Azot startowy trzeba podać wcześnie, a całą wiosenną jego dawkę uzależnić od ocenionego potencjału plonotwórczego po zimie i po uszkodzeniach wiosennymi przymrozkami. Nikt bowiem przy tak drogich nawozach nie będzie stosował azotu na zapas, ale precyzyjnie, rozważnie, dbając o plon przy maksymalnej efektywności nawożenia.

Przy wyborze sposobu nawożenia praktykowane jest podejście indywidualne

Właściwie co gospodarstwo to inna taktyka nawożenia azotem i w każdym kupowane są inne nawozy azotowe. Można byłoby o tym mówić w nieskończoność i udowodnić zasadność każdego, choć różniącego się istotnie zalecenia nawożenia azotem. Precyzyjna dawka azotu startowego może być dokładnie określona na podstawie testu N_min, czyli pomiaru zawartości azotu mineralnego w warstwie gleby 0–90 cm.

Jeżeli założymy wielkość plonu nasion rzepaku 3,5 t na hektar to zalecana dawka N wynosi 210 kg na hektar. Należy od tego odjąć ilość N_min w warstwie 0–60 cm. Jeżeli wynosi np. 70 kg N na hektar to dawką wiosenną azotu powinno być 140 kg/ha. W dużej mierze jest to dawka teoretyczna, bo efektywność wykorzystania azotu przez rośliny na jednostkę plonu zależy od wielu czynników. Od pogody, temperatur, opadów, nawożenia siarką i cynkiem itd. Pierwszą uderzeniową dawkę azotu należy wysiać zanim wegetacja ruszy.

Azot ma czekać aż rzepak rozpocznie wegetację

Kluczowa jest zasada, że to azot ma wczesną wiosną czekać na ruszenie wegetacji rzepaku, a nie odwrotnie. Opóźnienie wiosennego nawożenia azotowego powoduje u roślin objawy niedoborowe. Początkowy głód azotowy rzepaku, nawet krótkotrwały, powoduje szybsze rozpoczęcie wzrostu pędu głównego, ograniczenie liczby bocznych rozgałęzień, krótsze i wcześniejsze kwitnienie oraz mniejszą liczbę łuszczyn.

Pierwsza startowa dawka azotu powinna być wysiana (w nawozach stałych) lub rozlana (RSM) najwcześniej jak to jest wiosną możliwe, ale termin wyznaczają przepisy i konkretnie jest to data 1 marca. W praktyce szybkie podanie azotu wiosną jest ważniejsze od wielkości dawki. Obok terminu aplikacji ważna jest też forma azotu w pierwszej dawce startowej. Ma to być azot w formie szybko i łatwo przyswajalnej, czyli w nawozie saletrzanym. Szybki azot saletrzany w dawce startowej raczej nie powinien przekraczać 30 kg N/ha.

Liczy się forma zastosowanego azotu

Forma azotu ma duże znaczenie i warto pokrótce głębiej wyjaśnić dlaczego. Rośliny pobierają azot głównie w formie anionów azotanowych (saletrzanych) i kationów amonowych. Forma saletrzana jest najszybciej przyswajana, ale forma amonowa w roślinie nie musi ulegać redukcji i nie wymaga dodatkowego nakładu energii roślin.

Zasadniczym celem stosowania startowej dawki azotu w rzepaku jest pobudzenie rozety do regeneracji i jej szybkiego wzrostu. Na to, według badań i rad fachowców od nawożenia, wpływa forma azotanowa azotu. Przyspiesza regenerację i wzrost rozet. Tylko ta forma azotu wpływa na gospodarkę hormonalną rośliny i tylko ta forma azotu jest w stanie szybko odbudować rozetę rzepaku.

• Wznowienie wegetacji i przyrost nowych białych korzeni rzepaku następuje szybko. Zanim to nastąpi, azot powinien już tam czekać

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Nie ma schematu na startową dawkę, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 6/2022 na str. 25.  Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

Fot. Marek Kalinowski