonych rezerw). Wartość pożądana: ≥ 22% Brix (odpowiada > 50 g IgG/l). Przeprowadzenie kontroli jest jak najbardziej zasadne, ponieważ pierwsza siara wykazuje często zawartość IgG poniżej 50 g/l.

  • Objętość w odpowiednim momencie:Podać 10% wagi urodzeniowej w ciągu pierwszych kilku godzin od urodzenia (cielę 40 kg – 4 litry)oraz 5% wagi urodzeniowej sześć do ośmiu godzin po urodzeniu (cielę 40 kg – 2 litry).

  • Temperatura płynu 39°C.
  • Pozostałości odpoić: cielęta najlepiej piją w ciągu pierwszych 15 do 30 minut po urodzeniu. Ale nie wszystkie, a zwłaszcza te po ciężkich porodach, są w stanie przyjąć kompletną dawkę. Aby zapewnić potrzebną im ilość, zaleca się odpoić cielęta pozostałością siary.

  • Spokój: po odpojeniu starać się nie poruszać cielęcia.

    • Wskazówka: Nie pozwalać pić siary z wymienia, ponieważ 46% cieląt nie pije jej w ogóle albo pije jej niewystarczające ilości.

     
    Masz pytania?
    Zadaj pytanie redakcji
    r e k l a m a
    r e k l a m a

    Przeczytaj także

    Należy chronić cielęta przed przeciągami

    Zimą oraz wczesną wiosną cielęta też potrzebują świeżego powietrza. Ale jednocześnie trzeba chronić ich drogi oddechowe przed zimnem i przeciągami.

    czytaj więcej

    Chore ze stresu: jak czynniki stresowe wpływają na zdrowie i płodność krów?

    Czy stres może być czynnikiem najbardziej obniżającym wydajność mleczną? Naukowcy nie są co do tego zgodni. Ale mają pewność – stres wpływa negatywnie na zdrowie i płodność krów.

    czytaj więcej

    Nowe pomysły na rozwój gospodarstw mlecznych w nowym numerze Elity Dobrego Hodowcy

    Już jest! Nowy, pierwszy w tym roku numer czasopisma Elita Dobry Hodowca. Ten specjalistyczny, ogólnopolski dwumiesięcznik dedykowany producentom mleka, hodowcom, zootechnikom i lekarzom weterynarii oraz wszystkim, którzy pasjonują się hodowlą bydła mlecznego i produkcją mleka, znalazł już stałe grono wiernych Czytelników, których z każdym kolejnym numerem przybywa.

    czytaj więcej

    Najważniejsze tematy

    r e k l a m a
    Pytania i regulaminy
    Kategorie
    Produkty Agrarsklep
    Przydatne linki
    Social Media

    Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o., ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań. Akta rejestrowe przechowywane w Sądzie Rejonowym Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydziale Gospodarczym, KRS 0000101146, NIP 7780164903, REGON 630175513, kapitał zakładowy: 1.000.000 PLN.

    Wszystkie prezentowane w ramach niniejszego portalu treści są własnością Polskiego Wydawnictwa Rolniczego Sp. z o.o., są zastrzeżone i chronione prawem autorskim, kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie treści jest zabronione. (art. 25 ust. 1 pkt 1b ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych)