Pasza z gorczycy, rzodkwi i facelii jako dodatek do głównej paszy

Mieszanka poplonowa to dobre rozwiązanie do uzupełnienia pasz objętościowych. Smakowity i wysoko odżywczy poplon składa się z odpowiednio dobranych roślin.

Główną zaletą rzodkwi, facelii i gorczycy białej, jako roślin poplonowych jest krótki okres wegetacji (w przedziale 45-60 dni), dzięki czemu w krótkim czasie wytwarzają dużą ilość zielonej masy i nadają się na paszę. Jednakże nie zastąpią w pełni kiszonek z kukurydzy i sianokiszonek, ponieważ ich wartość odżywcza i smakowitość jest mała. Mimo tego warto rozważyć ich wysiani - maksymalnie do połowy sierpnia, a jednym z rozwiązań, oprócz siewu solo, jest stosowanie mieszanek składających się z traw i roślin motylkowych.

Agrotechnika gorczycy białej

Gorczyca biała nie powinna stanowić podstawę wyżywienia krów, ale jako dodatek sprawdzi się idealnie, zwłaszcza w suchych sezonach z jakimi mierzymy się teraz. Na hektar wysiewa 15 – 20 kg nasion gorczycy, a najbardziej optymalny czas siewu to pierwsza dekada sierpnia. Jeżeli warunki zewnętrzne sprzyjają można uzyskać plon w wysokości aż 40 t/h.

Przeciwwskazaniem do wykorzystania gorczycy jako poplonu jest duży udział upraw rzepaku i innych roślin z rodziny kapustowatych (Brassicaceae), do której także należy gorczyca biała. Zbioru plonów gorczycy dokonuje się zanim roślina zakwitnie. Po zakwitnięciu szybko drewnieje, a zwierzęta gospodarskie (konie, bydło, świnie, owce i drób) omijają takie rośliny. W okresie owocowania gorczyca jest dla nich trująca.

Zielonka pozyskana z gorczycy nadaje się do bezpośredniego skarmiania zwierząt, ale można ją także wypasać i kisić. Przy kiszeniu warto zastosować dodatki wspomagające ten proces, np. kukurydzę.

Gorczyca nadaje się także na mulcz pod buraki

Zaletą gorczycy, ale także rzodkwi, jako rośliny poplonowej dobrej na paszę jest fakt, że to odpowiednio dobrane jej odmiany wykazują działanie mątwikobójcze. Dlatego są one chętnie wykorzystywane w gospodarstwach, które prowadzą głównie buraka cukrowego, który często wraca na to same pole.

Po zbiorze zbóż, aby przygotować się pod wysiew gorczycy na mulcz, z pola należy zebrać słomę, wykonać orkę siewną, a następnie wysiać gorczycę w ilości około 20–25 kg/ha. Rośliny pozostawia się na zimę, w czasie której przemarzają, zasychają i na wiosnę nie stanowią większego problemu w czasie uprawy gleby pod buraki. Jeśli gleba zasobna jest w fosfor i potas, wystarczy zasilić gorczycę azotem w ilości 40–60 kg N/ha.

Warunkiem przygotowania dobrego mulczu pod buraki cukrowe jest określenie najlepszego czasu na siew gorczycy, np. dla Polski Centralnej – 1 września. Kiedy wysieje się ją za wcześnie – roślina za bardzo się rozrasta i wykazuje zbyt duży udział włókna. Zakwitnięcie gorczycy utrudnia siew bezpośredni i siew w mulcz doprawiony agregatem uprawowym.

Mulcz z gorczycy ma duże znaczenie fitosanitarne – roślina wabi i niszczy nicienie. Aby jak najskuteczniej zniszczyć obecne w glebie mątwiki, wysiew gorczycy warto wykonać jak najwcześniej, najlepiej zaraz po żniwach. Rośliny muszą bowiem wytworzyć głęboki system korzeniowy, którego wydzieliny byłyby w stanie wywabić larwy z cyst.

Facelia wysiana solo lub w mieszankach

Wśród zalet facelii wyróżnia się to, że: nadaje się na gleby lekkie, ma małe wymagania w stosunku do temperatur powietrza i uwilgotnienia, jest bardziej wytrzymała na chłody niż słonecznik.

Facelia ma jednak bardzo drobne nasiona, dlatego podłoże pod wysiew musi być przygotowane bardzo starannie. Wykonuje się odpowiednio: płytką orkę, wał (np. pierścieniowy) i bronowanie.

Koszenie zielonki najlepiej rozpoczynać, kiedy rośliny osiągną wysokość 30 cm. Opóźnienie zbioru spowoduje wykształcenie pąków kwiatowych, stopniowe drewnienie łodyg oraz wykształcenie ostrych włosków pokrywających roślinę.

• W siewie czystym wysiewamy 5–8 kg nasion/ha, w rzędy co 15–18 cm, na głębokość 1–2 cm.
• Nawożenie: na ściernisko stosuje się 50–60 kg N, 40–50 kg P2O5, 60–80 kg K2O.
• Plon facelii w poplonie: 15–20 t zielonki na hektar.

W mieszankach najlepszym komponentem dla facelii jest seradela i wyka ozima, w składzie np. facelia 4 kg/ha + wyka ozima 40 kg/ha (mieszanka bardzo polecana przy późniejszym siewie poplonu).

Jaką mieszankę poplonową wybrać?

Mieszanka poplonowa z udziałem roślin motylkowatych wzbogaca glebę w duże ilości masy organicznej oraz azotu. Rośliny motylkowe są tym komponentem mieszanek poplonowych, które decydują o jakości otrzymanej z niej kiszonki. Wysiew mieszanki poplonowej to również szybki pokos masy zielonej bogatej w białko i energię.

Mieszanki trawiasto-motylkowe korzystnie oddziałują na strukturę gleby oraz plonowanie roślin następczych. Często nadają się jako poplon jary oraz ozimy, co oznacza, że można ją wysiewać zarówno po uprawach zbożowych, jak i kukurydzy. W sprzyjających warunkach pokos poplonów jesienią jest możliwy dwa razy.

Do często uprawianych międzyplonów ozimych należą mieszanki wyki ozimej z inkarnatką i życicą wielokwiatową, żyta, żyta z wyką ozimą, pszenżyta z wyką ozimą, a także żyta z rzepakiem czy inkarnatki z żytem i wyką. Tradycyjnym międzyplonem ozimym jest po prostu żyto.

Zastosowanie mieszanek poplonowych daje bardzo dobre stanowisko dla roślin następczych, a wyprodukowaną masę zieloną można użyć do żywienia bydła mlecznego

• Wyka ozima w mieszankach polonowych dostarcza białka oraz poprawia jakość gleby.
• Życica wielkokwiatowa zwiększa udział cukrów w plonie oraz może konkurować z kukurydzą, gdyż pomagają zakiszać zebraną masę.
• Koniczyna inkarnatka zwiększa udział białka oraz poprawia smakowitość mieszanki.

Przeczytaj jeszcze:
Jak zwiększyć zapas pasz objętościowych?
Międzyplony ozime to sposób na problemy z paszą

 

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

fot. arch. red.