Z artykułu dowiesz się
- Co oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza?
- Jakie są sposoby sporządzenia inwentarza?
- Jaka jest różnica między spisem a wykazem inwentarza?
- Jakie ponosisz opłaty notarialne i sądowe?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Strona główna>Artykuły>Prawo rodzinne>Spadek>Jak sprawdzić, czy spadek jest bezpieczny i warty przejęcia?
Jak sprawdzić, czy spadek jest bezpieczny i warty przejęcia?
29.01.2021autor: dr Wiktoria Osdoba
Oto salomonowe pytanie godne serwisu Agrarlex: jak sprawdzić, czy spadek, który otrzymujesz, jest bezpieczny i warty przejęcia? Często bowiem okazuje się, że zamiast majątku odziedziczyć można cudze długi!
Kto z nas nie marzył żeby pewnego dnia otrzymać spadek po zamożnym krewnym? Zamiast zmodernizowanego gospodarstwa w Wielkopolsce z najnowszymi maszynami może okazać się, że wuj pozostawił niewielkie gospodarstwo w zadłużeniu. Czy przed długiem można się uchronić?
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza
Regulują to znowelizowanie przepisy prawa spadkowego z 2015 r. Dzięki nowelizacji skończyło się, często nieświadome, dziedziczenie długów po zmarłych krewnych. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest jedną z form, w jakiej spadkobierca przyjmuje spadek. Istotą przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest ustalenie, czy zmarły zostawił majątek oraz w jakiej wysokości zmarły pozostawił po sobie długi spadkowe.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza wydaje się bezpiecznym rozwiązaniem. Polega ono na tym, że spadkobierca nie przyjmuje długów spadkowych, które są często większe niż odziedziczony majątek. Korzystając z tego rozwiązania, osoba przyjmująca spadek może się nie wzbogacić, ale też nie będzie spłacać długów po krewnym.
r e k l a m a
Przykład.
Wojciech R. posiadał majątek w wysokości 600 tys. zł, a zadłużenie w wysokości 300 tys. zł. Wskazany spadkobierca to bratanek Piotr R. Odpowiada on za zadłużenie do wysokości 600 tys. zł., czyli powinien spłacić całość długów.
W 2015 r. weszły w życie zmiany w Kodeksie cywilnym. Przed tym dniem spadkobierca, który nie złożył stosownego oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w okresie sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy, był obarczony przyjęciem całego spadku. Często spadkobiercy dowiadywali się o dziedziczeniu kłopotliwego spadku, najczęściej wtedy, gdy do ich drzwi zapukał komornik.
Sposoby sporządzenia inwentarza
Nie jest uregulowane prawnie, że spadkobierca ma obowiązek:
- uzyskania spisu inwentarza spadku lub
- złożenia wykazu inwentarza.
Ponadto przepisy również nie określają terminu do wykonania tych czynności.
Gdy nie mamy wiedzy o zawartości spadku dla naszego dobra powinniśmy zatroszczyć się o sporządzenie inwentarza, ponieważ samo przyjęcie spadku otwiera wierzycielom drogę do dochodzenia od spadkobierców długów spadkowych. Wtedy w naszym interesie powinno się sporządzić wykaz lub spis niezwłocznie.
Spadkobierca może wedle swego wyboru:
- złożyć wniosek o sporządzenie spisu inwentarza przez komornika,
- złożyć wykaz inwentarza przed sądem lub przed notariuszem, przy czym złożenie wykazu inwentarza jest możliwe jedynie w odniesieniu do spadkodawców zmarłych począwszy od 18 października 2015 r., w przypadku osób zmarłych przed tą datą, możliwe jest jedynie sporządzenie spisu inwentarza.
Jeżeli został sporządzony spis inwentarza, jak i wykaz inwentarza, w przypadku rozbieżności co do majątku większe znaczenie ma spis inwentarza.
Spis inwentarza
Jeżeli nie mamy wystarczającej wiedzy o majątku spadkodawcy, możemy zlecić dokonanie spisu inwentarza komornikowi. Ten w ramach swoich uprawnień może wystąpić o potrzebne informacje m.in. do banków i urzędów. Po zebraniu wszystkich danych sporządzi spis inwentarza, który prześle do sądu.
Spis inwentarza jest dokumentem urzędowym i jest sporządzany przez komornika na podstawie postanowienia sądu o sporządzeniu spisu inwentarza, na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą.
Wniosek można również złożyć bezpośrednio komornikowi, który zawiadamia sąd spadku i następnie sąd wydaje postanowienie w przedmiocie spisu inwentarza. W spisie inwentarza komornik zamieszcza przedmioty należące do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych, z zaznaczeniem, wartości każdego z tych przedmiotów oraz długi spadkowe ze wskazaniem wysokości każdego z nich.
Wartość przedmiotów ustala się według stanu i cen z chwili otwarcia spadku. Po wykonaniu postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza komornik przesyła akta sądowi spadku.
Koszty sądowe i komornicze
Sporządzenie spisu inwentarza wiąże się z kosztami sądowymi oraz komorniczymi. Opłata sądowa od wniosku wynosi 100 zł, natomiast opłata u komornika wynosi 400 zł. W niektórych przypadkach potrzebne będzie skorzystanie z usług biegłego rzeczoznawcy, co będzie się wiązać z dodatkowymi kosztami.
Zgodnie z art. 628 Kodeksu cywilnego, sądem spadku jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajdzie się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.
Zgodnie z art. 628 Kodeksu cywilnego, sądem spadku jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajdzie się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.
Wykaz inwentarza
Jeżeli mamy dostateczną wiedzę na temat pozostawionego majątku, możemy dokonać podsumowania sami. W odróżnieniu od spisu inwentarza wykaz inwentarza jest dokumentem prywatnym, sporządzonym przez spadkobiercę, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Wykaz składa się w sądzie albo przed notariuszem, który sporządza z tej czynności protokół i przesyła go do sądu spadku.
W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnia się według pozyskanej wiedzy przedmioty należące do spadku oraz przedmioty z zapisów windykacyjnych z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku.
Należy pamiętać, że po sporządzeniu wykazu inwentarza można jeszcze uzupełnić wykaz. Sporządzenie wykazu inwentarza i złożenie go w sądzie nie jest obarczone kosztami. Jeśli wykaz inwentarza składany jest przed notariuszem, to maksymalna stawka opłaty notarialnej za sporządzenie protokołu wynosi 200 zł netto + podatek VAT.
Raz przyjętego spadku nie można odrzucić. Po upływie 6 miesięcy, uznaje się, że z mocy prawa nastąpiło nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Patrz artykuł „Spadek: brać czy odrzucić?”.
dr Wiktoria Osdoba, Uniwersytet Warszawski
Podstawa prawna: Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740)
Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a