Hodowla krów mlecznych jest wciąż krytykowana. Obrońcy praw zwierząt ale również konsumenci zarzucają hodowcom, iż krowy żyją tylko kilka lat i są wykorzystywane do produkcji taniego mleka. Bo przecież, według ich argumentacji, krowy mogłyby dożyć nawet do 20 roku życia. Obecnie faktyczna długość życia krów wynosi od pięciu do sześciu lat.  Niestety, w tej emocjonalnej debacie niektóre fakty są pomijane lub źle rozumiane:

Niemniej, jednak należy poważnie traktować krytykę. Jeśli nie uda się przekonać konsumenta o poprawności metod, produkcja mleczna poniesie z tego powodu szkody.

Średni wiek niemieckich krów mlecznych wynosi 5,4 roku (średnia  dla wszystkich ras). Jeśli odliczymy fazę odchowu, wówczas krowa mleczna dożywa raptem 3,5 laktacji.

Na pytanie, do jakiego okresu użyteczności powinno się dążyć z ekonomicznego punktu widzenia, można odpowiedzieć, tylko na podstawie konkretnych ferm, ze względu na różne sytuacje związane z kosztami. Wymaga to dokładnego rejestrowania wszystkich istotnych kosztów związanych z odchowem oraz zdrowiem. Faktem jest jednak, że przy cenach mleka wynoszących średnio 30 centów za kg, koszty zwrócą się dopiero po trzech laktacjach. Dopiero od tego momentu życia krowa zaczyna produkować wraz z mlekiem również zyski. Jednak określenie dokładnego momentu jest zależne od ceny mleka, kosztów hodowlanych jak i kosztów produkcji. Z tego względu trudno wytłumaczyć fakt, iż w praktyce ponad połowa wszystkich krów jest brakowana już podczas pierwszej i drugiej laktacji, co pokazują analizy rolniczego centrum badawczego Meklemburgia - Pomorze Przednie. Szczególnie, że krowy wchodzą w swoją najwyższą wydajność dopiero po osiągnięciu czwartej laktacji.  Również ze względu na postęp hodowli nie ma powodu aby dobrowolnie brakować krowy, skoro mogą one produkować mleko w kolejnej laktacji. Granica wieku krowy jako starej zostaje osiągnięta dopiero wtedy,  gdy jej 305 dniowa wydajność  jest mniejsza, niż średnia krów w stadzie, znajdujących się w pierwszej laktacji.

Według jednego z modeli wyliczeniowych, krowa jest ekonomiczna wtedy, jeśli osiągnie wydajność życiową wynoszącą 40000 kg mleka. Obliczona wartość może zostać osiągnięta, albo przez okres użytkowania czterech laktacji i przynajmniej 10000 kg uzyskanego mleka w każdej lub przez okres użytkowania wynoszący co najmniej osiem laktacji przy średniej wydajności rocznej 7500 kg. Jednakże szczególnie w regionach o ograniczonym obszarze  przyzwoita marża pokrycia kosztów utrzymania jednej krowy  jest osiągana tylko wtedy, gdy możliwie dużo mleka jest uzyskiwane na hektar lub na jedno miejsce, a przy tym mało młodego bydła jest utrzymywane do remontu (25 %). Krowa, która w ciągu czterech laktacji produkuje 40 000 kg mleka, jest bardziej opłacalna w intensywnych gospodarstwach, niż ta, która wymaga do tego wyniku ośmiu laktacji. W tym drugim przypadku trzeba by było zapewnić znacznie więcej powierzchni i stanowisk.

Konkretniej robi się z określeniem dziennej wydajności życia krowy. Aby uzyskać pozytywny wynik gospodarczy, krowa powinna produkować około 15 kg mleka na dzień w ciągu swojego życia.  Krowy o wysokiej "efektywności życiowej" charakteryzują się długą żywotnością i wysoką wydajnością mleka. Tu nie ma ujemnej korelacji!

 

 

Długie życie - samo w sobie - nie stanowi kryterium do oceny dobrostanu krów mlecznych. Innymi słowy, krótki okres życia nie jest automatycznie równoważny z niskim dobrostanem zwierząt. Istotne jest rozróżnienie czy krowa została wybrakowana lub padła przedwcześnie z powodu możliwych do uniknięcia bólu, cierpienia, uszkodzeń, czy też została wybrakowana na podstawie kryteriów selekcji czysto ekonomicznych (np. zbyt szybko opadającej krzywej laktacji), jednak w dobrym stanie zdrowia. Niemieckie Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt, również podkreśla, iż niewystarczający dobrostan zwierząt nie może być zredukowany tylko do krótkiej żywotności. Na prośbę niemieckiej wersji Elite, opinii udzieliła Dr. Claudia Salzborn, kierowniczka departamentu do spraw zwierząt: „Pytanie o długość życia krowy nie może być sprowadzone tylko do liczby przeżytych lat, ale musi uwzględniać również warunki, w których krowa to życie spędza oraz to, czy zapewniane są warunki, spełniające właściwe dla jej gatunku potrzeby. W tym celu niezbędne jest, aby obok hodowli skoncentrowanej na wytrzymałości i długowieczności – zamiast na wydajności – radykalnie zmienić aktualne warunki życia krów mlecznych i ich potomstwa”. Należy skupić się na zaspokajaniu potrzeb krów, dobrym poziomie zdrowia oraz długim okresie życia w dobrych warunkach. Poziom jakości życia krów mlecznych można ocenić za pomocą wskaźników dobrostanu zwierząt zarówno dla obory, jak i dla rzeźni. Dokładnie jak długie powinno być życie krów mlecznych Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt nie chce określić.

Wśród ekonomistów, weterynarzy i działaczy na rzecz praw zwierząt nie podlega jednak dyskusji, iż wskaźnik umieralności w ciągu pierwszych 100 dni laktacji jest bardziej odpowiednim wskaźnikiem określającym dobrostan zwierząt, niż wiek.

Uzasadnienie: brakowanie krów przed ich 60. względnie 100 dniem jest nieopłacalne, ponieważ do tego momentu osiągają one dopiero najwyższy szczyt  wydajności mlecznej. Wysokie wskaźniki padnięć krów w pierwszej 1/3 laktacji wskazują zatem na problemy zdrowotne w stadzie oraz na potrzebę poprawienia sposobu zarządzania stadem. Za wielkości wskazane określa się: do 60 dnia laktacji maksymalnie 6% krów świeżo wycielonych ma prawo opuścić stado, a do końca laktacji maksymalnie 25%, ze względu na problemy zdrowotne.

 

Ponieważ okres użytkowania, a co za tym idzie wydajność życiowa, w dużej mierze zależy od  środowiska, należy optymalizować komfort krów oraz zarządzanie na podstawie analiz gospodarstwa dotyczących przyczyn padnięć krów, parametrów płodności czy innych sygnałów. Wszystko to musi dobrze działać, jeśli krowy mają w pełni wykorzystywać swój potencjał produkcyjny w dłuższym czasie oraz chcemy uniknąć nieefektywnego brakowania w pierwszej laktacji lub w początkowych etapach kolejnych. W ten sposób zoptymalizowana produkcja mleczna (prawidłowa opieka) jest nie tylko najlepszą odpowiedzią na rosnąca krytykę specyfiki współczesnej produkcji ale także gwarantuje sukces ekonomiczny. 

Zdjęcie: Archiwum