- Co daje ustanowienie służebności drogi koniecznej?
- Czy możesz żądać poszerzenia dotychczasowej drogi koniecznej, mając nowy – szerszy sprzęt?
- Jak się ustanawia służebność drogi koniecznej?
- Gdzie udać się, gdy sąsiad nie zgadza się na drogę konieczną?
Brak odpowiedniego dojazdu do działki, nie tylko zwykłymi środkami transportu, ale w pewnych okolicznościach również maszynami rolniczymi, stanowi przesłankę do ustanowienia na nieruchomości sąsiada służebności drogi koniecznej.
Przepis art. 145 Kodeksu cywilnego przewiduje możliwość ustanowienia służebności drogi koniecznej w sytuacji, w której:
- nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub
- do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich.
Służebność daje możliwość przechodzenia, przejazdu lub przepędzania bydła przez cudzą nieruchomość.
Specyfika służebności drogi koniecznej objawia się w tym, że może ona zostać ustanowiona wbrew woli właściciela nieruchomości obciążonej. W każdym jednak wypadku ustanowienie takiej służebności odbywa się za wynagrodzeniem.Co to jest droga publiczna?
Pod pojęciem drogi publicznej należy rozumieć jedną z dróg wymienionych w ustawie o drogach publicznych, a więc:
- drogę krajową,
- wojewódzką,
- powiatową lub gminną.
Służebność drogi koniecznej ma zapewniać dostęp do jednej z dróg zaliczanych do kategorii dróg publicznych, co oznacza jedynie, że ma ona prowadzić do drogi o takim właśnie charakterze.
Kryteria ustanowienia służebności
Przy ustanawianiu służebności tej należy, po pierwsze:
- uwzględniać potrzeby nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej;
- ustalenie drogi koniecznej powinno odbywać się z możliwie najmniejszym obciążeniem dla gruntów, przez które droga ta ma prowadzić;
- jeżeli jednak ustanowienie służebności drogi koniecznej stałoby się niezbędne na skutek sprzedaży gruntu, droga konieczna powinna przebiegać przez te grunty. W każdym jednak wypadku przeprowadzenie drogi koniecznej powinno odbywać się z uwzględnieniem interesu społeczno-gospodarczego.
Odpowiedni dostęp
- Odpowiedni dostęp do nieruchomości nie może być interpretowany jako dostęp zapewniający łatwiejsze korzystanie z nieruchomości.
- Droga konieczna może być ustanowiona tylko w przypadku zapewnienia niezbędnego dostępu nieruchomości do drogi publicznej lub też, że odpowiedni dostęp musi stwarzać rzeczywistą, bezpieczną możliwość swobodnego przedostawania się z nieruchomości do takiej drogi.
- Wyjazd z nieruchomości jest nieodpowiedni, gdy stwarza niebezpieczeństwo w ruchu drogowym.
Jaka szerokość drogi koniecznej?
Co do szerokości drogi koniecznej nie ma zapisów w prawie. Ale mowa jest o tym, że:
- odpowiednim jest taki dostęp do drogi publicznej, który pozwala właścicielowi korzystać z całej nieruchomości (nie tylko z jej części) zgodnie z jej przeznaczeniem;
- tak rozumiany dostęp obejmuje również zaplecze budynku wchodzące w skład nieruchomości, umożliwiające racjonalne z niej korzystanie.
O tym, czy istniejący dostęp do budynków gospodarskich jest odpowiedni, decydują każdorazowo wszystkie okoliczności konkretnej sprawy. Wymagają one rozważenia, czy prawnie zapewniony dostęp gwarantuje niezbędną, że społeczno-gospodarczego punktu widzenia, łączność nieruchomości z należącymi do niej budynkami gospodarskimi, umożliwiając normalne gospodarcze korzystanie z nieruchomości.
W dzisiejszych warunkach technicznych i gospodarczych oczywistym jest też, że wykonywanie prac agrotechnicznych wymaga użycia specjalistycznego sprzętu, np. kombajnu, dla którego sprawnego dojazdu do pola uprawnego koniecznym będzie zagwarantowanie drogi o odpowiedniej dla tego typu pojazdu szerokości.
W pełni uzasadnione jest więc żądanie ustanowienia drogi koniecznej do działki o szerokości umożliwiającej przejazd właśnie tego typu pojazdu.
Sposoby ustanowienia drogi koniecznej
Ustanowienie drogi koniecznej powinno nastąpić w formie umowy zawierającej notarialne oświadczenie właściciela nieruchomości obciążonej:
- zainteresowane osoby dowolnie kształtują sposób wykonywania służebności, a także ewentualne wynagrodzenie;
- wpis w księdze następuje zarówno dla nieruchomości władnącej (w dziale pierwszym w części drugiej – I Sp), jak i nieruchomości obciążonej (w dziale trzecim);
- jeżeli właściciel nieruchomości, którą miałaby obciążać służebność, nie zgadza się na jej ustanowienie, może to zrobić sąd w orzeczeniu sądowym (najczęstszy sposób);
- sprawy o ustanowienie służebności drogi koniecznej rozpoznaje sąd rejonowy.
We wniosku o ustanowienie drogi koniecznej należy wskazać właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które mogłaby prowadzić droga, aby nieruchomość wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do drogi publicznej. Warto skorzystać z pomocy adwokata przy sporządzaniu takiego wniosku i prowadzeniu sprawy, gdyż te należą do dość skomplikowanych, zachodzi konieczność powoływania opinii biegłych, przesłuchiwania świadków itp. Warto powierzyć sprawę w tym zakresie profesjonalistom
Przed wydaniem postanowienia o ustanowieniu drogi koniecznej sąd najczęściej przeprowadza dowód z oględzin nieruchomości i opinii biegłego.
Adw. Łukasz Opaliński
Dolnośląska Izba Rolnicza
Podstawa prawna:
- Kodeks cywilny
- Ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.
