- Jak przechowywać ziemniaki, aby do minimum ograniczyć ubytki naturalne i wynikające z rozwoju chorób przechowalniczych?
- Jak groźna może być zaraza ziemniaka ?
- Jaka jest wymagana temperatura ziemniaka w okresie długotrwałego przechowywania ?
Po wykopkach najważniejsza dla ograniczenia strat przechowalniczych jest pierwsza faza – przechowywanie wstępne. To faza osuszania bulw, ich dojrzewania (dojrzewanie trwa ok. 2 tygodni) i zabliźniania uszkodzeń.
Schładzanie ziemniaka nie powinno być zbyt gwałtowne
Kolejny etap to schłodzenie ziemniaków do temperatury wymaganej w okresie długotrwałego przechowywania. Przy składowaniu na pryzmie tempo schładzania zależy od warunków pogodowych i powinniśmy nim sterować np. przez okrywanie kopca na noc, kiedy mogą występować przymrozki. Schładzanie nie powinno być zbyt gwałtowne i zależnie od terminu zbioru ziemniaków, odmiany i pogody powinno trwać od 4 do 7 tygodni.
W czasie długotrwałego przechowywania ziemniaków w profesjonalnych przechowalniach wilgotność powinna wynosić 92–98%, a temperatura dla sadzeniaków ok. 2–6°C, dla ziemniaków jadalnych – 4–6°C, do przerobu na produkty spożywcze – 6–8°C (5–7°C na frytki i 7–10°C na chipsy), a dla przemysłu skrobiowego i gorzelniczego do 4°C.
Można takie warunki wilgotnościowe i zalecaną temperaturę zapewnić tylko w profesjonalnych przechowalniach z zastosowaniem urządzeń chłodniczych. Przechowując ziemniaki w piwnicach lub zakopcowanych pryzmach warunki możemy regulować wietrząc okresowo ziemniaki przez kalenicę, czy dokładając kolejne warstwy okrywy kopca. To bardzo ważne, bo obok ubytków naturalnych na ziemniaki czyha wiele chorób przechowalniczych: zaraza ziemniaka, sucha zgnilizna, mokra zgnilizna i zgnilizny mieszane.
- Do długotrwałego przechowywania ziemniaki powinny być odpowiednio przygotowane i przebrane, suche i z dojrzałą skórką. Jedna chora albo uszkodzona bulwa stanie się ogniskiem rozwoju chorób przechowalniczych i dużych
Chore bulwy wysychają i rozpadają się
Zaraza ziemniaka poraża część nadziemną, ale również bulwy. Na powierzchni bulw występują purpurowo-ołowiane plamy, a na przekroju widoczne są twarde nacieki wnikające w głąb miąższu. Sucha zgnilizna powodowana jest przez grzyby z rodzaju Fusarium, a źródłem jest gleba i gnijące bulwy. Grzyby atakują bulwy w miejscach uszkodzeń mechanicznych. Chore bulwy wysychają, mumifikują i rozpadają się. Mokra zgnilizna wywoływana jest głównie przez bakterie z rodzaju Erwinia. Do zakażenia dochodzi w polu – chore bulwy pochodzą spod roślin porażonych czarną nóżką. Proces chorobowy rozpoczyna się od przetchlinek, bulwy gniją bardzo szybko i całe zamieniają się w miękką i mokrą cuchnącą masę.
Najczęściej jednak występują zgnilizny mieszane i są przyczyną dużych strat przechowalniczych. Obserwowana jest stymulacja wzajemnego rozwoju między bakteriami a grzybami. Jak wskazują badania wykonywane w Boninie, jeżeli na bulwie rozwija się w czasie przechowywania kilka patogenów zgnilizny to rozwój infekcji mieszanej jest ekspresowy – 5-krotnie szybszy aniżeli infekcji pojedynczych.
Oprac. Natalia Marciniak-Musiał
na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Bezpieczne przechowywanie, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 43/2021 na str. 25.
Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
