Z artykułu dowiesz się
Jak pogodzić te dylematy w nawożeniu? Interwencyjnie, ale w niewielkich ilościach możemy roślinom dostarczyć siarkę i magnez dolistnie w postaci 5% roztworu siedmiowodnego siarczanu magnezu. Zdecydowanie lepiej jest wzbogacić w te składniki w glebę siarczanem magnezu.
Siarkę, wapń i magnez wprowadzamy do gleby z obornikiem, przy regulowaniu odczynu pH dolomitem i w wielu nawozach wieloskładnikowych. W dalszym ciągu dla wielu rolników stosowanie siarczanu magnezu w formie stałej wydaje się luksusem z uwagi na koszt. Jeżeli magnez jest w glebie, a mimo to mamy problem z pH, z równowagą kationową i niedoborem siarki możemy np. zastosować siarczan wapnia. Jest spora gama nawozów siarkowo-wapniowych, ale trzeba je stosować po zbiorze roślin i wymieszać z glebą.
Największe zapotrzebowanie na siarkę wykazuje rzepak i inne rośliny kapustowate. Niewystarczająca ilość siarki w uprawie rzepaku powoduje słabe zawiązywanie łuszczyn, spadek zawartości tłuszczu oraz wzrost podatności łuszczyn na choroby. W drugiej kolejności zapotrzebowania na siarkę należy rozpatrywać pszenicę konsumpcyjną, a w trzeciej rośliny o względnie małym jednostkowym zapotrzebowaniu, lecz produkujące dużą biomasę: buraki cukrowe, kukurydza, ziemniaki i użytki zielone. Dobre zaopatrzenie roślin w siarkę jest plonotwórcze, poprawia jakość plonów, a także zwiększa odporność na ataki szkodników i chorób.
Czym nawozić? Paleta nawozów z siarką jest bogata. Jeżeli brakuje magnezu i siarki najlepszą formą będzie siarczan magnezu, tym bardziej, że jest to sól neutralna (podobnie siarczan potasu), co oznacza, że zawarte w nich składniki odżywcze przenikają do gleby bez procesu przemiany i nie zmieniają pH gleby. Ale uwaga – ujemny jon siarczanowy, podobnie jak jon azotanowy, nie podlega sorpcji w glebie, przez co jest narażony na wymywanie. Dlatego idealnym terminem stosowania takich nawozów jest wczesna wiosna, tak w oziminach jak i roślinach jarych.
Nawożenie siarką trzeba stosować odpowiednio wcześnie, pamiętając jednocześnie, że wykonując interwencyjne dokarmianie dolistne roślin siarczanem magnezu niewiele wskóramy ponieważ jony siarki z tego nawozu i tak muszą spłynąć do gleby i będą pobrane przez korzeń. Siarka przez liście pobierana jest wolno i w niedużych ilościach.
Zgodnie z zasadami zrównoważonego nawożenia, stosowanie nawozów siarkowych powinno być poprzedzone rozpoznaniem stanu odżywienia roślin albo wiedzą o zasobności gleby w siarkę. Dostarczenie roślinom odpowiedniej ilości siarki znacząco poprawia efektywność azotu i dlatego dawki siarki trzeba ustalać w kontekście nawożenia azotem. Badania dowodzą, że niedobór 1 kg siarki może zablokować pobieranie od 9 do 15 kg azotu, a zatem przy braku siarki w glebie wielkość dawki tego pierwiastka należy dopasować do dawki azotu w proporcji jak 1:15.
Jednostkowe pobranie siarki przez rośliny uprawne jest różne i wynosi wg prof. Witolda Grzebisza: zboża kłosowe – 3,75 kg S/t (owies, jęczmień), do 4,5 kg S/t (pszenica, pszenżyto), kukurydza – 5,00 kg S/t, siano łąkowe – 3,00 kg S/t, rzepak – 20,0 kg S/t. Uwzględniając jednostkowe pobranie siarki przez rośliny i zawartość siarki w glebie można ustalić dawkę nawozową pod poszczególne rośliny. Na przykład przy zawartości w glebie siarki od średniej do bardzo niskiej wysokość dawki tego składnika powinna wynosić: pod zboża 25 – 35 kg S/ha, kukurydzę 40 – 60 kg S/ha, rzepak 50 –75 kg S/ha, buraki cukrowe 40 – 60 kg S/ha, bobowate 75 – 85 kg S/ha, użytki zielone 60 – 70 kg S/ha.
Niedobory magnezu nasilają się na glebach kwaśnych i piaszczystych, na glebach wapiennych i kwaśnych świeżo wapnowanych, a także na glebach z wysoką zasobnością w przyswajalny potas i nawożonych formą amonową i amidową azotu. Magnez jest szczególnie ważnym pierwiastkiem dla buraków, rzepaku, ziemniaków i zbóż. Spośród zbóż najwięcej tego składnika pobiera owies. Badania naukowe potwierdzają, że nawożenie magnezem zwiększa pobieranie azotu, a także korzystnie oddziałuje na transport i gromadzenie fosforu w nasionach. Rośliny pobierają magnez począwszy od kiełkowania aż do końca wegetacji.
Szybkim sposobem na chwilowe zaspokojenie potrzeb roślin w stosunku do magnezu i siarki jest stosowanie dokarmiania roślin 5% roztworem siedmiowodnego siarczanu magnezu. Znając zasobność gleby i apetyt roślin wyliczone zapotrzebowanie na siarkę i magnez najlepiej jest pokryć w nawożeniu podstawowymi nawozami zawierającymi te składniki albo stosując łatwo rozpuszczalne siarczany magnezu.
Wyraźne niedobory magnezu będącego podstawowym składnikiem chlorofilu i pierwiastkiem kluczowym dla fotosyntezy ujawniają się przy dużym jego deficycie i najczęściej w okresie wypłukujących go dużych opadów i na glebach lekkich. Niedoborowe objawy w postaci chlorozy międzynaczyniowej (nerwy są silnie zielone, a jasno zielone są przestrzenie liści między nerwami) najpierw pojawiają się na liściach starszych, a dopiero później występują w liściach młodych.
Na roślinach jednoliściennych zaobserwować można charakterystyczne marmurkowate plamy na liściach, zwłaszcza w obrębie unerwienia, z brunatnymi nekrozami rozpoczynającymi się od wierzchołków liści.
U roślin dwuliściennych występują plamy na liściach, które przybierają barwę pomarańczową i z tego względu objawy są określane mianem tygrysowatości liści. W zaawansowanym stadium niedoboru u buraka cukrowego następuje żółknięcie bądź chloroza pomiędzy nerwami, a czasami nekroza całej blaszki liściowej. W ziemniakach niedobór ma postać czarnych plam na liściach, w rzepaku starsze liście mają przebarwienia żółte lub czerwonopurpurowe, przy czym łodygi pozostają nadal zielone.
fot. Marek Kalinowski
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 1-2/2023 na str. 34. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Najważniejsze tematy
