Z artykułu dowiesz się
- Co jest przyczyną rozprzestrzeniania się owsa głuchego ?
- Jak dojrzewa owies głuchy ?
- Jak zwalczyć owsem głuchym ?
- Jak rozpoznać owies głuchy ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Owies głuchy kradnie wodę zbożom. Jak się go pozbyć
27.04.2020autor: Marek Kalinowski
Owies głuchy jest w zbożach jarych w całym kraju, a regionem najmocniej nim zachwaszczonym jest południowy wschód i północny wschód Polski. Szacuje się, że w skali kraju trudności ze zwalczaniem owsa głuchego dotyczą ponad 200 tys. ha zasiewów zbóż.
Główną przyczyną rozprzestrzenienia się owsa głuchego w całym kraju jest fakt wykorzystywania materiału siewnego zbóż z własnego rozmnożenia. Dlaczego? Bo rzadko które gospodarstwo posiada urządzenia pozwalające oczyścić materiał siewny z nasion chwastów.
Jedna roślina owsa głuchego jest w stanie wytworzyć nawet 1000 ziarniaków
Na początku problem jest prawie niezauważalny, ale kilkanaście wiech owsa głuchego na hektarze wystarczy, aby w kolejnym sezonie było ich kilkanaście tysięcy, a w następnych – miliony. To oczywiście czarny scenariusz, ale przy płodozmianie zbożowym realny. Jedna roślina owsa głuchego jest bowiem w stanie wytworzyć od 50 do aż 1000 ziarniaków zachowujących żywotność nawet przez 10 lat.
r e k l a m a
Naukowcy zbadali i wyliczyli, że jeżeli wysiejemy materiał siewny z domieszką 0,5 kg ziaren owsa głuchego na hektar, to już w drugim roku uprawy zbóż na tym stanowisku chwast zdominuje zasiewy. Oczywiście w materiale kwalifikowanym taka domieszka ziaren owsa głuchego jest niedopuszczalna, ale przy materiale z własnego rozmnożenia, nie mamy najczęściej urządzeń, które doczyściłyby ziarno.
- Jęczmień i pszenica mają liście prawoskrętne, owies głuchy ma natomiast liście lewoskrętne. Jęczmień ma najsilniej wykształcone uszka (tzw. ostrogi widoczne na zdjęciu). Posiada je również pszenica, ale owies głuchy ich nie ma i ta cecha jest ważna w diagnostyce chwastu
Owies głuchy dojrzewa i osypuje się przed zbiorem zbóż
Rozmnażając się owies głuchy w ekspresowym tempie wzbogaca glebowy bank nasion chwastów i ma wyjątkowe zdolności rozprzestrzeniania się. Ziarniaki owsa głuchego mogą kiełkować nawet z głębokości 25 cm i – co ciekawe – dostają się tam samodzielnie, bez pomocy maszyn. Ważną cechą chwastu jest, że dojrzewa i osypuje się przed zbiorem zbóż. Ziarniaki owsa głuchego mają higroskopijną ość, której dolny odcinek pod wpływem wilgoci skręca się i wciąga ziarniak do gleby. Procedura powtarza się, bo raz jest sucho, raz mokro. Ość ciągle pracuje, a ziarniak wkręca się nawet na głębokość 25 cm. Ziarniaki wędrują w głąb i w bok, co dodatkowo pomaga owsowi głuchemu opanowywać przestrzeń pola.
Gdyby takie cechy miały odmiany roślin uprawnych, rolnicy byliby hodowcom bardzo wdzięczni. Niestety, to cechy owsa głuchego, który sprawia wiele problemów w trakcie uprawy zbóż, ale i po zbiorze plonów. Przy obsadzie 40–50 roślin owsa głuchego na mkw. zbożowej plantacji chwast redukuje nawet 50% plonu możliwego do uzyskania. Warto zaznaczyć, że w suche lata nawet niewielkie zachwaszczenie owsem powoduje znaczną redukcję plonu zbóż. Jego konkurencyjność w warunkach niedoboru wody wynika m.in. z tego, że na produkcję suchej masy zużywa o 50% więcej wody niż pszenica jara.
- Charakterystyczna rozpierzchła wiecha owsa głuchego
Herbicydy zwalczają owies głuchy i inne chwasty
Owies głuchy występuje głównie w zbożach jarych, ale też w burakach, ziemniakach, roślinach strączkowych. Pamiętajmy zatem, że chwasty jednoliścienne zawsze znacznie łatwiej jest ograniczyć w uprawach roślin dwuliściennych. Przed wyborem i zakupem herbicydu zwalczającego owies głuchy i inne chwasty jednoliścienne w zbożach jarych, należy zapoznać się dokładnie z charakterystyką i instrukcją stosowania środka. Wiele herbicydów będących mieszaninami substancji czynnych, zwalcza owies głuchy i inne chwasty. Wybór produktu powinien to uwzględniać i powinien być jak najlepiej dopasowany do całego spektrum gatunków chwastów występujących na danym stanowisku. W pszenicy jarej i jęczmieniu jarym ograniczymy owies głuchy. Sytuacja jest niestety beznadziejna w uprawie owsa siewnego i mieszankach zbożowych z owsem.
Jako ciekawostkę dodam, że kilka lat temu jeden z naszych Czytelników chwalił się wysoką skutecznością ograniczania owsa głuchego uprawkami wiosennymi. Bardzo wcześnie stosował włókę prowokującą wschody chwastu, a potem bronowanie. W tej technologii celowo opóźniał siew zbóż jarych i był zadowolony. Być może zdawało to egzamin w konkretnych sezonach, ale nie w ostatnich dwóch bardzo suchych. Opóźnianie siewu zbóż jarych przy niedoborach wody jest zbyt ryzykowne.
- Ziarniaki owsa głuchego wschodzą wczesną wiosną z głębokości nawet 20 cm, przy czym docierają na taką głębokość dzięki ruchom higroskopijnej ości
Owies głuchy kiełkuje wczesną wiosną
Jest jednoroczną rośliną jarą kiełkującą wczesną wiosną. Pierwszy liść owsa głuchego jest lewoskrętny (jęczmień, pszenica, pszenżyto i żyto mają liście prawoskrętne), równowąski i spiczasto zakończony. Brzeg blaszki liściowej po dolnej stronie pokryty jest rzęskami. Języczek liściowy barwy białej do żółtej jest ząbkowany i spiczasto zakończony.
Bardzo charakterystyczną cechą w stosunku do zbóż jest brak uszek u owsa głuchego (nie ma ich również owies siewny). Ważną cechą diagnostyczną jest też szorstkie owłosienie brzegów liści. Wiecha owsa głuchego jest znacznie większa niż u owsa siewnego. Kłoski owsa głuchego są 2–3-kwiatowe a plewki owłosione. Ziarniak ma ciemne przygięte ości o długości 4 cm.
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a