Będzie to nowy rekord świata. Liderami światowej produkcji pozostaną w dalszym ciągu Ukraina i Rosja.W porównaniu z poprzednią, prognozą zbiory wzrosły o ponad 2 miliony ton. W listopadowym raporcie USDA przewidywała, że globalna produkcja słonecznika w bieżącym sezonie będzie mniejsza niż w roku gospodarczym 2018/19 (51,31 mln ton).

Prognozę skorygowano na tle wzrostu zbiorów słonecznika w Rosji i na Ukrainie. USDA sugeruje, że Ukraina pozostanie światowym liderem w dziedzinie zbiorów słonecznika pod koniec sezonu (15,5 miliona ton, + 3,4% w sezonie 2018/19). Rosja zajmie 2 miejsce – 14,5 miliona ton (+ 14,1%). Unia Europejska będzie trzecia- 9,75 mln ton (+ 2,5%).

Kolejne miejsce zajmie Argentyna, która zmniejszy produkcję słonecznika o 13,7% (do 3,3 miliona ton). 

U innych dużych producentów słonecznika Turcji i Bułgarii spodziewany jest również spadek. Bułgaria (największy producent słonecznika w UE) będzie miała zbiory obniżone z 1,94 mln do 1,87 mln ton, a Turcja o 2,8% – do 1,75 mln ton.

USDA podniósł także prognozę globalnych zapasów słonecznika, tym razem o 300 tysięcy ton.

Według amerykańskiej agencji, światowe rezerwy słonecznika na koniec sezonu 2019/20 wyniosą 2,61 miliona ton. Prognozę podniesiono dzięki rosnącym zapasom w Rosji (do 511 tys. ton) i Ukrainie (do 170 tys. ton), które mają być skutkiem wysokich plonów słonecznika w tych krajach.

Jednak światowym liderem w zapasach słonecznika wciąż pozostanie Argentyna, pomimo znacznej (24%) redukcji – do 880 tysięcy ton. Druga będzie właśnie Rosja, natomiast Turcja zwiększając rezerwy do 368 tysięcy ton, pozostanie na 3 miejscu na świecie. Niemal 40% spadku zapasów oczekuje się w Unii Europejskiej – do 149 tysięcy ton. Należy zauważyć, że tegoroczny spadek światowych zapasów słonecznika będzie czwartym kolejnym z rzędu.

Wydaje się jednak, że prognozy USDA w stosunku do zbiorów na Ukrainie mogą być zanadto optymistyczne, gdyż dane pochodzące już z samej Ukrainy wskazują na rekord, ale nie aż tak duży.  Jak podaje Oilworld.ru w 2019 r. ukraińscy rolnicy zebrali 14,5 mln ton słonecznika. Ten wskaźnik jest najwyższym wynikiem w ciągu ostatnich czterech sezonów. Zbiory słonecznika na Ukrainie wyniosły odpowiednio: w 2016 r. – 13,2 mln ton; w 2017 r. – 11,9 mln ton; w 2018 r. – 13,7 mln ton.

Jak podaje rosyjskie centrum analityczne SovEcon w ciągu ostatniego tygodnia średnie ceny słonecznika wzrosły o 700 rubli za tonę, czyli o ponad 4%, osiągając 17400 r/t netto. Należy zauważyć, że zakłady przetwórcze aktywnie gromadzą zapasy słonecznika przed długim okresem świątecznym. Zarówno Rosja jak i Ukraina są mocno nastawione na przerób nasion słonecznika wewnątrz kraju i eksport oleju słonecznikowego. W Rosji olej słonecznikowy stanowi 66% wielkości eksportu olejów roślinnych.

Od stycznia do listopada 2019 r. Rosja wyprodukowała 4,8 mln ton oleju słonecznikowego, co jest o 20,4% wyższym poziomem od analogicznego okresu roku 2018 r. SovEcon informuje, że ceny oleju słonecznikowego w Rosji poszły do góry. W ciągu ostatniego tygodnia średnie ceny wzrosły o 625 rubli za tonę i obecnie wynoszą 43300 r/t. Ceny eksportowe w tym samym okresie wzrosły o 15 USD – do 720 USD za tonę FOB. Jako przyczynę wzrostu cen podają gwałtowne podwyżki na rynku oleju palmowego oraz osiągnięciem kompromisu handlowego między Stanami Zjednoczonymi a Chinami.

Według oficjalnych danych w 2019 r. olej słonecznikowy stanowi 66% całkowitego eksportu olejów roślinnych z Rosji, informuje Russian Export Center (REC). Olej sojowy (17%) jest na drugim miejscu, a rzepakowy (11%) na trzecim.  Głównymi kierunkami eksportowymi dla rosyjskiego oleju są Turcja, Chiny i Iran. Duże partie wysyłano również do Algierii, Białorusi, Egiptu, Indii, Kazachstanu, Norwegii i Uzbekistanu. Całkowity eksport olejów roślinnych z Rosji wyniósł od I do VIII 2019 r.– 2,1 mld USD, i było to o 20% więcej, niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Natomiast Ukraina w sezonie 2019/20 eksportuje 6,2 mln ton oleju słonecznikowego, czyli o 3% więcej niż w poprzednim roku gospodarczym. Oczekuje się również wzrostu eksportu śruty słonecznikowej do 4,85 mln ton (+2%).

W UE najwięcej oleju słonecznikowego w tym sezonie importuje Holandia (282 tys. t), gdyż większość zakupów koncernów międzynarodowych przechodzi przez port w Rotterdamie. Nieco mniej kupuje Estonia (186 tys. t) i Włochy (165 tys. t). Polska od początku lipca do połowy grudnia 2019 r. zakupiła prawie 43 tys. ton. oleju i 144 tys. ton śruty słonecznikowej.

Analitycy USDA przewidują właśnie znaczny wzrost produkcji śruty słonecznikowej w Rosji, w sezonie 2019/20. Prognozę zwiększono do 5,6 mln ton, czyli o 16% więcej niż w poprzednim sezonie.

W przypadku innych dużych producentów nie należy oczekiwać tak wyraźnego wzrostu. Prognoza dla Ukrainy wynosi 6,28 mln ton (+ 3% w porównaniu z sezonem 2018/19). Taki sam wynik, jak w poprzednim sezonie, prognozowany jest dla Unii Europejskiej, ma to być 4,75 mln ton. Oczekuje się natomiast, że spadek produkcji śruty słonecznikowej nastąpi w Argentynie i Turcji, wyniesie ona odpowiednio 1,35 mln ton (–7%) i 1,24 mln ton (–4%).

Juliusz Urban    Fot. Czubiński