Z artykułu dowiesz się
- Czy nowe rasy zarazy występują w Polsce?
- Jak ograniczyć zarazy w różnych fazach rozwoju ziemniaka ?
- Jak walczyć z zarazami ziemniaka ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Jakie typy zarazy ziemniaków są najgroźniejsze?
08.05.2020autor: Marek Kalinowski
Ostatnio przypominaliśmy najważniejsze informacje z biologii rozwoju zarazy ziemniaka. To najgroźniejsza choroba ziemniaka i nie trzeba nikogo przekonywać, że jej ograniczanie jest konieczne. Najważniejsza jest profilaktyka (niszczenie źródeł infekcji, podkiełkowywanie i pobudzanie sadzeniaków), ale i wiedza o sprawcy.
Jak pisaliśmy – zaraza ziemniaka zmienia się dzięki obecności dwóch typów kojarzeniowych (A1 i A2), rozmnaża się płciowo tworząc nowe agresywne rasy. Dziś właśnie o nowych rasach (szczepach), chociaż bardziej fachowym jest określenie nowych linii klonalnych zarazy.
Program Euroblight monitoruje zarazę ziemniaka
Czy nowe rasy zarazy występują w Polsce? Tak, jest to stwierdzane. Kto zajmuje się takimi badaniami? Zajmuje się tym istniejąca od 2013 r. sieć powołanych ekspertów z całej Europy (Polskę reprezentowała w tej organizacji znana plantatorom ziemniaka prof. Józefa Kapsa), a z wnioskami tych prac można zapoznać się na stronie internetowej programu monitorowania Euroblight. Ten program monitorowania zarazy ziemniaka został wdrożony w celu zwiększenia wiedzy na temat struktury populacji zarazy w Europie.
r e k l a m a
W każdym sezonie zbierane są w Europie i badane próbki zarazy ziemniaka w celu identyfikacji genotypu. W próbkach w okresie od 2013 r. do 2016 r. zidentyfikowano aż 18 linii klonalnych, z czego istotne znaczenie ma kilka najbardziej agresywnych i odpornych na niektóre substancje czynne fungicydów. Uspokajając rolników dodam, że w Polsce stwierdzano co prawda obecność nowych ras, ale sporadycznie i póki co nie mamy z zarazą tak wielkich problemów jak w krajach Europy Zachodniej.
- Jeżeli zaraza pojawi się w ziemniakach wcześnie, przed zwarciem rzędów, to oznacza, że źródłem infekcji były oospory lub porażone bezobjawowo sadzeniaki
Odmiany zarazy ziemniaka
- Blue-13 Od 2004 r. w Europie w zaawansowanych badaniach molekularnych z izolatów wyodrębnia się nowy genotyp Blue-13, czyli niebieski zwany superzarazą. Ta najbardziej rozpowszechniona w Europie nowa rasa zarazy ziemniaka powstała z typu kojarzeniowego A2. Ten genotyp zarazy ziemniaka spotyka się najczęściej w Belgi, Niemczech i Francji. Blue-13 stwierdzono też w kilku lokalizacjach w Polsce. Jego główną cechą jest wczesne pojawianie się i odporność na fungicydy zawierające metalaksyl, ale na szczęście Blue-13 jest wrażliwy na fungicyd zawierający substancje czynne o innych sposobach działania. Ten genotyp bardzo szybko przełamuje odporność genetyczną odmian.
- Green-33 to kolejna nowa rasa zarazy ziemniaka w Europie, stwierdzona w 2009 r. i również powstała z typu kojarzeniowego A2. Ten genotyp został zidentyfikowany w Holandii i Danii i jest jeszcze bardziej agresywny niż superzaraza Blue-13. Również Green-33 stwierdzono w Polsce. Ten genotyp zarazy ziemniaka wykazuje odporność na fungicydy zawierające fluazynam, ale z informacji Euroblight wynika, że Green-33 zanika z powodu słabszego dostosowania do warunków środowiskowo-klimatycznych. Jego miejsce zajmuje nowy i również odporny na fluazynam zielony klon 37 o większych zdolnościach przystosowawczych.
- Pink-6 to kolejna nowa rasa zarazy ziemniaka w Europie, ale powstała z typu kojarzeniowego A1. Póki co problem z tą rasą (nowym genotypem zarazy) ma tylko Wielka Brytania, w której genotyp Pink-6 zastąpił aż 80% całej populacji zarazy ziemniaka. Pink-6 izolowano również we Francji, ale w innych europejskich krajach jeszcze nie występuje. Obok wymienionych najstarszych (należy tu dodać ważną linię Orange-1 z typu kojarzeniowego A1) i najbardziej znanych ras (linii klonalnych) wszystkich obecnie obserwowanych w Europie jest ok. 18. Ta sytuacja zmienia się dynamicznie, bo wyodrębniane są nowe linie klonalne, a wcześniej poznane stare szczepy ze względów na słabe dostosowanie zanikają. Warto odwiedzić stronę: eurobligcht.net i przyjrzeć się bieżącym informacjom.
- Objawy zarazy łodygowej
Objawy zarazy ziemniaka można pomylić z innymi chorobami
O ograniczaniu zarazy w różnych fazach rozwoju ziemniaka będziemy informować na bieżąco. Na zakończenie przypomnę, że źródłem zarazy ziemniaka są oospory w glebie, sterty odpadowe, sąsiednie uprawy, porażone sadzeniaki, samosiewy w uprawach następczych. Pamiętajmy, że zaraza ziemniaka potrzebuje do zarodnikowania temperatury powietrza od 3–29°C (optimum 16–21°C), 12°C – do zakażania liści i łodyg przez zoospory, >18°C – do bezpośredniego kiełkowania zarodników konidialnych i zakażania przez strzępkę infekcyjną. Musi w tym czasie występować wysoka wilgotność względna powietrza. To najważniejszy warunek rozwoju zarazy ziemniaka.
Pamiętajmy, że objawy zarazy ziemniaka można pomylić z innymi chorobami. Objawy występują na bulwach, na liściach i na łodygach (zaraza łodygowa). O ile większość rolników przygląda się w ocenie liściom, to forma łodygowa jest groźniejsza. Zaraza na łodygach zaczyna się objawiać w miejscu wyrastania ogonka liściowego z łodygi lub na jej wierzchołku. Początkowo są to tłuste, brązowe, później brunatne plamy, które rozwijają się wzdłuż łodygi. Jeśli obejmą cały jej obwód dochodzi do przełamania łodygi, a przy wilgotnej pogodzie zarodnikowanie występuje na całej powierzchni nekrozy.
- Z badań wynika, że zniszczenie przez zarazę 50–70% naci powoduje całkowite zatrzymanie przyrostu plonu ziemniaka. Celem ochrony przed zarazą jest wydłużenie okresu tuberyzacji ziemniaków jest przesunięcie w czasie tego krytycznego poziomu zniszczenia naci
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a