Przedmiotem negocjacji były trzy rozporządzenia wchodzące w skład pakietu legislacyjnego WPR: o strategicznych planach WPR, o finansowaniu WPR, zarządzaniu nią i jej monitorowaniu (tzw. rozporządzenie horyzontalne) oraz o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych.

Kwestie sporne, czyli co wymaga rozstrzygnięcia?

Rozstrzygnięcia wymagają w szczególności takie zagadnienia, jak minimalny poziom wydatków na ekoschematy i ewentualne elastyczności w tym zakresie. Negocjatorzy muszą ustalić też minimalny poziom wydatków na cele środowiskowe w II filarze, w tym udział wydatków na ONW, oraz finansowania dobrostanu zwierząt w realizacji tego limitu, niektóre normy dobrej kultury rolnej (DKR), a także wymiar społeczny WPR.

Winny komisarz ds. rolnictwa

Rada i Parlament obwiniają się nawzajem o niepowodzenie super­trialogu. Z kolei COPA/COGECA uważa, że głównym winowajcą braku porozumienia jest komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski. Ich zdaniem wykazał niewielkie zrozumienie dla trudnej rzeczywistości, w jakiej znalazło się unijne rolnictwo. Negocjacje przełożono na kolejne posiedzenie Rady w czerwcu br. Jeśli do tego momentu nie uda się osiągnąć porozumienia, po prezydencji portugalskiej to prezydencja słoweńska będzie musiała szukać dalszych rozwiązań.

Janusz Wojciechowski zwrócił uwagę, że państwa UE przyczyniły się do uzgodnienia celów ochrony klimatu, a teraz też będą musiały przyczynić się do ich osiągnięcia. Obecnie około 42% środków na rozwój obszarów wiejskich przeznaczanych jest na tego typu projekty. Jednak w związku z reformą WPR ministrowie chcieli zgodzić się jedynie na udział 35%, podczas gdy Parlament proponował 37%.

Przed fazą właściwą potrzebna jest faza nauki

Komisarz ds. rolnictwa określił jako bezpodstawne obawy wielu państw członkowskich, że fundusze na nowo utworzone programy ekologiczne nie mogą być w pełni wykorzystane i że w związku z tym potrzebna jest tzw. faza nauki. W jego ocenie wiele delegacji wyolbrzymiło swoje obawy w tym względzie. Sprawozdawca ds. planów strategicznych WPR z ramienia PE, dr Peter Jahr, stwierdził, iż nie do przyjęcia jest propozycja Rady, aby udział ekoschematów w I filarze wynosił 25% w połączeniu z zapisem, że niewykorzystane pieniądze powinny wracać do podstawowej płatności na hektar.

Stanowisko Polski niezmienne

Polska opowiada się za utrzymaniem transferu między filarami na poziomie przyjętym w ramach porozumienia w sprawie wieloletnich ram finansowych. Odrzuca propozycje Parlamentu, które zmniejszają poziom transferu pomiędzy filarami WPR i ograniczają możliwości wykorzystania przesuniętych środków. Razem z takimi krajami, jak Czechy i Węgry, wezwała do większej elastyczności w programach ekologicznych.

Grzegorz Puda, minister rolnictwa, mówił, że kluczowe jest dla nas zachowanie proponowanej przez Radę elastyczności wdrażania ekoschematów, tak aby ograniczyć ryzyko niewykorzystania i utraty środków. W jego ocenie poziom limitu dla ekoschematów powinien być obliczany na podstawie alokacji przed przesunięciem środków z II filaru.

Polska, podobnie jak wiele innych państw członkowskich, nie zaakceptowała propozycji Parlamentu dotyczącej powiązania części przepisów rozporządzenia o planach strategicznych z warunkami określonymi w strategiach „Od pola do stołu” oraz na rzecz bioróżnorodności. Propozycja ta zakładała m.in. uzależnienie procesu zatwierdzania i zmian planu od realizacji tej strategii.

To uzgodniono

Obszary, w których udało się osiągnąć porozumienie podczas supertrilogu, to:

• transfer środków między filarami – zgodnie z ustaleniami w ramach Wieloletnich Ram Finansowych – w przypadku Polski 30% budżetu PROW na I filar od kampanii 2023 r.;
• definicja aktywnego rolnika – rolnicy otrzymujący wsparcie do wysokości 5 tys. euro będą mogli zostać automatycznie uznani za aktywnych;

• minimalny poziom wydatków na płatność redystrybucyjną – co najmniej 10%, co przyczyni się do lepszego ukierunkowania wsparcia na małe i średnie gospodarstwa rodzinne;
• przejściowe wsparcie krajowe – będzie utrzymane na kolejne lata i możliwa będzie aktualizacja okresu referencyjnego dla przyznawania tego wsparcia.

Magdalena Szymańska
Fot. MRiRW