Na posiedzeniu sejmowej podkomisji ds. monitoringu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej informację w sprawie toczących się negocjacji przedstawił resort rolnictwa. Wynika z nich, że już trzy lata trwają prace nad trzema rozporządzeniami dotyczącymi reformy Wspólnej Polityki Rolnej (rozporządzenie o planach strategicznych, horyzontalne oraz o wspólnej organizacji rynków rolnych). Pierwotnie reforma miała wejść w życie 1 stycznia 2021 r. Ale przedłużające się negocjacje zmusiły UE do wprowadzenia okresu przejściowego, a w tym czasie środki finansowe dla rolników będą rozdysponowane według dotychczasowych zasad. Zmiany wejdą więc w życie z początkiem 2023 r. 

Ostatnia prosta

Tymczasem obecne negocjacje pomiędzy Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim oraz Radą UE (tzw. trilog) są w końcowej fazie. Odbyły się już 24 spotkania. Najwięcej trilogów było poświęconych planom strategicznym. Dodatkowo w marcu odbył się supertrilog obejmujący wszystkie rozporządzenia z najwyższą reprezentacją polityczną negocjatorów. Kolejne spotkanie negocjacyjne w tej formule jest planowane na ostatni tydzień maja. Równolegle do posiedzenia Rady Ministrów ds. Rolnictwa. 

– Na obecnym etapie nie osiągnięto jeszcze całkowitego kompromisu. My w negocjacjach kierujemy się zasadą, że nic nie jest ustalone dopóki wszystko nie jest ustalone. Z tego względu wstrzymujemy się z oceną dotychczasowych wyników negocjacji – powiedziała wiceminister rolnictwa Anna Gembicka.

Sporne tematy

Z dyskutowanych wciąż elementów reformy WPR, które są ważne dla Polski resort rolnictwa wymienił: 
• tzw. zieloną architekturę 
• ukierunkowanie wsparcia bezpośredniego  
• wymiar społeczny WPR 
• dyscyplina finansowa 
• interwencje publiczne na rynkach rolnych 
- W obszarze dotyczącym zielonej architektury Parlament Europejski opowiada się za zaostrzeniem norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska wchodzących w zakres warunkowości. My jesteśmy przeciwni takim zmianom i popieramy te rozwiązania, które zostały ustalone w ramach stanowiska Rady UE – zadeklarowała wiceminister A. Gembicka.  

Transfer między filarami 

Parlament Europejski wiąże także z zieloną architekturą poziom transferu między filarami WPR a także proponuje ograniczenie maksymalnego transferu między filarami do 5% pierwotnych alokacji. W drodze wyjątku państwa mające dopłaty bezpośrednie poniżej średniej mogłyby przenieść z II filaru (PROW) na płatności bezpośrednie do 12% środków. Dodatkowo PE proponuje ograniczenie wykorzystania przetransferowanych środków do działań służących klimatowi i środowisku. – My jako kraj sprzeciwiamy się tym propozycją i opowiadamy się za utrzymaniem rozwiązań przyjętych na szczycie w sprawie Wieloletnich Ram Finansowych w lipcu 2020 r. czyli opowiadamy się za przeniesieniem do 30% środków II filara bez ograniczeń sposobu ich wykorzystywania – powiedziała wiceminister Anna Gembicka.  

Ile na eko-schematy? 

W dyskusji pozostaje też minimalny poziom wydatków na eko-schematy. Parlament chce aby przeznaczyć na ten rodzaj wsparcia do 30% płatności bezpośrednich. 
– Naszym zdaniem poziom 20% przyjętych przez Radę jest wystarczający. Ale rozumiemy potrzebę kompromisu w tej sprawie. Moglibyśmy zaakceptować nieco wyższy limit wydatków na eko-schematy ale pod pewnymi warunkami – powiedział A. Gembicka.
 

Aktywny rolnik 

Dyskutowana też jest cały czas definicja aktywnego rolnika. Ustalono, że te definicja ma być obowiązkowa ale elastyczna. Ma być ona dostosowana do krajowych planów strategicznych. – Polska może zaakceptować obowiązkowe stosowanie tej definicji pod warunkiem, że wszyscy rolnicy otrzymujący do 5 tys. euro  będą uznawani za aktywnych. Ponadto uważamy, że weryfikacja czy wnioskodawca jest aktywnym rolnikiem nie powinna wymagać oceny czy jest on powiązany z innymi podmiotami oraz czy jeden z tych podmiotów jest aktywnym rolnikiem – poinformowała A. Gembicka. 

Jeden z trzech

W zakresie redystrybucji wsparcia jesteśmy gotowi poprzeć rozwiązanie kompromisowe, zgodnie z którym państwo musiałoby stosować przynajmniej jeden z trzech instrumentów: capping, degresywność płatności lub płatność redystrybucyjną. W przypadku tej ostatniej uważamy, aby państwa miały elastyczność w zasadach przyznawania tego wsparcia. Tymczasem to co proponuje PE polski rząd uznaje za mało elastyczne.

Wsparcie powiązane z produkcją   

Istotny dla Polski jest maksymalny poziom finansowania wsparcie związane z produkcją. PE chce obniżyć ten poziom do 12% płatności koperty płatności. My chcemy poziom 15%. 
Wymiar społeczny WPR 
Polska sprzeciwia się także pomysłom PE dotyczących wymiaru społecznego WPR. Praktyce oznaczałoby to uzależnienie udzielenia wsparcie z WPR od przestrzegania przepisów prawa pracy. Zdaniem MRiRW wymagałoby to rozbudowy systemu kontroli i sankcji. Uważamy, że każdy kraj ma instytucje, które dbają o przestrzeganie tych przepisów. 

Wspólna organizacja rynków

Cały czas trwają rozmowy dotyczące kwestii wspólnej organizacji rynków. Zgadzamy się tu z Parlamentem, że niezbędne jest dbanie o stabilizacje rynków rolnych poprzez utworzenie:
• obserwatorium rynków produktów rolnych
• mechanizmu wczesnego ostrzeganie sytuacją kryzysową
• rozszerzenie zakresu sektorów objętych interwencją rynkową
• wydłużenie okresów prowadzenia interwencji 

Relacje handlowe   

Popieramy stanowisko PE w sprawie relacji handlowych z krajami trzecimi. Tak aby chronić rynek europejski przed importem, który nie spełnia unijnych standardów. Zależy nam bowiem na zachowaniu równych warunków konkurencji. Co ma duże znacznie zwłaszcza w kontekście wprowadzania strategii „Od pola do stołu” oraz „Bioróżnorodności”. 

Co dalej?

- Najbliższy supertrilog rozpocznie się 25 maja i może przynieść rozstrzygnięcie w tych obszarach, które pozostają do dyskusji. Ambicją prezydencji portugalskiej jest doprowadzenie podczas trilogu do porozumienia w sprawie reformy. Zapowiedziano, że negocjacje będą trwały do skutku – podsumowała wiceminister rolnictwa Anna Gembicka. 
wk