Z artykułu dowiesz się
- Sprawca suchej zgnilizny
- Jak dochodzi do infekcji?
- Co sprzyja rozwojowi suchej zgnilizny?
- Jak zapobiegać suchej zgniliźnie?
- Objawy suchej zgnilizny
- Środek na sadzeniaki
- Jak chronią ziemniaki w Ameryce?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Sucha zgnilizna bulw ziemniaka pustoszy magazyny
06.10.2023autor: Tomasz Czubiński
Sucha zgnilizna bulw ziemniaka jest w dzisiejszych czasach niewątpliwie najważniejszą chorobą w przechowalniach. Doprowadzić może do znacznych strat, zwłaszcza w przypadku długotrwałego składowania bulw.
Sprawcami suchej zgnilizny bulw ziemniaka są grzyby z rodzaju Fusarium. Warto dodać, że są to inne gatunki niż najczęściej omawiane fuzariozy zbóż, bobowatych czy warzyw. Na bulwach są to F. coeruleum, F. sulphureum, czy F. sambucinum.
Patogeny te żyją w glebie i w resztkach pożniwnych, a ich źródłem na polu są przede wszystkim porażone bulwy. Grzyby są zdolne do przetrwania także na sprzęcie, ścianach i podłogach magazynów ziemniaków. Zatem bardzo łatwo z gleby czy maszyn doprowadzić do niezamierzonej inokulacji bulw zdrowych, czyli pokrycia ich zarodnikami.
Jak dochodzi do infekcji?
Warto jednak zauważyć, że zarodniki nie są zdolne do infekowania bezpośrednio bulw przez zdrową skórkę. Aby doszło do rozwinięcia się patogenu w miąższu i rozwoju procesu chorobowego, niezbędne jest uszkodzenie skórki, np. rana czy odcisk (nawet w magazynie pod wpływem ucisku zbyt dużej masy bulw, zwłaszcza jeśli pod koniec przechowywania tracą one turgor). Jednak większość infekcji ma miejsce przez rany powstałe podczas zbioru i przygotowywania do magazynowania.
r e k l a m a
Miejscem wnikania kiełkujących zarodników mogą być też zbyt mocno otwarte przetchlinki na skórce bulw. Ma to miejsce, gdy ziemniaki w przechowalni zbyt mocno oddychają, np. panuje tam za wysoka temperatura.
Rozwojowi suchej zgnilizny sprzyjają takie czynniki jak:
- wspomniane wyżej rany i uszkodzenia skórki, w tym spowodowane przez szkodniki i inne patogeny;
- zbiór w warunkach, w których powstają rany, np. poniżej 8°C;
- brak kondycjonowania bulw przed składowaniem w przechowalni;
- brudne bulwy;
- podatne odmiany;
- powiększenie przetchlinki;
- nadmierny ruch powietrza i niska wilgotność podczas przechowywania, co sprzyja otwieraniu przetchlinek;
- magazyny, w których nie przeprowadzono dezynfekcji.
Jak zapobiegać suchej zgniliźnie?
Zapobieganie suchej zgniliźnie bulw może ułatwić zbiór dojrzałych bulw, z wykształconą skórką, a temu sprzyja desykacja lub mechaniczne niszczenie łęcin. Temperatura bulw w czasie zbioru powinna być wyższa niż 8°C. Ważne są też sprawy techniczne, takie jak elastyczne elementy kombajnu, przenośników, a także środków transportu. Oprócz dezynfekcji magazynu warto też prowadzić odkażanie maszyn i przyczep, zwłaszcza przy zmianie pól.
Delikatne traktowanie bulw w celu unikania ran kłóci się z koniecznością przechowywania ziemniaków niezanieczyszczonych glebą. Stosując zasadę wyboru mniejszego zła, trzeba tutaj skupić się jednak na oczyszczeniu i pozbyciu się jak największej ilości gleby. Dlatego niewskazany jest zbiór, gdy gleba jest wilgotna. Niestety, nie zawsze mamy takie możliwości.
Objawy suchej zgnilizny
Wydawać może się, że sucha zgnilizna jest chorobą bardzo łatwą do zdiagnozowania. Czasem jednak objawy mogą prowadzić w błąd – zarówno inna choroba może przypominać infekcję Fusarium sp., jak i sama sucha zgnilizna może przypominać objawy innej choroby.
Najczęściej łatwo o pomyłkę, kiedy mamy do czynienia z objawami mieszanymi, powodowanymi przez różne patogeny. Wówczas zwykle bulwy gniją na skutek infekcji bakteriami powodującymi mokrą zgniliznę i to ta choroba jest obwiniana o przyczynę strat. Bywa też, że bulwy wysychają i marszczą się, a tymczasem przyczyną tego jest zaawansowany parch srebrzysty i objaw nazywany „uchem słonia”. Podobne marszczenie wywołuje właśnie infekcja Fusarium, ale tutaj często objawy układają się w koncentryczne kręgi. Objawy wewnątrz bulwy, czyli puste jamki, powodować może gangrena ziemniaka.
Środek tylko na sadzeniaki - zwalczanie suchej zgnilizny
Do bezpośredniego zwalczania suchej zgnilizny na ziemniakach przeznaczonych na sadzeniaki mamy do dyspozycji środek zawierający imazalil (Diabolo 100 SL). Preparat ten stosuje się interwencyjnie (po zauważeniu objawów), ale przede wszystkim zapobiegawczo. Ten ostatni sposób polega na zaprawianiu bulw na przenośniku taśmowym lub rolkowym za pomocą dyszy opryskowej, lub zamgławiania pod specjalnym tunelem, aby nie doprowadzić do znoszenia cieczy. Ważne jest, aby bulwy zostały dokładnie pokryte środkiem, mimo że substancja wykazuje działanie układowe.
Przed zastosowaniem środka warto także zadbać o oddzielenie gleby i chorych bulw oraz innych zanieczyszczeń. Nie należy także przesadzać z dawką cieczy, aby bulwy, które najczęściej od razu jadą na miejsce składowania, nie były mokre.
Sposoby na suchą zgniliznę po amerykańsku Na tle rozwiązań światowych mamy w UE dużo skromniejsze możliwości ochrony roślin. Jest to oczywiście efekt restrykcyjnej polityki, ale ta w zamierzeniu ma chronić nas jako konsumentów, zwłaszcza w kontekście późnych zabiegów oraz środowisko. Mimo to warto wiedzieć, jakimi możliwościami mogą cieszyć się inni, choćby za oceanem. W USA do zwalczania suchej zgnilizny (i innych chorób) w przechowalni zaleca się stosowanie m.in.:
|
Tomasz Czubiński
Tomasz Czubiński
<p>redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie ochrony, uprawy i nawożenia roślin</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a