Pulpa pełni rolę nawozu organicznego albo środka poprawiającego właściwości gleby

Poferment, nazywany też masą pofermentacyjną czy pulpą pofermentacyjną, to pozostająca po fermentacji masa, która zawiera materię organiczną oraz cenne dla roślin związki mineralne. Powstaje w wyniku produkcji biogazu wytwarzanego z różnych surowców i odpadów organicznych, takich jak.

• biomasa roślinna (np. kiszonka z kukurydzy),
• odpady z przemysłu rolno-spożywczego,
• nawozy naturalne (gnojowica, pomiot ptasi, obornik) itd.

Wymaga on właściwego zagospodarowania i jest to relatywnie tani sposób nawożenia, Tym bardziej, że właściwości pofermentu są cenne dla gleby. Niemniej jednak przy stosowaniu tej formy nawozów należy kierować się zasadami zawartymi w ustawie o nawozach i nawożeniu oraz Kodeksie Dobrej Praktyki Nawozowej.

Trudno jednoznacznie określić jego cenę, bo różni się ona w poszczególnych biogazowniach. Wcześniej warto sprawdzić, czy poferment jest separowany na frakcję stałą lub ciekłą, czy też nie.
Częstą praktyka jest, że masę pofermentacyjną w rozliczeniu za dostarczenie, chociażby kiszonki z kukurydzy, która jest substratem do produkcji biogazu, otrzymują kontrahenci biogazowni w ramach rozliczenia albo za darmo.

Biogaz i pulpa pofermentacyjna – jakie są zalety?

Fermentacja metanowa, która zachodzi w biogazowniach jest złożonym, czteroetapowym procesem fizykochemicznym. Efektem jest biogaz składający się głównie z metanu i ditlenku węgla, który jest wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej i/lub cieplnej.

Produktami ubocznymi tych procesów jest właśnie poferment, czyli pulpą pofermentacyjna.  Jest on podzielony na wspomniane dwie frakcje: stałą i luźną.

Do zalet składników pofermentacyjnych należą:

• Uzyskanie materiału bezpieczniejszego dla środowiska w porównaniu do surowych składników – jest to możliwe dzięki zastosowaniu wyższej temperatury (fermentacja mezofilowa – 25–45°C, fermentacja termofilowa - 45–60°C) w komorze fermentacyjnej, a tym samym pozwala na higienizację zadawanej mieszanki.
• Dzięki temu zawiera on mniejszą ilość patogenów oraz nasion chwastów. Co też potwierdzają badania.
• Składniki odżywcze, które są łatwo przyswajalne przez rośliny,
• Gotowy poferment swoimi właściwościami fizycznymi przypomina typową gnojowicę.

Rolnik musi pamiętać o przestrzeganiu zasad ustalania dawek składników nawozowych, ponieważ poszczególne typy pofermenu różnią się składem odżywczym.

Właściwości pofermentu w porównaniu do substratu

• wyższe pH (powyżej 7,0),
• mniejsza zawartość suchej masy,
• węższy stosunek C : N (szybszy rozkład w glebie),
• większy udział składników pokarmowych w formach mineralnych (bezpośrednio dostępnych dla roślin – szybszy efekt nawozowy),
• większy udział azotu amonowego (N-NH ).

Jak wyliczyć, ile pofermentu powinno trafić na pole? Jak dawkować różne formy pofermentu?

Wykorzystuje się tu analogię do dawek nawozów organicznych.  Zalecana maksymalna roczna dawka = 170 kgN/ha w terminie stosowania – od 1 marca do 30 listopada. Biogazownia o mocy 1 MW w przeciągu roku wytwarza ok. 20 tys. m³ pofermentu.
Przy obliczaniu dawki należy uwzględnić takie wartości jak:

• koncentracja składników w pofermencie,
• zasobność gleby, na której będzie on stosowany,
• wymagania pokarmowe uprawianych roślin.

Jeżeli w biogazowni przetwarza się nawozy naturalne to na podstawie analogii zawartości azotu i fosforu w nawozie i w pofermencie, zakłada się, że dawka tego drugiego powinna rocznie wynosić ok. 30 m³/ha. Co oznacza, że całość wytworzonego pofermentu wystarczy na pokrycie 670 ha powierzchnia użytków rolnych.

Przetwarzanie surowców w celu produkcji biogazu musi być to wykonane w stałym reżimie technologicznym, który zagwarantuje stały i powtarzalny skład surowcowy. Umożliwia to spełnienie wymagań jakościowych w zakresie minimalnych zawartości deklarowanych składników pokarmowych i zawartości substancji organicznej oraz dopuszczalnej zawartości zanieczyszczeń w nawozie lub środku poprawiającym właściwości gleby. Dlatego, że wieloletnie stosowanie takiego nawozu może doprowadzić do nadmiernego wzbogacenia gleby w składniki biogenicznych. Np. fosforu.

Co zrobić zanim użyjemy pofermentu?

Rolnik musi posiadać pozwolenie od resortu rolnictwa o dopuszczeniu do obrotu pofermentu.

Przed zastosowaniem pofermentu na polu należy zbadać jego parametry chemiczne, biologiczne oraz rolnicze. Badanie może być wykonane w akredytowanych laboratoriach, a próbki do badań powinny być pobrane przez wykwalifikowanych próbobiorców. Wyniki musza być rzetelne, które gwarantują, że używa się homogenicznej próbki pulpy pofermentacyjnej. Frakcja przypomina świeży kompost i składa oraz znaczne ilości związków mineralnych.

Frakcja stała pofermentu zwiększa zawartość materii organicznej w glebie, przez co pozytywnie wpływa na ich pojemność wodną i sorpcyjną, a jednocześnie stanowi doskonałe źródło składników pokarmowych roślin, zmniejszając tym samym zapotrzebowanie na nawozy mineralne. zawiera znaczne ilości rozpuszczalnych form azotu, fosforu i potasu bezpośrednio dostępnych dla roślin, dzięki czemu po jej aplikacji na pola obserwujemy szybki efekt w postaci przyrostu plonów.

Przeczytaj także:
Biogazownia rolnicza zamiast zbiornika na gnojowicę. Czy to się opłaca?
Jak aplikować poferment z biogazowni rolniczej pod uprawy?

Oprac. Natalia Marciniak- Musiał
Fot.  Pixabay