r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Jak zwiększyć dobrostan krów w okresie przejściowym?
24.10.2019
W okresie przejściowym choruje od 30 do 50% krów. Konsekwencją tego stanu jest spadek produkcji mleka, niższa efektywność rozrodu, krótsza długość życia, mimowolne brakowanie i oczywiście wymierne straty finansowe.
Czy i jak można zwiększyć dobrostan krów mlecznych w okresie przejściowym? Na pytanie to szeroko odpowiadała prof. Marina Von Keyserlingk z University of British Columbia z kanadyjskiego Vancuver podczas konferencji „Dobrostan bydła mlecznego – współczesne wyzwania?”, która w połowie marca br. odbyła się na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie.
– Okres przejściowy jest absolutnie krytycznym etapem fizjologicznym krowy, dlatego zwierzęta znajdujące się w tym okresie powinny być objęte naszą szczególną troską, gdyż w tym właśnie czasie są one szczególnie wrażliwe. Dotychczas zbyt długo skupialiśmy się wyłącznie na prawidłowym żywieniu krów w okresie przejściowym, a – jak się okazuje – nie jest ono jedynym winowajcą występowania chorób w tym czasie – mówiła prof. Marina Von Keyserlingk, informując jednocześnie, iż chorobą numer jeden okresu przejściowego jest zapalenie macicy (metritis).
Chore nie walczą o paszę
W opinii prof. Keyserlingk, schorzenie to jest zbyt rzadko diagnozowane. Najczęściej wtedy, gdy w oborze pojawia się lekarz weterynarii. Potwierdzeniem może być jedno z doświadczeń, któremu poddano 100 krów w okresie przejściowym. Na 25 dni przed planowanym wycieleniem zwierzęta monitorowane były m.in. pod względem indywidualnego pobrania paszy (w którym miejscu stołu paszowego i ile pobierają paszy oraz ile razy podchodzą do stołu). Monitorowanie pobrania paszy – co do godziny – odbywało się na dzień przed porodem, w dniu porodu i dzień po wycieleniu. Okazało się, że tylko 26 ze 100 krów było całkowicie zdrowych. 16 sztuk miało poważną postać zapalenia macicy, a 25 postać łagodną. Nie stwierdzono jednak krów, które miałyby więcej niż jedną chorobę.
Jak podkreślała prof. Keyserlingk, udowodniono, że metritis to bardzo bolesna dla krów choroba, która w zdecydowany sposób wpływa na ich zachowanie.
– Przede wszystkim chore, cierpiące krowy unikają interakcji społecznych, które wymagają konkurowania o paszę. Podręczniki mówią, że na tydzień przed porodem krowy pobierają coraz mniej suchej masy. W swoich badaniach absolutnie tego nie zaobserwowaliśmy. Oczywiście spadek pobrania suchej masy występuje u krów chorych, a szczególnie u tych z ostrą infekcją metritis po porodzie, ale spadek pobrania paszy obserwowaliśmy już przed wycieleniem.
W czasie prowadzonych badań zaobserwowano, że spadki w pobraniu paszy obserwowane były w czasie, gdy konkurencja przy stole paszowym jest największa, a więc wtedy, gdy dostarczana jest świeża pasza. Zdrowe krowy spędzają więcej czasu przy stole paszowym jedząc. Ale także stojąc i nie jedząc. Z kolei, kiedy chore krowy podchodzą do stołu paszowego, to większość czasu spędzają przy nim wyłącznie na jedzeniu. Powyższe obserwacje skłaniają do zastanowienia się, jaką przestrzeń stołu paszowego ma każda krowa w okresie przedwycieleniowym.
– Na każdą sztukę powinno przypadać przynajmniej 76 cm. I jest to absolutne minimum – podkreślała prof. Keyserlingk. – Tylko wtedy sprawimy, że krowy, które nie czują się dobrze, będą pobierały paszę wtedy, kiedy chcą. Czy prowokować krowy do podchodzenia do stołu paszowego czy dać im swobodę? Uważam, że krowy powinny podchodzić do stołu paszowego, wtedy kiedy chcą – przekonywała prelegentka.
Sucha ściółka wydłuża czas leżenia
Ogromnym problemem na całym świecie są również kulawe krowy, które stanowią 25–30% populacji. Urazy, których konsekwencją są schorzenia racic jesteśmy w stanie zaobserwować najczęściej dopiero po 10–15 tygodniach. Oznacza to, że objawy uszkodzeń najbardziej nasilone są w okresie przejściowym.
– Stanie, żywienie i leżenie, to 3 podstawowe zachowania krów w oborach wolnostanowiskowych. Obserwując te zachowania wiele możemy się o zwierzętach dowiedzieć. I tak krowy, u których w szczytowej fazie laktacji zdiagnozowano zmiany chorobowe racic, w okresie przejściowym długo stały. 1,5 godziny więcej krowy stały w przed wycieleniem, w porównaniu do innych sztuk i jak się okazało, 10–15 tygodni później miały już zmiany w racicach – wyjaśniała prelegentka.
Elementem dobrostanu są też dobre legowiska. Badania pokazują, że poziom wilgoci na legowi- skach ma ogromne znaczenie w zachowaniu się krów. Zwierzęta zawsze będą wybierać suche legowiska i na takich leżą o około 5 godzin na dobę więcej niż na legowisku wilgotnym. Gdy stanowiska są mokre, to często można zaobserwować kładzenie się krów na korytarzach spacerowych, które mogą być suchsze.
– Najlepsze dla krów są legowiska ściołowe. Bardzo dobrze się sprawdzają, gdyż redukują zapalenie wymienia – mówiła prof. Keyserlingk. – Zaobserwowano również mniej – nawet o 50% – przypadków kulawizn. Gdy dysponujemy matami lub materacami to najbardziej wskazane jest dodatkowe ścielenie ich ściółką. I nie ma znaczenia czy stosujemy słomę, trociny czy piasek – jedno jest pewne, dodatkowa ściółka sprawia, że o 80% mniej jest różnorakich urazów mechanicznych.
Przepełnienie zwiększa konkurencję
Gdy obora jest przepełniona i krowy przestają mieć wystarczająco dużo miejsca, to zwierzęta zaczynają więcej stać i rozpoczyna się walka o dostęp do stołu paszowego. Dlatego tak bardzo ważne jest – szczególnie przed wycieleniem i 1–2 tygodnie po wycieleniu – aby zapewnić krowom więcej miejsca przy stole paszowym. Taki zabieg może ograniczyć zbyt silną konkurencję.
Na zmianę zachowań społecznych wpływa również przegrupowywanie zwierząt. Wykazano, że krowy spędzają mniej czasu na jedzeniu, po świeżej dostawie paszy, w dzień po przegrupowania i produkują wtedy o 4 kg mleka dziennie mniej. Również czas przeżuwania zmniejsza się, gdy krowy przegrupowane są przed wycieleniem.
– W okresie przejściowym determinowana jest zdecydowana większość zysku z produkcji mleka. Dlatego też musimy zrobić wszystko, co tylko możliwe, by w tym czasie zapewnić krowom jak najwięcej miejsca do pobierania paszy i zredukować stres, szczególnie przed samym wycieleniem. Trzeba też koniecznie dopilnować, by krowa miała suche legowisko i jest to obecnie jedno z największych wyzwań w nowoczesnych oborach – zalecała prof. Marina Von Keyserlingk.
Beata Dąbrowska
Zdjęcie:Archiwum
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a