Z działań ograniczających zarazę w trakcie sadzenia najważniejsze jest używanie zdrowych kwalifikowanych sadzeniaków i ich zaprawianie, a także podkiełkowywanie i pobudzanie sadzeniaków i właściwe formowanie redlin. Potem z zarazą, jeżeli zagraża plantacji, trzeba się rozprawić ostatecznie przez stosowanie zrównoważonych i skutecznych systemów ochrony chemicznej.
Pierwszy zabieg jest decydujący
W ochronie ziemniaka trzeba i warto stosować systemy wspomagające podejmowanie decyzji, które określą, w którym momencie zabieg powinien być stosowany. W Polsce w Instytucie Ziemniaka w Boninie był przez wiele lat testowany system NegFry używany w Danii. Według systemów decyzyjnych, termin pierwszego zabiegu przeciwko zarazie ziemniaka przypada na dzień, w którym wartość ryzyka osiągnie wartość progową, a terminy kolejnych zabiegów ochronnych wyznaczane są na podstawie kalkulacji liczby tzw. jednostek zarazowych. Nie wchodząc w szczegóły systemu warto podkreślić, iż w polskich doświadczeniach skuteczność ochrony wspomaganej NegFry w porównaniu z systemem intensywnej ochrony była porównywalna, przy czym system decyzyjny zawsze pozwalał zmniejszyć ilość zabiegów w stosunku do programu intensywnego.
Pierwszy zabieg chroniący ziemniaki przed zarazą jest kluczowy i powinien być stosowany zapobiegawczo i warto dodać, że wspomniany system decyzyjny NegFry w latach badań wyznaczał termin pierwszego zabiegu średnio o 12 dni wcześniej od terminu zaplanowanego standardowo w programie intensywnej ochrony. Kolejne zabiegi mają oczywiście za zadanie utrzymać ciągłość ochrony. Normalnie ziemniaki nie są zagrożone zarazą do momentu zwarcia międzyrzędzi, ale jeżeli zaraza atakuje z gleby (źródłem są porażone bezobjawowo sadzeniaki lub oospory) może pojawić się wcześniej. Do profilaktycznego ograniczenia tych wczesnych infekcji nadają się fungicydy kontaktowe, a w warunkach ciepłej wiosny – wgłębne, układowe (systemiczne) i wgłębno-układowe. Normalnie w tym okresie możliwość infekcji ograniczy jeden zabieg, ale przy dużej presji zarazy mogą być potrzebne nawet trzy zabiegi.
Nie zawsze zaleca się zabiegu w bardzo wczesnych i wczesnych
Ocena właściwego momentu wykonania pierwszego zabiegu fungicydowego na zarazę ziemniaka bez użycia systemów wspomagających decyzje jest trudna. Z uwagi na krótki cykl rozwojowy choroby ziemniaki po ok. 50. dniach od sadzenia przez następne 2 – 2,5 miesiąca trzeba chronić wielokrotnie. Kiedy zatem wykonać pierwszy zabieg na zarazę ziemniaka? Jak piszą autorzy „Metodyki integrowanej produkcji ziemniaków” – w uprawie ziemniaków bardzo wczesnych na zbiór po 55.–65. dniach nie trzeba i nie powinno się stosować chemicznej ochrony przeciwko zarazie ziemniaka. W ziemniakach bardzo wczesnych i wczesnych, zbieranych po dojrzeniu zaleca się pierwszy zabieg po 45.–50. dniach od posadzenia (preparaty systemiczne), kolejny zabieg (preparat kontaktowy) po 10.–14. dniach od pierwszego, i ewentualnie w warunkach dużego zagrożenia zarazą kolejny zabieg po 5.–7. dniach.
Ostatni zabieg do połowy sierpnia w późnych wrażliwych
W ziemniakach późnych o niskiej odporności na zarazę (3–5 w 9-stopniowej skali) pierwszy zabieg na zarazę wykonujemy w 50–55 dni od posadzenia (preparat systemiczny), kolejny zabieg po 10. dniach od pierwszego (preparat wgłębny lub kontaktowy), następne zabiegi po 7. dniach (jeżeli poprzednio użyto preparatu kontaktowego) lub po 7.–10. dniach (jeżeli wcześniej użyto preparatu wgłębnego). Preparaty wgłębne i kontaktowe powinny być stosowane przemiennie. Ostatni zabieg preparatami dobrze chroniącymi bulwy przed zarazą należy wykonać do połowy sierpnia w odmianach średnio wczesnych i do początku września w pozostałych odmianach.
Ostatni zabieg we wrześniu w późnych odpornych
W ziemniakach późnych o wysokiej odporności na zarazę (6 i większej w skali 9 stopniowej) pierwszy zabieg wykonuje się ok. 60 dni od posadzenia (preparat systemiczny) kolejny po 14. dniach od pierwszego (preparat wgłębny lub kontaktowy), następne zabiegi po 7. dniach (jeżeli poprzednio użyto preparatu kontaktowego) lub po 14. dniach (jeżeli wcześniej użyto preparatu wgłębnego). Tutaj tak samo ważne jest zalecenie, aby preparaty wgłębne i kontaktowe stosować w ochronie przed zarazą przemiennie. Ostatni zabieg preparatami dobrze chroniącymi bulwy przed zarazą należy wykonać do początku września.
