r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Kontrola żywienia krów: czym jest dawka wykorzystana?
26.09.2019
Żywienie krów, szczególnie wysokowydajnych nie jest sprawą prostą. Specyfika trawienia przeżuwaczy sprawia, że nie od razu wiadomo, jak będzie wykorzystana pasza, którą podajemy krowom. Ułożenie dawki jest tylko wstępem do żywienia. Teoretyczne wyliczenia nie zawsze potwierdzają się w praktyce. Dużo ważniejsza jest kontrola dawki w oborze. Nieodzowna jest tu duża wiedza i doświadczenie, stąd kompetentni doradcy żywieniowi są potrzebni w każdej oborze.
W żywieniu przeżuwaczy można wyróżnić 6 różnych typów dawek:
- Dawka obliczona
- Dawka wymieszana
- Dawka podana
- Dawka pobrana
- Dawka strawiona
- Dawka wykorzystana
Na każdym etapie powinny być one kontrolowane. A więc, gdy mamy tylko jedną dawkę dla krów zasuszonych i jedną w laktacji musimy wykonać 12 ocen. Gdy będą po dwie dawki, to mamy już 24 oceny do wykonania, czyli pracy i czasu potrzebujemy już dwa razy więcej. Aż strach pomyśleć o sytuacji, gdy będą po trzy dawki. Na szczęście, takie sytuacje zdarzają się rzadko i wiele przykładów pokazuje, że więcej dawek, nie oznacza wcale lepszego żywienia.
Idealnie byłoby, gdyby pierwsza dawka, którą liczymy była całkowicie zgodna z dawką ostatnią wykorzystaną. Ale przeważnie tak nie będzie, bo po drodze będą straty, często niezamierzone, które nie pozwalają postawić znaku równości pomiędzy różnymi typami dawek. Należy zrobić wszystko, aby tych strat było jak najmniej, stąd kontrola dawki w oborze jest tak istotna.
Dawka wykorzystana – najważniejsza dawka w żywieniu krów
Żywienie zaczyna się na ogół od wyliczenia dawki. Później dawka musi być wymieszana, podana, pobrana i strawiona. Muszą zostać wchłonięte składniki pokarmowe, które będą służyły do produkcji mleka, utrzymania kondycji, płodności i zdrowotności krów. Najważniejsza jest więc ostatnia dawka wykorzystana, bo od niej wszystko zależy. To ona decyduje o wynikach produkcyjnych, o wydajności, o płodności, o kondycji zwierząt, a przede wszystkim o opłacalności produkcji mleka czy żywca wołowego. Jeżeli wszystkie osiągane wyniki są zgodne z założeniami jakie postawiliśmy na pierwszym etapie żywienia zwierząt i również zysk z produkcji mleka zadowala hodowcę, to możemy na tym etapie oceny poprzestać. Ale taka sytuacja rzadko będzie miała miejsce, bo zawsze można coś poprawić, jeżeli nie wyniki produkcyjne, to chociażby osiągnąć większy zysk z produkcji mleka na drodze zmniejszenia kosztów produkcji.
Wyniki mówią o żywieniu
Analizę żywienia należy zacząć od analizy wyników produkcyjnych. We wszystkich stadach posiadających najbardziej mleczną rasę na świecie HF, celem nie może być wydajność mniejsza niż 10.000 kg mleka, czyli ponad 33 kg sprzedanego mleka od krowy dziennie. Ponadto o wykorzystaniu dawki mówi też zawartość składników w mleku (tłuszcz, białko, mocznik), kondycja krów (BCS) oraz wyniki uzyskiwane w rozrodzie.
Wydajność mleczna krów
Krowy muszą mieć wysoką wydajność, bo to obniża koszty produkcji mleka. Jeżeli w stadzie HF krowy nie osiągają wydajności 10.000 kg mleka, to należy zastanowić się, gdzie leży tego przyczyna. Gdzie popełniane są błędy, najczęściej nieświadomie, że taka wydajność nie jest osiągana. Bo jeżeli zamiast 10.000 kg krowy HF dają tylko 8.000 kg, czyli 20 % mniej, to tyle hodowca traci każdego dnia, bo koszty produkcji są często takie same, niezależnie od wydajności. Przyczyną niższej wydajności niekoniecznie musi być żywienie, mogą to być też warunki utrzymania. Jeżeli taka sytuacja będzie miała miejsce przez dłuższy czas i nie uda się zwiększyć wydajności, to należy poszukać innych rozwiązań. Jednym z nich może być krzyżowanie z rasą mniej wymagającą, taką jak na przykład Montbeliarde, czy Norweska czerwona.
Ocena składników mleka:
Białko w mleku: = parametr zaopatrzenia energetycznego,- wysokie: > 4,0 % - nadmiar energii
- niskie: < 3,0 % - niedobór energii
Tłuszcz w mleku: = parametr zaopatrzenia w strukturę (i energię),
- wysoki (>5%) i powiązany z niską zawartością białka: za mało pobranej energii, uruchomienie rezerw ciała (ketoza)
- niski: problemy ze strukturą paszy
Stosunek tłuszcz : białko: > 1,5 – ketoza, < 1,0 – kwasica
Zawartość mocznika w mleku: zawsze rozpatrywać w powiązaniu z zawartością białka w mleku (zaopatrzenie w energię);
> 300 mg/l, nadmiar białka w dawce
< 200 mg/l, niedobór białka w dawce
Z ekonomicznego punku widzenia, również ważne jest aby wydajność życiowa krów była jak największa, najlepiej ponad 35.000 kg mleka. A więc kiedy krowy mają wydajność 10.000 kg mleka potrzebują na to 3,5 laktacji, a kiedy 12.000 kg wystarczą już niecałe 3 laktacje. Niestety niższa wydajność, wcale nie oznacza, że laktacji będzie więcej. W Polsce krowy uzyskują średnio 3,1 laktacji i wydajność 8.150 kg mleka, a wydajność życiowa wynosi 24.116 kg mleka, czyli nie przekracza 25 tys. kg. Z ekonomicznego punktu widzenia wskazane jest też aby krowy jak najwcześniej się cieliły i uzyskiwały jak największą wydajność. W Niemczech podaje się w tym celu specjalny wskaźnik – wydajność na dzień życia. A więc kiedy krowy wcześnie zaczynają laktację, w wieku poniżej 24 miesięcy i są użytkowane przez 36 miesięcy dając 35 tys. kg mleka, to wydajność na dzień życia będzie wynosiła w granicach 19-20 kg i najlepsze fermy, zarówno w Niemczech, jak i w Polsce, takie wyniki osiągają.
Składniki mleka
Zawartość tłuszczu powinna wynosić w granicach 3,8 %, a białka ponad 3,2 %. Optymalny stosunek tłuszczu do białka wynosi 1,2 :1. Jeżeli tłuszczu jest zbyt dużo (> 5 %) może to wskazywać na ketozę. Jeżeli tłuszczu jest mało, czasami mniej niż białka, to może być oznaką kwasicy.
Zawartość mocznika w mleku mówiąca o pokryciu zapotrzebowania na białko powinna wynosić 200-250 mg/l. Niski poziom białka w mleku (< 3,2 %) nie zawsze oznacza, ze jest to wynik zbyt niskiego poziomu białka w paszy. Czasami może być odwrotnie. Zbyt wysoki poziom białka i zbyt niski energii w paszy będzie przyczyną zbyt niskiego poziomu białka w mleku. W takim przypadku, gdy do dawki dodamy białko, to sytuację zamiast poprawić jeszcze bardziej pogorszymy. Dlatego ważne jest, aby dodatkowo sprawdzać też poziom mocznika w mleku.
- Ocena kondycji daje informacje o wartości energetycznej dawki dla krów
Liczba komórek somatycznych w stadzie nie powinna przekraczać 200 tys. Większa liczba wskazuje na stany zapalne wymion i powoduje spadek wydajności krów nawet o 10%.
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a