O tym, że rolnictwo i praca na roli i w gospodarstwie są obarczone wysokim ryzykiem wypadkowości, a także odpowiedzialności, nie trzeba nikogo przekonywać. Oprócz warunków pracy, równie ważna jest koncentracją i skupienie. Jednocześnie gospodarstwo rolne to wyjątkowe miejsce pracy, gdyż jest miejscem życia całej rodziny rolniczej.

Zagrożenia wynikające z pracą w rolnictwie mają związek z używaniem różnych maszyn i urządzeń, pracy ze zwierzętami, pracą w różnych porach dnia i roku, nierzadko w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych. Dlatego tak ważne jest prowadzenie działań zapobiegających wszelkim wypadkom w pracy rolnika.

– KRUS już od 30 lat prowadzi działalność na rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy w rolnictwie i rolniczym chorobom zawodowym – podkreślił zastępca prezesa KRUS Marek Surmacz.

Oznacza to, że od ponad trzech dekad KRUS na wielu polach edukuje rolników w kierunku bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie. Działania te mają na celu zmniejszenia liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych rolników. To zaprocentowało. Na przestrzeni lat dzięki działaniom prewencyjnym liczba zgłaszanych wypadków w gospodarstwach rolnych spadła o ponad 80%, a wskaźnik wypadkowości mierzony liczbą wypadków na 1 000 ubezpieczonych obniżył się z 24,6 do 8,0.

– Ale to i tak jest o 20 proc. za dużo – podkreślał Henryk Kowalczyk– Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, corocznie organizując kampanie i konkursy dotyczące bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych, przyczyniła się przez ostatnie lata bardzo wydajnie do ograniczenia wypadków w rolnictwie – podkreślił szef resortu rolnictwa Henryk Kowalczyk.

Cel KRUS: zmniejszyć liczbę wypadków w rolnictwie

Wiceprezes Surmacz dodał, że działania prewencyjne są skierowane do rolników, członków ich rodzin i do osób pracujących w ich gospodarstwach.

Jednocześnie Kasa zmierza do misji jaką jest „zero wypadków i zero chorób zawodowych” wśród rolników. Są to działania zgodne z międzynarodową strategią prewencyjną „Wizja Zero”, która opiera się na trzech obszarach: bezpieczeństwo, zdrowie i dobrostan, ponieważ dotyczą wystąpienia lub nie wypadków, urazów, czy też chorób spowodowanych pracą. KRUS do programu przystąpiło w 2018 r.

Jaki jest cel projektu Bezpieczny Rolnik Bezpieczna Wieś?

Chodzi przede wszystkim o wzmocnienie przekazu prewencyjnego poprzez:

• wspólne dla wszystkich działań hasło i logotyp;
  
• zintegrowanie dotychczasowych form oddziaływania prewencyjnego KRUS, takich jak: kampanie, szkolenia, konkursy, stoiska informacyjno-prewencyjne, publikacje, działania na rzecz właściwej produkcji i dystrybucji bezpiecznych środków stosowanych w rolnictwie oraz sprzętu i odzieży ochronnej dla rolników;
• wspieranie rozwoju ratownictwa przedlekarskiego na obszarach wiejskich w jedną, identyfikowalną i rozpoznawalną markę.

Poprzez działania projektowe KRUS będzie dążyć do zwiększenia zainteresowania rolników problematyką bezpieczeństwa pracy na wsi, a także do szerszego zaangażowania mieszkańców wsi w eliminowanie ryzyka wypadkowego w gospodarstwach rolnych.

Wokół projektu Bezpieczny rolnik Bezpieczna Wieś KRUS planuje zgromadzić instytucje i firmy działające na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa pracy w rolnictwie.

Jakie były statystyki wypadków w rolnictwie w 2022 roku?

W poprzednim roku liczba ubezpieczonych w 2022 r w Kasie wyniosła 1 082 030 osób i spadła ona z poziomu 1 124 709 ubezpieczonych w 2021 r.

W 2022 r. zgłoszono 11 649 wypadków, czyli w porównaniu z rokiem 1993 r zanotowano spadek o ponad 80% z pułapu 66 tys. wypadków. Z tego Kasa wypłaciła 8 836 jednorazowych odszkodowań. W porównaniu z rokiem 2013 r. liczba wydanych decyzji spadła o 44,1 proc. z 6 970 takich przypadków.

Aż 49,2 proc. wypadków w rolnictwie dotyczy upadku osób; kolejne 12,8 proc. – uderzenia, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta; a około 12,1 proc. – pochwycenia i uderzenia przez części ruchome maszyn i urządzeń.

W większości przypadków (57,2 %) winny był czynnik ludzki wynikający z niewłaściwego postępowania). Nieco ponad ¼ (25,7 %) wypadków zaistniała z powodów technicznych (np. niewłaściwy stan podwórza).

Wskaźnik wypadkowości (tzn. liczba wypadków zakończonych wypłatą jednorazowych odszkodowań przypadająca na 1 000 ubezpieczonych): 8,0 – na przestrzeni ostatnich 30 lat zmniejszył się z 24,6 do 8,0, tj. o 16,6.

Wypadki śmiertelne: 45 jednorazowych odszkodowań z tytułu śmierci przy pracy rolniczej (11 – przejechanie, uderzenie przez środek transportu; 8 – upadek osoby; 7 – upadek przedmiotów); od 2013 r. spadek liczby wypadków o 32 (41,6 proc).

Jak często chorują rolnicy?

Statystyki chorób zawodowych w 2022 r. wskazują, że w poprzednim roku przyznano 194 jednorazowe odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorobą zawodową. Rok wcześniej przyznano 209 takich decyzji.

Wśród chorób zawodowych rolników, najczęściej chodziło o choroby zakaźne – 173 przypadki (głównie boreliozy); 12 przypadków chorób obwodowego układu nerwowego oraz układu ruchu wywołanych sposobem wykonywania pracy; 6 chorób układu oddechowego; 2 przypadki chorób skóry; 1 przypadek choroby narządu wzroku wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi.

Obejrzyj całą konferencję poniżej:

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

Fot. ministerstwo rolnictwa