Gotowych mieszanek międzyplonowych w tym międzyplonów ozimych jest mnóstwo. Są międzyplony o składzie dopasowanym do stanowisk słabych i mocnych, suchych i wilgotnych, dedykowane jako optymalny międzyplon przed siewem konkretnych gatunków roślin. Właściwie przy każdym organizowanym spotkaniu z cyklu Dni Pola można spotkać poletka z międzyplonami i zasięgnąć rad ekspertów. Dziś przypomnę kilka informacji o standardowych międzyplonach ozimych. A za tydzień wiele rad rolnika z woj. warmińsko-mazurskiego i przykład jego profesjonalnego podejścia do uprawy międzyplonów na paszę dla bydła.

Mieszanka gorzowska sprawdza się jako bieżąca pasza

Mieszanka gorzowska wyznacza standard dla międzyplonów ozimych na cele paszowe. Pamiętajmy, że międzyplony ozime wymagają starannej uprawy przed siewem, optymalnego nawożenia oraz niezbyt późnego siewu. Mieszanka gorzowska jest ideałem, który nie zmienił składu od jej powstania, a dokładnie od 1928 r. A składa się w 50% z życicy wielokwiatowej, 30% inkarnatki i 20% wyki ozimej. Firmy oferujące gotowe mieszanki międzyplonowe zalecają wysiew mieszanki gorzowskiej na przełomie sierpnia i września i jej zbiór wiosną, najczęściej w pierwszej dekadzie maja.

Część rolników wysiewa mieszankę gorzowską przed optymalnym terminem, w połowie sierpnia a nawet wcześniej, licząc na pokos jesienny i wiosenny. W praktyce takie założenia sprawdzają się raz na kilka sezonów. Na takim wcześniejszym siewie można wygrać, ale tyko przy bardzo korzystnym rozkładzie opadów i długiej ciepłej jesieni.

Zebraną zielonkę mieszanki gorzowskiej można przeznaczyć na bieżące żywienie przeżuwaczy, sianokiszonkę lub siano. Po sprzątniętym pokosie można przejść do uprawy roślin w plonie wtórym (kukurydza, soja, ziemniaki) albo ponownie zasilić życicę dawką 60–70 kg N/ha, aby w połowie sierpnia zebrać kolejny pokos, a po nim przygotować stanowisko pod oziminy.

Poznańska i swojecka sprawdzą się w trudniejszych warunkach niż mieszanka gorzowska

Poznańska i swojecka są mieszankami międzyplonowymi trafnie uwzględniającymi swym składem warunki klimatyczne chłodniejszych rejonów Polski. Mieszanka poznańska może być uprawiana w sroższych warunkach niż gorzowska, gdzie jest spore ryzyko wymarzania życicy wielokwiatowej. Mieszanka taka składa się wg różnych źródeł z: wyki ozimej – 40–50 kg/ha + inkarnatki – 20 kg/ha + życicy trwałej – 16 do 20 kg (przy czym norma dla odmian diploidalnych to 10–12 kg, a tetraploidalnych 16–20 kg/ha). Przy wysiewie w końcu sierpnia mieszanka ta daje duże plony zielonki w następnym roku. Pierwszym zabiegiem wiosną, możliwie jak najwcześniej, jest nawożenie azotowe w dawce do 60 kg N/ha. Termin zbioru mieszanki zależy od naszych preferencji i pogody, a wyznacza go także kwitnienie wyki.

Najbardziej odporną na mrozy jest mieszanka swojecka, ale wymaga dość żyznych stanowisk. Nie ma w jej kompozycji wrażliwych życic. Mieszanka swojecka składa się z: wyki ozimej – 40 kg/ha + inkarnatki – 20 kg/ha + żyta – 60 kg/ha. Inkarnatkę i wykę ozimą należy wysiać w połowie sierpnia, a żyto należy dosiać w 15–20 dni później, aby przy szybszym kiełkowaniu i wzroście nie przygłuszyło wcześniej wysianych roślin.

W uprawie przedplonowej jest łatwe żyto lub żyto z wyką

Żyto lub żyto z wyką to najprostszy międzyplon z możliwych. Przy uprawie żyta w międzyplonie ozimym na paszę duże znaczenie ma dobór odmian. Bardziej przydatne na paszę są odmiany typu zielonkowego, charakteryzujące się większą odpornością na choroby i wczesną suszę wiosenną oraz dobrze wykorzystujące wodę jesienną i zimową. Poza tym wyróżniają się wczesnym wznawianiem wegetacji wiosną i dobrym przyrostem biomasy w warunkach chłodnej wiosny. Na rynku nasiennym są interesujące odmiany żyta typu zielonkowego, które na międzyplony ozime na pasze nadają się idealnie.

Warunkiem uzyskania wczesną wiosną dobrej paszy objętościowej jest wysiew takiego międzyplonu w ilości ok. 170–180 kg/ha ziarna do 10 września. Żyto można też uprawiać w wielu wariantach mieszanek dwuskładnikowych, a rekomendowanym partnerem jest wyka ozima (w ilości np. 80–90 kg/ha ziarna żyta + 60–70 kg/ha nasion wyki ozimej).

• Standard dla paszowych międzyplonów ozimych wyznacza mieszanka życicy wielokwiatowej z inkarnatką i wyką ozimą, czyli mieszanka gorzowska

fot. Marek Kalinowski

Artykuł kazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 30-31/2022 na str. 44.  Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.