Z artykułu dowiesz się
- Czy przełom lata i jesieni to dobry termin na zakładanie lucerników?
- Czy opłaca się uprawa lucerny ?
- Jakie chwasty zagrażają lucernie ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Uprawa lucerny na przełomie lata i jesieni. Czy to się opłaca?
24.08.2020autor: Natalia Marciniak-Musiał
Czy przełom lata i jesieni to dobry termin na zakładanie lucerników? Teoretycznie tak, bo założona w tym czasie plantacja lucerny pozwala na jej pełne użytkowanie produkcyjne w kolejnym sezonie. Ale jak wiadomo, teoria i praktyka nie zawsze idą w parze.
O plusy i minusy oraz krytyczne momenty przy zakładaniu lucerników pytamy Aleksandra Gruszkę, właściciela firmy Allgrass, a przede wszystkim doświadczonego eksperta współpracującego na co dzień z gospodarstwami na terenie Warmii, Mazur i Podlasia. Eksperta, który znany jest w terenie ze swojego powiedzenia, że „trawę powinno się siać tam, gdzie nie da rady wysiać lucerny”.
Rolnicy wracają do uprawy lucerny
Pan Aleksander przez lata pracy w terenie udowadniał hodowcom bydła mlecznego, że umiejętnie prowadzone lucerniki dostarczają dużych ilości bardzo wartościowego białka. Pokazywał, że w naszym klimacie spokojnie kosimy lucernę 4–5 razy w sezonie. Ale warto pamiętać, że zawartość białka w lucernie jest różna w różnych częściach rośliny i oczywiście zależy od fazy rozwojowej.
r e k l a m a
Lucerna nie jest ani nowością, ani odkryciem. Dawno temu była powszechnie uprawiana w Polsce. Później rolnicy zniechęcili się do jej uprawy i wciąż powtarzali, że nie chce rosnąć, więc ciężko uzyskać dobry plon. Dlatego mieszanki traw są lepsze i pewniejsze. Ostatnie dwa suche lata pokazały hodowcom, że warto wrócić do lucerny. Hodowcy przekonali się, że lucerna nie udawała się i nie rosła głównie dlatego, że niespełniony był podstawowy warunek, czyli pH minimum 6,5 i pole zwapnowane odpowiednio wcześniej.
Ekspert podpowiada, że biorąc się za zakładanie lucernika, nie możemy robić tego byle jak i na szybko. Trzeba pamiętać, że jest to uprawa, którą zakładamy na wiele lat, więc trzeba to zrobić solidnie i zgodnie ze sztuką, bo ta lucerna ma nam stabilnie i wysoko plonować 4, a nawet 5 lat.
-Jeżeli teraz jesienią mamy robić wszystko na szybko i z doskoku to, powinniśmy odłożyć zakładanie lucernika na wiosnę. A teraz lepiej skupić się na przygotowaniu stanowiska, czyli najpierw je zwapnować, i to jak najszybciej. Teraz jest idealny moment, bo jeszcze trwają żniwa, więc kolejne uprawy „schodzą” z pól – wylicza ekspert.
Po żniwach warto pobrać próbki glebowe, bo o ile pH orientacyjnie możemy zmierzyć jakimkolwiek miernikiem ręcznym, to już zapotrzebowanie na poszczególnie składniki pokarmowe realizowane jest często „na oko” lub pod potrzeby rośliny, ale tak naprawdę nie wiemy, czym dysponujemy w glebie. Okazuje się, że bardzo dużo gleb na Mazurach i na Podlasiu ma np. wysoki poziom magnezu. Jest to dla nas wskazówka, że nie powinniśmy kupować wapna z magnezem, bo przenawożenie magnezem jest tak samo szkodliwe jak zakwaszenie ziemi.
- Aleksander Gruszko, właściciel firmy Allgrass, a przede wszystkim doświadczony ekspert współpracujący od wielu lat z gospodarstwami zajmującymi się hodowlą bydła i produkcją mleka
Zaleca się dawki dzielone, żeby nie nastąpiło przenawożenie potasu
Rolnicy bardzo często stosują nawozy wieloskładnikowe, np. Polifoskę 6:20:30, jesienią przy średniej zasobności jest to ok. 200 kg/ha. Jeżeli mamy badania glebowe, to wiemy, czy mamy stosować taki nawóz, czy może lepiej pojedyncze składniki, bo np. przy dobrym, uregulowanym odczynie gleby, często mamy fosfor na wysokim poziomie, a może być za mało potasu. Poza tym trzeba cały czas liczyć.
Być może dzięki stosowaniu pojedynczych składników w ilościach, które są niezbędne wg. zaleceń z badaniach gleb znacznie obniżymy koszty. Przy uprawie lucerny trzeba pilnować nawożenia potasowego, bo lucerna lubi potas.– Zalecam dawki dzielone, żeby nie nastąpiło przenawożenie potasem. Na przykład stosując sól potasową, pierwszą dawkę ok. 200 kg dajemy w pełnym roku użytkowania wiosną, a drugą 150 kg stosujemy po drugim pokosie – podpowiada rozmówca.
Wiosną, jak już lucerna rozpędzi się, warto pamiętać o siarce, bo mogą pojawiać się jej niedobory. Aleksander Gruszko podpowiada, żeby zastosować jakiś nawóz z siarką, wybór jest duży. Rolnicy często stosują nawóz potasowo-magnezowy Korn-Kali, który zawiera również 4 proc. sodu Na2O i 12,5 proc. siarki w postaci SO3. I co najważniejsze, wszystkie składniki są całkowicie rozpuszczalne w wodzie i bezpośrednio przyswajalne przez rośliny.Większość rolników wciąż zakłada lucerniki wiosną
Rozmówca podkreśla, że zarówno termin letni, nazywany często wczesnojesiennym, jak i tradycyjny wiosenny jest dobry na zakładanie lucerników, pod warunkiem, że przyłożymy się do tego i zrobimy to dobrze. Większość rolników jednak wciąż zakłada lucerniki wiosną.
Jeżeli są mokre lata, niektórzy decydują się na siewy jesienne. Często termin siewu wynika z organizacji upraw i pracy w danym gospodarstwie. Rolnik sieje jesienią, bo wiosną jest za dużo pracy.Jeżeli myślimy o założeniu lucernika pod koniec sierpnia lub we wrześniu, muszą być spełnione dwa warunki. Po pierwsze, dobrze przygotowane stanowisko, a po drugie, odpowiednia ilość wody. Regularne opady na Warmii i Mazurach sprawiły, że w tym roku mamy sprzyjające warunki do jesiennych siewów lucerny.
Jeżeli zasiejemy lucernę w optymalnym terminie do 15 – 20 września, to lucerna na przesuszonych stanowiskach również wzejdzie. Dostępne na rynku odmiany lucern wschodzą bardzo dobrze i mają z reguły dobry wigor startowy. Ale jeżeli zapasy wody są niewystarczające, to problemy zaczynają się 2–3 tygodnie po siewie, kiedy roślina już jest na wierzchu i potrzebuje wody do intensywnego wzrostu, a przede wszystkim do rozwoju systemu korzeniowego i pobierania składników pokarmowych. Jeżeli brakuje wody, lucerna będzie rosła bardzo słabo, a w skrajnych przypadkach może zasychać.
Rozmówca wspomina, że w ubiegłym roku dopiero w październiku porządnie popadało i były gospodarstwa, które zaryzykowały i wówczas zaczęły siać lucernę. Generalnie to nie jest dobry pomysł i nie warto ryzykować, ale w 2019 roku rzeczywiście udało się, bo była długa, ciepła jesień oraz bezśnieżna i ciepła zima. Zaczynając swoją przygodę z lucerną jesienią, trzeba pamiętać o tym, że skraca się dzień, więc automatycznie wegetacja przebiega dużo wolniej niż wiosną. Jeżeli uprawa ma się udać, trzeba wszystko wykonywać w zalecanych terminach.
- Poprawnie założony lucernik powinien wysoko i stabilnie plonować 4–5 lat dając 4–5 pokosów rocznie. Jeżeli mamy przygotowane stanowisko i wyregulowane pH, warto lucernik założyć jesienią. Jeżeli nie, lepiej odłożyć siew na wiosnę, a teraz wykonać analizę gleby i wyregulować jej odczyn
Jesienią łatwiej poradzić sobie z chwastami
Letnio-jesienny siew lucerny to przede wszystkim dużo łatwiejsza walka z chwastami. Jesienią nawet jak chwasty wzejdą, to możemy liczyć, że zimą zmarzną i wiosną już nie będą tak konkurencyjne dla lucerny. W pierwszym roku dominują chwasty jednoroczne: chwastnica jednostronna, bodziszek drobny – chwast niby niewielki, ale liczny i plenny. Gwiazdnica pospolita, komosa biała, gorczyca polna, teoretycznie wymarzające, ale są niebezpieczne podczas długiej i ciepłej jesieni.
Jeżeli jesienią wszystko zrobimy dobrze i pogoda będzie sprzyjająca, to wiosną pierwszy pokos jest już dobry do koszenia, więc uzyskamy konkretny plon. A pierwszy pokos z lucerników zakładanych wiosną jest przeważnie mocno zachwaszczony i jest praktycznie odpadem.
Wykonujemy go ponadto najczęściej dopiero pod koniec czerwca, ale wszystko zależy od roku i od ilości opadów. Często nawet drugi pokos na świeżym lucerniku nie jest rewelacyjny, ponieważ lucerna cały czas się ukorzenia. Nie jesteśmy w stanie tego zobaczyć, jak dużo składników pokarmowych pobiera na rozwój systemu korzeniowego, a ile na budowę części nadziemnej. W pierwszym roku, szczególnie po wiosennym siewie, lucerna stara się zrobić te dwie rzeczy naraz!Można powiedzieć, że jesienny siew ma przewagę, bo okres ukorzenienia nie wpływa ujemnie na rozwój części nadziemnej. Przecież nie zakładamy, że jesienią będziemy coś kosili, nie liczymy na żaden plon. Jesiennym zadaniem lucerny jest zbudowanie jak najbardziej rozwiniętego systemu korzeniowego. Pracując nad ukorzenianiem, można wspomóc rośliny i zastosować nawozy płynne doglebowe, ukorzeniacze lub inne preparaty wspomagające jesienny rozwój. Jest w czym wybierać, ale trzeba robić to z głową, pamiętając o opłacalności.
– Jesienią warto stosować biostymulacje bezpośrednio po siewie albo na rośliny, które już wzeszły i mają wysokość ok. 5 cm. Można pokombinować z nawozami dolistno-doglebowymi bądź tylko doglebowymi. Ale później, tzn. pod koniec października czy w listopadzie nawet przy sprzyjającej pogodzie już nie ma co kombinować i wspomagać. Czekamy cierpliwie do wiosny – podsumowuje rozmówca.
Ekspert zwrócił uwagę, że może się zdarzyć, że jesień będzie tak sprzyjająca, iż lucerna urośnie do wysokości 15 cm. Trzeba pamiętać, że tak wysokiej lucerny nie powinniśmy zostawiać na zimę, trzeba ją po prostu skosić, ponieważ – jak spadnie na nią śnieg – zacznie gnić. Poza tym jest to duża ilość materii organicznej, na której rozwijają się grzyby. Ale to nie jest norma, to są raczej wyjątkowe sytuacje, bo lata mamy wyjątkowe i pogodę nieprzewidywalną.
Potencjał plonowania i zimotrwałość
Planując zakup nasion lucerny, mamy w czym wybierać. Rynek zdominowany jest przez odmiany pochodzące z Europy Zachodniej. Nowoczesne odmiany mają z reguły bardzo duży potencjał plonowania, ale trzeba pamiętać, że nie wszystkie sprawdzają się w klimacie północno-wschodniej Polski. Także warto zwracać uwagę na zimotrwałość. Lucerny są roślinami ciepłolubnymi, nie boją się bardzo wysokich temperatur, a dzięki temu, że mają rozbudowany system korzeniowy, potrafią znaleźć wodę bardzo głęboko. W ostatnich suchych latach lucerna to udowodniła plonując wysoko i stabilnie w odróżnieniu od traw, które nie radziły sobie z suszami. Dobrze dobrane nowe odmiany i fachowe doradztwo pozwalają uprawiać lucernę również na słabszych glebach.
Dr inż. Monika Kopaczel-Radziulewicz
Zdjęcia: Dr inż. Monika Kopaczel-Radziulewicz
Natalia Marciniak-Musiał
dziennikarka strony internetowej Tygodnika Poradnika Rolniczego
dziennikarka strony internetowej Tygodnika Poradnika Rolniczego
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a