Z artykułu dowiesz się
- Jak zwalczać śmietkę kapuścianą ?
- Jakie szkody niesie śmietka kapuściana ?
- Jak wygląda śmietka kapuściana ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Zwalczanie śmietki kapuścianej z sukcesem jest możliwe
16.07.2020autor: Marek Kalinowski
W ostatnich latach chemiczne zwalczanie śmietki kapuścianej było bardzo utrudnione, a przez krótkie okresy – niemożliwe. Na szczęście sytuacja ulega poprawie. Przybywa insektycydów i pojawiła się nowa zaprawa nasienna.
Czy nowe możliwości ograniczania wystarczą, aby śmietka rzepakom odpuściła? Ostatnie sezony sprzyjały jej rozwojowi i trudno oczekiwać, że śmietki nie będzie. Rolnicy skupiają się oczywiście na jej jesiennej szkodliwości, która znacznie obniża zimotrwałość plantacji. Realnie groźne bywa pierwsze, wiosenne pokolenie szkodnika.
Śmietka kapuściana żeruje na rzepaku, oraz roślinach kapustowatych
O aktualnych możliwościach chemicznego ograniczania śmietki piszemy na końcu. Pamiętajmy, że podstawą skutecznej walki z agrofagami jest znajomość ich biologii rozwoju i potencjalnej szkodliwości. Dlatego przypominamy dziś najważniejsze informacje z życia śmietki kapuścianej, której populacja po wycofaniu zapraw insektycydowych miała się w ostatnich latach bardzo dobrze.
r e k l a m a
Śmietka kapuściana oprócz rzepaku żeruje przede wszystkim na roślinach kapustowatych uprawnych (kapusta, brokuł, brukiew, rzepa ścierniskowa) i na chwastach (gorczyca polna, rzodkiew świrzepa, tobołki polne). Owad dorosły śmietki kapuścianej to muchówka – wygląda jak miniatura muchy domowej. Jest długości 5–6 mm i ma czerwoną plamkę na srebrzystobiałym czole. Samiec jest mniejszy (5–5,5 mm) i czarnoszary, samica (6–6,5 mm) jest brązowoszara. Larwa śmietki jest długości od 7 do 8 mm, żółtawobiała, bez wyraźnie wyodrębnionej głowy i bez odnóży. Poczwarka śmietki ma długość od 4 do 7 mm i jest brązowa w kształcie beczułki.
- Jest już czym ograniczać śmietkę kapuścianą w rzepaku i dobrze, że pojawia się kolejna zaprawa. Zaprawianie to podstawowa i uznawana za najskuteczniejszą i najbardziej bezpieczną z chemicznych metod ochrony
Drugie pokolenie śmietki pojawia się w lipcu i sierpniu
Formą zimującą śmietki w glebie jest poczwarka. Osobniki dorosłe opuszczają glebę w kwietniu lub maju i po tygodniu samice składają jaja długości 1 mm, po ok. 100 sztuk w małych złożach przy szyjce korzeniowej roślin żywicielskich. Po 4–8 dniach wylęgają się larwy, które początkowo żerują na korzeniach bocznych, później na korzeniach głównych i szyjce korzeniowej. W biologii tego szkodnika są informacje, że rzepak jest głównie zagrożony pierwszym pokoleniem śmietki kapuścianej. Wyrządzane szkody są największe jeśli maj i czerwiec są suche.
Po 3–4 tygodniach larwy z pierwszego pokolenia przepoczwarczają się (najczęściej w glebie, czasami w uszkodzonych roślinach). Drugie pokolenie śmietki pojawia się w lipcu i sierpniu, a trzecie we wrześniu i październiku opanowując młode rośliny rzepaku lub jego samosiewy. Jesienne uderzenie trzeciego pokolenia może zniszczyć nawet ponad połowę korzeni rzepaku i powodować znaczne ubytki w obsadzie roślin. To silnie zmniejsza zimotrwałość roślin. Kiedy na masowe uszkodzenia nałoży się mroźna zima, rzepak ma małe szanse przetrwania.
- Śmietka kapuściana przypomina muchę, ale jest od niej mniejsza
Rzepak uszkodzony jesienią przez śmietkę słabo zimuje
Na szyjce korzeniowej i korzeniach uszkodzonego przez śmietkę rzepaku występują brązowe przebarwienia oraz miejsca nadgniłe. W zewnętrznej warstwie korzenia, jak i we wnętrzu szyjki korzeniowej znajdują się chodniki z obumarłą tkanką, w której żerują larwy śmietki kapuścianej.
Silnie uszkodzone rośliny mogą całkowicie obumierać, są łatwiej porażane przez suchą zgniliznę kapustnych i werticiliozę. Rzepak uszkodzony jesienią przez śmietkę kapuścianą słabo zimuje i przy srogich mrozach takie plantacje wypadają jako pierwsze. Przy łagodniejszych zimach rzepak przetrwa i w dużym stopniu zregeneruje system korzeniowy, ale takie plantacje częściej niż nieuszkodzone przez śmietkę wylegają oraz wcześniej dojrzewają.
Niezwykle istotne w ograniczaniu śmietki jest stosowanie izolacji przestrzennej od innych roślin kapustowatych, unikanie monokultury i uproszczeń w agrotechnice oraz zwalczanie chwastów kapustowatych.
Prawidłowa agrotechnika i dobre uwilgotnienie gleby pozwalają roślinom zregenerować część korzeni uszkodzonych przez śmietkę. Przy zagrożeniu śmietką zaleca się nieco wcześniejszy siew i zwiększenie normy wysiewu. Te niechemiczne możliwości są bardzo pomocne.
- Uszkodzeń powodowanych przez larwy śmietki szukamy w szyjce korzeniowej i korzeniu. Zewnętrznym symptomem uszkodzeń obserwowanych wiosną są brązowe przebarwienia i miejsca nadgniłe tych organów
Sposoby na ograniczenie śmietki kapuścianej
Progiem ekonomicznej szkodliwości śmietki kapuścianej jest w czasie obserwacji plantacji od września do listopada w fazie BBCH 15–19 stwierdzenie 1 śmietki w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni. Używając żółtych naczyń lub pułapek feromonowych określamy nalot muchówek na plantację, ale zagrożenie możemy też ocenić obserwując korzenie roślin (na plantacjach do 2 ha pobieramy 250 korzeni roślin wytypowanych losowo w 5 punktach po 50 sztuk). Na plantacjach wielohektarowych należy zwiększyć liczbę punktów obserwacyjnych o 1 (50 korzeni) na każdy kolejny hektar.
Jak i czym śmietkę ograniczać? Progi szkodliwości mają zastosowanie do zabiegów nalistnych. Były w ostatnich latach krótkie okresy, w których chemicznych możliwości ograniczania śmietki po prostu nie było. Teraz sytuacja jest znacznie lepsza. Nalistnie można ograniczać szkodnika preparatami (kolejność alfabetyczna): Delmetros 100 SC (deltametryna), Inazuma 130 WG (acetamipryd + lambda-cyhalotryna), Inpower 130 WG WG (acetamipryd + lambda–-cyhalotryna), Koron 100 SC (deltametryna), Los Ovados 200 SE (acetamipryd) i Pilgro (deltametryna).
Rejestrację na śmietkę kapuścianą w rzepaku ma także Belem 0,8 MG (cypermetryna), który jest przeznaczony do stosowania doglebowo podczas siewu rzepaku przy użyciu podłączonego do siewnika aplikatora. Od 2017 r. rejestrację ma zaprawa Lupimosa 625 FS (cyjanotraniliprol), a od marca br. kolejna nowoczesna zaprawa Buteo Star (flupyradifuron).
Należy dodać, że na wniosek z dnia 4 maja br. Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zezwolił na wprowadzenie do obrotu z przeznaczeniem do stosowania w uprawie rzepaku ozimego w celu zwalczania chowacza galasówka i miniarki kapuścianki, w okresie od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia 28 września 2020 r. zaprawę Cruiser OSR 322 FS. Oczywiście środek jest wprowadzony z ograniczeniami i jest przeznaczony wyłącznie do przemysłowego zaprawiania nasion w systemie ESTA. W etykiecie środka nie ma wymienionej Smietki kapuścianej, ale oczywiście zawarte trzy substancje czynne (fludioksonil, metalaksyl–M I tiametoksam) świadczą od skutecznym działaniu grzybobójczym i owadobójczym zaprawy na choroby I szkodniki występujące we wczesnym okresie rozwoju rzepaku.
Marek Kalinowski
Zdjęcia:
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a